Quantcast
Channel: Καλλ- ιστορωντας
Viewing all 306 articles
Browse latest View live

Νησιώτικα τραγούδια με τον Νίκο Φύτρο - γεμέλη


Αλλα ποιος τις ο λαος ούτος;…

$
0
0


Τα πρώτα βήματα μιας μεγάλης αρχαιολογικής ανακάλυψης

 Λίγο πριν τη δική του συμβολή στην ανακάλυψη , ανασκαφή της Αρχαίας Θήρας και στην ευρύτερη διάδοση μέρος του πολιτισμού της Σαντορίνης στο ευρύ κοινό, ο Ιατροφιλόσοφος Ιωσήφ Δεκιγάλλας εξιστορεί εντυπωσιασμένος τα παρακάτω για τα πρώτα ευρήματα των ανασκαφών του Ακρωτηρίου:


«…Εσχάτως δε γενομένων νέων ανασκαφών εν Ακρωτηρίω Θήρας, αναλώμασι μεν της Γαλλικής Κυβερνήσεως, επιμελεία δε των πολυμαθών και αξιέπαινων κ.κ. H. Gorceixκαι Η. Μamet ανευρέθησαν έτερα κτίρια όμοια τους εν Θηρασία αλλά τουθόπερ νομίζω πολλού λόγου άξιον εστί το εν τω γηπέδω του αξιοτίμου κ Γ. Κανακάρη, ανακαλυφθέν οίκημα, ου ο εσωτερικός τοίχος εστί κεχρισμένος εκ πηλού δι’ ασβέστου, το δε εν λόγω επίχρισμα κεχρωματισμένον δια βαφής, ερυθρού ζωηράτου χρώματος. Ευρέθησαν προς τούτοις διάφορα πήλινα αγγεία και συν αυτοίς συντρίμμτα αγγείων κεχρωματισμένων  τέχνης αρίστης και τα μάλιστα ομοιαζόντων τοις καλουμένοις Τυρρηνικοίς. Ευρέθη επι τέλους και μικρός τις εξ ορεχάλκου πριών, εκτός άλλων λίθινων εργαλείων, άτινα πάντα αποδεικνύουσι σαφώς τον πολιτισμό του ποιήσαντος ταύτα λάου….αλλα ποιος τις ο λαος ούτος;…
Το κατ’ εμέ επερειδόμενος επι των γεωλογικών γεγονότων διστάζω να πιστεύσω ότι ούτος εστίν εκ των ήδη γνωστών τη ιστορία λαών…και αν αγαθή τύχη ευρεθώσιν επιγραφαί, όπερ ου νομίζω δύσκολον, καθότι λαός τοσούτω εις τας τέχνας προβεβηκώς φαίνεται μοι απίθανον να εστερείτο πάντη γραμμάτων, τουλάχιστον ιερογλυφικών, θέλει διαλυθεί η απορία ημών.
Ευελπιστώ  δε ότι μετά το πέρας των ανωτέρω ανασκαφών, οι ειρημένοι κ. κ. Gorceixκαι Mametθέλουν φωτίσει το κοινόν δια λεπτομερούς περιγραφής των ανακαλυφθέντων αντικειμένων και δι εμβριθών επ αυτών σχολίων….

1/13 Ιουν 1870

Πηγή: Περιοδικό Πανδώρα: τόμος 21 ( Απρ 1870 – Απρ. 1871) σ. 80

Η Κόρη μιας,.."λασπωμένης"Αγάπης

$
0
0
Εξ αφορμής του γεγονότος ότι τη Δευτέρα, 21/10/13 το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας θα είναι ανοιχτό για να θαυμάσουν έστω για μερικές ώρες τη "Κόρη"του Χαράλαμπου Σιγάλα...η Θάλεια Καραμολέγκου ...μας ταξιδεύει με τον τρόπο της:

"..."Κοίτα πάνω", ούρλιαξε "πάντα πάνω"επανέλαβε. Δυο τρεις περαστικοί σταμάτησαν το βηματισμό τους και κοίταξαν προς τα 'κει. Ένας μεσήλικας άντρας στη μέση του δρόμου, στη διαχωριστική λωρίδα κοιτούσε, μία δεξιά μία αριστερά. Μονάχος του, δεν είχε κανένα κοντά του, τουλάχιστον κάποιο έμβιο ον. "Είστε τρελός άνθρωπέ μου; Φύγετε από τη μέση"... Πηγαδάκια συζητήσεων παντού..."Θα σκοτωθεί, έτσι όπως πάει", "Γέμισε ο κόσμος τρελούς"....

