Η ανάλυση του ‘foreignoffice’ για τη Σαντορίνη , για τις αρχές του 20ουαιώ., αναδεικνύει για άλλη μια φορά την ιδιαίτερα αναπτυξιακή πορεία που είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19ουαιω., στο νησί της Σαντορίνης. Το έγγραφο που ακολουθεί, αρχείο Αρτεμίας Αργυρού, μας παρουσιάζει συνοπτικά την εμπορική κίνηση στη Σαντορίνη και την ναυτιλιακή της ανάπτυξη. Είναι μικρό σε έκταση, όμως περιλαμβάνει εκείνα τα χαρακτηριστικά αναψηλάφησης της ιστορίας του νησιού. «Oκύριος Πρόξενος Βαζέγγιος αναφέρει ότι η γενική κατάσταση του εμπορίου της Σαντορίνης κατά τη διάρκεια του 1901 ήταν ικανοποιητική. Τα κύρια είδη των εισαγωγών, ως συνήθως αποτελούνταν από σιτάρι, αλεύρι, λάδι, αποικιακή προϊόντα, αποξηραμένα ψάρια, βαρελοσάνιδα, και τα βιομηχανικά είδη που ανέρχονται σε 4.945 τόνους. Οι εξαγωγές των τοπικών προϊόντων αποτελούνταν από 242.590 εκατόλιτρα οίνου που αποστέλλονται προς τη Ρωσία, τη Μάλτα, την Τουρκία, την Αίγυπτο η Γερμανία και η Ελλάδα, αλάτι και ξηρά δέρματα (σημ. με τεχνητό τρόπο), για την Αυστρία και τη Γαλλία, 79.646 τόνους ηφαιστειακής τσιμέντου (pozolana) στη Ρουμανία, την Αυστρία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και Ελλάδα. Αυτό το τσιμέντο χρησιμοποιείται στην κατασκευή των κρηπιδωμάτων, λιμενοβραχίονων και για άλλους υδραυλικούς σκοπούς. Η ηφαιστειακή λάβα που εξάγονται προς την Αλεξάνδρεια για να συμβάλλει στην οδική κατασκευη ήταν 17000 τόνοι, και 50 τόνους ελαφρόπετρας απεστάλησαν στη Γαλλία, την Αυστρία, το Βέλγιο. Η ναυτιλία της Σαντορίνης είναι σχεδόν αποκλειστικά με Ελληνικά ακτοπλοϊκά πλοία, που το 1901 ανερχόταν 156 ατμόπλοια και ιστιοφόρα 710. Το συνολικό ποσοστό ανερχόταν σε 944 πλοία των 58.634 τόνων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και μικρό βρετανικό ιστιοφόρο 63 τόνων με φορτίο του οίνου για τη Μάλτα»