  Νύχτωσε.... Η Αθήνα, ένα περιδέραιο, που ξεχάστηκε από κάποιο χέρι ευγενούς κυρίας, οι δρόμοι άδειασαν, τα αμάξια αύξησαν ταχύτητα, οι άνθρωποι λιγόστεψαν, τα φώτα άναψαν, τόσες αλλαγές, μα αυτός εκεί, στην ίδια ακριβώς ευθεία με τη διαχωριστική λωρίδα, καθισμένος οκλαδόν κοιτούσε ψηλά. Τον κοίταξα, φοβήθηκα να πλησιάσω, ο κόσμος έλεγε πολλά και το χρώμα της νύχτας ήταν επικίνδυνο, σκοτάδι. Κουνήθηκα δεξιά δήθεν πως περπατάω, μα το βλέμμα μου όλο ξέφευγε προς τα κει. Δεν ξέρω τι έφταιγε περισσότερο, πως μια ζωή ό,τι μου λέγαν με έπειθε για το αντίθετο, πως από μικρή ήμουν μια περίεργη νεαρά μα πήγα από πάνω του, το βλέμμα μου συναντήθηκε με το δικό του και το χέρι μου έκανε μια διστακτική κίνηση χειραψίας και τσουπ γύρισα απ'την άλλη. "Τι έκανα Θέε μου", ήταν αργά όμως για συνείδηση και αυτοκριτικές.
  "Τι θες ξένε;"Το σώμα του ήταν όλο στραμμένο προς εμένα, δηλαδή όχι ακριβώς όλο, το κεφάλι συνέχιζε να κοιτά ψηλά. 
"Τίποτα, κατά λάθος, συγγνώμη."Η γλυκύτητα της φωνής μου θαρρείς έβγαιναν ζαχαρωτά από το στόμα μου και το πόδι μου, που έκανε αυτόματα ένα πίσω βήμα να απομακρυνθεί, με πρόδωσαν. Δεν ήμουν τίποτα παραπάνω από ένα δειλό κοριτσάκι στη μέση της πρωτεύουσας. Πείσμωσα. Τι θα μου έκανε μέσα στη μέση της πόλης;  Πίεσα το πόδι μου να κάνει ένα βήμα μπρος και με σύμμαχο το ρυθμό του τζαζ από ένα γειτονικό μαγαζί πήρα θάρρος για τη συνέχεια.  
"Σας βλέπω μέρες τώρα στη μέση αυτού του δρόμου και πάντα κοιτάτε ψηλά. Δε φοβάστε....;"Η φωνή μου δίστασε να τελειώσει την φράση. 
"Ψάχνω"απάντησε κοφτά.
"Εδώ; Στο ίδιο μέρος; Κάθε μέρα; Τι; το θάνατο;"Ήξερα ότι έγινα επιθετική, μα δεν μπόρεσα να το ελέγξω.
"Ναι ψάχνω. Τη μάνα, τη γυναίκα και την κόρη μου." 
"Μάλιστα"αποκρίθηκα, χωρίς να τον αφήσω να συνεχίσει. "Και πού είναι όλες αυτές;"
"Μια είναι δεν καταλαβαίνεις; Μια φυλακισμένη την έχουν και δε μ'αφήνουν να τη δω. Θα πεθάνω, δεν το βλέπεις, θα σκοτωθώ αν δεν την βρω..."Ο τόνος του δυνάμωσε, μα το βλέμμα του δε χαμήλωνε καθόλου.... 
"Κι εκεί ψηλά τι είναι; Γιατί δεν αλλάζετε ματιά........."
"Η θέση της"με διέκοψε "εκεί, που θα έπρεπε να είναι... Είναι κάτι τέτοιες νύχτες"μ'ακούμπησε "που της μιλάω, την καθοδηγώ, την ενθαρρύνω, τη γεμίζω ελπίδες πως θα μονοιάσουμε. Και μ'ακούει ξέρεις, το νιώθω"με έσφιξε, ανατρίχιασα και προσπάθησα διακριτικά να απομακρυνθώ. 
"Καταλαβαίνω"ψέλλισα με σχεδόν τρεμάμενη φωνή, μα δεν σταμάτησα εκεί "τι έκανε και τη φυλάκισαν;"
Το σώμα του κουνήθηκε αδέξια να ξεμουδιάσει "Ήταν υπερ πολύτιμη για αυτούς, δεν μπορούσαν να φαίνεται και την κλείδωσαν μέσα σε ένα υπόγειο. Μα εγώ της λέω πως θα έρθει η μέρα, που θα δει το φως και τότε θα λάμψει η γυναίκα μου, θα ζηλέψει η μαμά μου και θα υψωθεί η κόρη μου. Να μη φοβάται, της το λέω."
"Άρα είναι τρεις , όχι μια, θέλω να πω...."
"Μία είναι σου λέω"κραύγασε και το δάχτυλο του χεριού του υψώθηκε για να μου το τονίσει ακόμα περισσότερο. "Μία και σαν κι αυτή δεν υπήρξε άλλη καμία."
"Και πώς τη λένε;"ρώτησα περίεργη....
"Μάνα γυναίκα κόρη"ξεστόμισε αποφασισμένα, καθώς κοίταζε τα εναπομείναντα αστέρια που φωτίζουν σε έναν ουρανό γεμάτο καυσαέρια.
  Ήμουν πλέον σίγουρη πως μιλούσα με έναν παλαβό στα μυαλά του άνθρωπο, τον καληνύχτισα δήθεν ότι άφησα μια δουλειά στη μέση και απομακρύνθηκα. Η γαλάζια μου μπλούζα γέμισε από χώμα, όπως είχα σκύψει να του μιλήσω, την τίναξα και επιβιβάστηκα στο λεωφορείο. 
  Μέρες ακόμα, καθώς περνούσα από κει τον έβλεπα, στο ίδιο μέρος, τα ίδια ρούχα, το ίδιο σκηνικό, το ίδιο σύνθημα "Κοίτα ψηλά". Το χαιρετούσα που και που με ένα συμπονετικό χαμόγελο, απ'αυτά που σκέφτεται αυτομάτως το μυαλό σου "Τον καημένο", μα δε με έβλεπε ποτέ ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα. 
  Κι έφτασε εκείνη η αποφράς Δευτέρα, που πήγαινα στη δουλειά. Στο σημείο του υπήρχε μόνο ένα ασθενοφόρο, κάποιος έκανε το λάθος και τον πάτησε. "Μα ήταν μες στη μέση για ώρα"μουρμούριζαν οι περαστικοί. Έσπρωξα τους μπροστινούς μου και χώθηκα στο πλήθος, στο απέναντι πεζοδρόμιο, εκεί, που του είχα μιλήσει είχε ένα πράσινο μπουφάν. Δεν άντεξα, το σήκωσα, στην τσέπη του ήταν ένα γράμμα με τίτλο "για σένα". Το άρπαξα βιαστικά μαζί με το πράσινο πανωφόρι του και απομακρύνθηκα.
   Το βράδυ πια, όταν ο ήλιος είχε τελειώσει το ωράριό του στην πρωτεύουσα και το φεγγάρι ξυπνούσε δυναμικά να εκπληρώσει τη βάρδιά του, μόνη μου στην απέναντι καφετέρια, αγκαλιά με το μπουφάν του άνοιξα το γράμμα... Δεν ήταν πάνω από μια παράγραφος. 
                                                      ΓΙΑ ΣΕΝΑ...
Για σένα μικρή μου, που γεννήθηκες τεράστια και σε μικραίνουν, για σένα, που τα βράδια μου σκέφτομαι και νοσταλγώ, για σένα, που σε υποβάθμισαν και σε έβαλαν φυλακή, μεγάλη μου μάνα, γυναίκα της ζωής μου, ελπιδοφόρα κόρη. Δεν μπορώ να ζω πια δίχως σου. Εγώ, που σε γνώρισα ένα βράδυ σαν κι αυτό, σε μια επίσκεψη παράνομη στο υπόγειό σου και σε είδα, εγώ, που σε ερωτεύτηκα παράλογα από κείνη την στιγμή, εγώ, που σε εκείνο το βροντονήσι γνώρισα την ψυχική μου γαλήνη, εσένα, εγώ, εδώ, ταπεινός σου θαυμαστής δηλώνω... Και το πάλεψα να ξέρεις να βγεις από κει, πήγα σε ημερίδες, με γιατρούς σου ξέρεις να σε βγάλουν, μα θα καταστραφείς, μου παν αν βγεις, θα σε θάψουν. Μα έμαθα θα σου ανοίξουν την πόρτα για μια μέρα, για κάποιες ώρες να σε δουν κι άλλοι. Μην τρομάξεις γυναίκα μου. Έρχομαι να σε βρω τώρα, μα δεν έχω άλλον τρόπο.Θα φύγω απ'το σώμα μου γιατί μου 'παν είναι ελεύθερη η ψυχή, όταν πια φεύγεις και πάει όπου η καρδιά σου επιθυμεί. Κι εγώ εκεί δίπλα σου θα έρθω τώρα. Κόρη μου κοίτα ψηλά και έρχομαι. Μόνο ψηλά.
Τα μάτια μου γουρλωμένα κοιτούσαν το σκίτσο από κάτω από τα γράμματα. Σαν ένας χάρτης μιας νήσου, φλεγόμενης, της Σαντορίνης και ένα βελάκι να δείχνει προς τα 'κει. Μια μάνα, γυναίκα, κόρη φυλακισμένη. Έβγαλα το κινητό και αναζήτησα. Το άγαλμα στην αποθήκη του μουσείου. Σκάλωσα. Έψαξα το μπουφάν του και τα δάχτυλά μου κάτι ανίχνευσαν. Το έβγαλαν με προσοχή προς τα έξω. Ένα αγαλματάκι από χαρτοπετσέτες προσπαθούσε να κρατηθεί ακέραιο, μα διάλυσε στα χέρια μου και μια εξ'΄αυτών χύθηκε στο πάτωμα. Γύρισα να την κοιτάξω και πάνω της κάτι έγραφε. Πλησίασα.....
"21/10 σου έρχομαι γλυκιά μου μάνα παρελθόν μου, πικρή γυναίκα το παρόν μου και στερνή μου κόρη, κοντινό μου μέλλον. Να κοιτάς πάνω. Μόνο πάνω. Εκεί, που είναι οι αξίες."....
 http://eulegein.blogspot.gr/2013/10/blog-post.html

Η Γαστρονομική Χλωρίδα της Σαντορίνης

$
0
0
Ομιλία του Σαμψών Κατσίπη

Β Παγκόσμιος Πόλεμος και Σαντορίνη ( σε συνέχειες)

Τ'Αη Δημήτρη στο Μεγαλοχώρι

$
0
0
της Μαρίας Πελεκάνου, Προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεγαλοχωρίου "Το Μετόχι"- 

Συσκότεινα  ήτανε ακόμα, όταν φτάσαμε στο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου τσι Παλάδες στο Μεγαλοχωριό,  για να λουτρουήσομε και να τιμήσομε το Δοξασμένο για τη γιορτή του.

Ημπήκαμε στο κλησίδι με τα λιγοστά καντήλια αναμμένα κι ακούαμε το παπά-Μάρκο να ψαλλοδιάται γιατί ήργησε ο ψάλτης και «θα μεσημαριαστούμε» είπε.

    Χρόνια είχα να πάω και πεθύμησα εφέτος να λουτρουηθώ εκεί. ΄Ηναψα το κερί μου και ήκατσα κοντά στο παραθύρι, για να παίρνω αγέρα. Όπως δεν είχε ξημερώσει καλά η μέρα, αγνάντευα μέσα από την εκκλησά την  μοναδική ομορφιά απόξω που δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσω,  το λιγοστό φως έπεφτε πάνω στην Καμμένη και  έδινε την εντύπωση ότι ένα Θεός  ξαφνικά την έκανε χρυσή. Ηρεμία υπήρχε παντού και μόνο τον ψάλτη ήκουες να διαβάζει «τον Προοϊμιακό». Η καρδιά μου ανεπετάριζε βλέποντας τόση ομορφιά … και σκέφτηκα τι όμορφα που είναι τα εκκλησάκια μας σε αυτή την περιοχή. Τρία ξεχωριστά κλησσίδια , κάθε ένα με την χάρη του. Στο φτέλος ακριβώς (στο φρύδι της Καλντέρας) στέκονται για χρόνια τώρα, σαν κάτασπρα περιστέρια μέσα στην μαυρόη , το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου και δίπλα ακριβώς  η Αγιά Παρασκευή.  Και από πάνω, λές και «γράφει τους πάντες με την πένα Του» στέκει επιβλητικά ο Μέγας Ταξιάρχης.  Η  συχωρεμένη η κερά Αργυρούλα η Νοικοκυρά του ( γιαγιά της αδελφικής μου φίλης Αργυρούλας Παπανδρεοπούλου), που έμεινε χήρα (35) χρονών έλεγε ότι «Ο Ταξιάρχης μου είναι η ζωή μου. Πιο καλά τον έχω από τα παιδιά μου..».
Βέβαια δεν μπορούσα να μην θυμηθώ το  συχωρεμένο το Μιχάλη το Σαμπούκο που ηδιακόνεβε για να τυποδέσει τα εκκλησάκια  αυτά. Τι πίστη αλήθεια…
Ούτε μπορώ να ξεχάσω το  μπάρμπα μου το Γιάννη το Γλίνη με τα μεγάλα ψωμιά που εξεκίνα νύχτα με φεγγάρι (γιατί την ημέρα δεν ηπρολάβενε, που ήτανε φουρνάρης) το Γενάρη, μαζί με τη «Σταυρούλα» τη γαδούρα του για να κοπρίσει το χωράφι του, που ήτανε κάτω ακριβώς από τον Αη Δημήτρη. Και τι ντομάτες αλήθεια ήβγαζε… «Η καλύτερη περιοχή μας ήτανε ο Ταξιάρχης , πριν τσι Παλάδες»..Συνεχίζει ακόμα και σήμερα να λέει, να μάννα μου  «Τα πιο μυρωδάτα μαυροτράγανα , ήκανανε αυτά τα αμπέλια. Ήτονε γης για αμπέλι… ».

    Με τις όμορφες αυτές σκέψεις, ηκόντεψε να πολουτρουήσει και εγώ ακόμα ησυλοούμουνε.  Ηγυρήσαμε το Δοξασμένο και ηκάτσαμε να φάμε το πανηγύρι, στο τοιχάρι, μέσα στην αυλή του Αγίου.  Πιο νόστιμο δεν έχω ξαναδεί. Φαίνεται ο μάγειρας μας ο Ευτύμιος το Κουτσάκι, έβαλε για μια φορά ακόμα τη τέχνη του,  κρέας με πατάτες. Τι μυρωδιά είχε η δάφνη και το  πιπέρι!, Άς είναι βοήθεια  ντως και  των συγχωριανών μου που φροντίζουν τα εκκλησάκια μας και για την πανηγυρή ντως.    Το μαϊστράλι που «ήπαιζε ελαφρά» στα μαλλιά μας και η μυρωδιά τση θάλασσας και τσι θρύμπας που ήρχουντα  από το φτέλος, ανεκατεμένη με τη μυρωδιά τση πανήγυρης, μας καθήλωσε για ώρα πολύ .

  Ξαφνικά ηπέρασε από το μυαλό μου πώς είναι δυνατόν  μια τέτοια περιοχή με τόση ομορφιά και τόση αγάπη που της έχομε, να μας βασανίζει τους Μεγαλοχωριανούς «εν πολλοίς και πολλάκις», όπως έλεγε και το Δοξαστικό του  Αγίου. Στην αρχή με τα Ορυχεία και τώρα με την επιμονή κάποιων να θέλουν να κάνουν εκεί εργοστάσιο απορριμμάτων; Ξαφνικά ακούω ένα συγχωριανό μου με καμάρι να λέει : « Δεν πάνε να λένε ότι θέλουνε, εμείς δεν θα τους αφήκομε…».

     Όμως ηκόντεβε να μεσημεριάσει και δε μας  έκανε καρδιά να φύομε. Επιτέλους ησηκωθήκαμε, αφού δώσαμε ραντεβού σε καμιά δεκαριά μέρες αποπάνω στο Ταξιάρχη,  για να γιορτάσομε και εκείνο το Δαξασμένο  και να φάμε το ωραίο φάβα που μαγειρεύει δεξιότεχνα ο ξάδελφος μου ο Νικόλας του Τζανάκη και είναι συνταγή του πατέρα μου…

                                                                                                                                                                                                                                          ΘΗΡΑ 29-10-2013

Εκδρομή στους Αγίους Εφτά Παίδες….

$
0
0


ηγή: Καδιώ Κολύμβα: "Η Πάνω Μεριά του κόσμου", εκδ. Αρμός. 
"....'Ημουνε δεν ήμουνε 10 χρόνων, τον Αύγουστο του 1892, κι όμως το θυμούμαι σα να 'ναι τώρα δα, που ηκατεβήκαμε στην Αρμένη με τη μάνα μας. Εκείνη καθισμένη στο άσπρο μουλάρι με την κόκκινη κουβέρτα κι ‘μεις οι δυο αδερφές σε ένα γάιδαρο. Ηκατέβαινε πολύς κόσμος γιομάτοι ζώα οι καραβολάδες. Απόγευμα ήτονε και ο ήγιος κρυβότανε πίσω από τη Θηρασά. Η θάλασσα χαμηλά δεν ηξεχώριζε απ'τον κάμπο. Καΐκια και βάρκες ηπερίμεναν για να μας επάνε στην σπηγιά. Ήτονε 3 του Αυγούστου παραμονή των Αγίων Εφτά Παίδων. Ήμπαμε σε ένα στολισμένο καΐκι λεγόμενο Ταξιάρχης κι ύστερα ήβγαμε σε μια μικρή αμμουδιά. Ήμασταν εγώ, το Μαργαρίτι η αδερφή μου, η Μαργαρώ η Ζαράναινα, το Θολοίνι και η άλλη μου φιλενάδα το Τσουράνι. Πήγαμε κατευθείαν στην σπηγιά. Τόσο μικρή ήτο η εκκλησά ώστε το μανουάλι με τα κεριά δεν χώραγε μέσα παρά το ΄χανε ακουμπισμένο από ‘ξω στην άμμο και κοντά εκεί σε ένα στασίδι είχανε θέξει την εικόνα των Αγίων. ‘Ηφερνε ο κόσμος βασιλικά και γλάστρες με μαντζουράνες και μεγάλα τριαντάφυλλα. Μοσχοβόλαγε η θάλασσα λιβάνι από το θυμιατό του παπά. Και όσο νύχτωνε ήναβαν και άλλα κεριά στην άμμο για να θωρούν να πατούν αυτοί που ήρχονταν καθυστερημένοι. Η φωνή του παπά που ήψελνε ηκουγόταν μέσα από τη σπηγιά πότε δυνατή κάθε που ημίγιε ο κόσμος δυνατά πότε χαμηλή όταν ησύχαζαν.  Προσκυνήσαμε την εικόνα και αμέσως ητρέξαμε στο παιχνίδι.  Η μάνα μας στάθηκε με τους συγγενείς και τσοι φιλενάδες τση. Κάθε που μπρόβαλε κανένας με τη βάρκα στο σκοτάδι τον καλοδέχνουνταν, όλο το «καλώς ήρχετε» ήλεανε. Οι μεγάλοι καθίσανε χάμω στην άμμο κι οι γυναίκες ησκέπασαν τα πόδια τους, η μια με το μποξά τση, η άλλη με την κουβέρτα που ΄χε φερμένη. Στρώσανε τα μαντίγια τους και ηστραύρωσαν τα χέρια δίπλα στα κοφίνια με τσοι άρτοι. Σαν ησκόλασε η εκκλησά ήτονε νύχτα.  Μας ήδωκαν από ένα μεγάλο κομμάτι άρτο με γλυκάνισο και κάποιος ήπλυνε σταφύλι στη θάλασσα και μας εμοίρασε. Μετά πέσαμε στις κουβέρτες απά στην άμμο που ήτονε ζεστή και θωρούσαμε τα αστερια ώσπου μας ήπηρε ο ύπνος. Θυμούμαι που ήκουγα μια γυναίκα να διαβάζει λογια τση εκκλησίας δίπλα στο μανουάλι μιση μέσα μισή όξω από τη σπηγιά όλη νύχτα.  Την αυγή ησήμανε η καμπάνα που ΄χανε δέσει στο βράχο. Η μάνα μας ήναψε κι άλλα κεριά. Φτάσανε κι άλλα πολλά καΐκια στολισμένα. Φέρανε και άλλο κόσμο. Δεν ηχώραγε η αμμουδιά. Κι όπως ήμασταν όλοι στη γραμμή να μεταλάβουμε πρώτα οι μεγάλοι με τσοι τραγιάσκες τα παιδιά και πίσω οι γυναίκες ήφτασε ένα μεγάλο καίκι κι ηρχίνησε να σφυρίζει. Ηχτύπα κι η καμπάνα, γέλια ο κόσμος, φωνές μες στα νερά τα παιδιά ώσπου μπρόβαλαν ο Μαθιός «τση Αλυαριάς» με το βιολί και ο Νικήτας με το λαγούτο τση Κατίνας «του Ρυμιδιού» με τσοι γυναίκες τους την Αντωνιά «την Κατωμερίτισσα» και το Ρηνάκι «του Λουλουδιού». Ηφέρανε πολλά κοφίνια και τον τέντζερη με την πανήγυρη. Την είχανε μαγειρέψει στην Αρμένη γιάντα το πανηγυρόσπιτο των Αγίων ήτονε μικρό και δεν χώραγε. Χταποδάκι με μακαρονάκι κοφτό, νηστίσιμο, ήμασταν στον Άγιο Δεκαπέντε κι όλοι μας νηστεύαμε. Κουβαλήσανε και κρασί με πλεχτές νταμιτζάνες και φάβα και ψωμιά και άμα αποφάγαμε* αρχίνησαν τα βιολιά και οι χοροί. Χορεύανε οι άντρες και τα παλικάρια με τσοι λογοδοσμένες και τα αντρόγυνα, ηχόρευε ο Σπύρος «του Γιατρού», το Φλουρί, η Μαρκετούσα, ηφερτάρανε και όλο ευχές. Η μάνα μας δεν ηχόρεψε επειδή ήλειπε ο πατέρας μας σε ταξίδι. Κι οι άλλες γυναίκες που ΄χαν άντρα στα ταξίδια κι αυτές δεν ηχόρεψαν. Έτσι  το ΄χουμε εμείς στην Απάνω Μεριά! Ίντα θα πει ο κόσμος… Το μεσημέρι αργά ήμπαμε στο καΐκι και πίσω στην Αρμένη. Κάτω μας ηπερίμενε ο Αντώνης με τα ζώα και μας ηνέβασε στο χωριό. Δεν ξεχνώ κείνη τη μέρα. Πάντα τη θυμούμαι. Τάξιμο το ‘καμα από τότες που ήμουν μικρή, μες στην καρδιά μου ήτονε οι Άγιοι Εφτά Παίδες να με αξιώσει ο Θεός να κάμω κι εγώ κάτι τις στη χάρη τους.



Ήταν 16η Απριλίου του 1960.....

$
0
0
....Όταν η Ένωσις Θηραίων διοργάνωνε Πασχαλινή Κρουαζιέρα Σαντορίνης με το πλοίο "Μυρτιδιώτισσα"και επιστροφή 3 μέρες μετά με το πλοίο Αιγαίο....Τιμή εισιτηρίου 100δρχ....
....Ενώ απ όσο φαίνεται στο συγκεκριμένο ταξίδι ίσως να συμμετείχε και η Αλίκη Βουγιουκλάκη .  Αλήθεια τί μνήμες μπορούμε να ανασκαλίσουμε για τέτοια θρυλικά ταξίδια από και προς τη Σαντορίνη; Πάμε σαν άλλοτε και πάλι; .....



(Αρχείο φωτογραφιών: Αρτεμία Αργυρού) 



Ένα θαύμα στην Κάλυμνο του 1956

$
0
0
1956. Και θαλάσσιος γίγαντας τη Σαντορίνη ξυπνά. Ο σεισμός, λαβωμένο θεριό, υπόκωφα μουγκρίζει και ξερνά πελώρια κύματα που απειλούν το νησί. Θανάτου ατμόσφαιρα μολύνει την ορθρινή καλλονή. Τα θολωτά σπιτάκια γαντζωμένα στα απόκρημνα βράχια -πεταλίδες μικρές που θέλουν τη ζωή- αεροζυγιάζονται στις σεισμικές ορμές. Κι οι νησιώτες πανικόβλητοι τρέχουν να σωθούν.

Μα η οργή του γίγαντα φανερώθηκε και σε πολλά αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Ανάμεσά τους και η Κάλυμνος.

Παλιρροϊκά κύματα έζωσαν το νησί των σφουγγαράδων και το φοβέριζαν με το ύψος των 2 μέτρων. Χτύπησαν πρώτα τη δυτική πλευρά της Καλύμνου. Ο οικισμός του αιγιαλού γίνεται παιχνίδι χάρτινο στη δίνη της θάλασσας. Και στις κάμαρες των σπιτιών που άντεξαν την επίθεση του υγρού στοιχείου βρέθηκαν ψάρια! Τα κιούπια με τις σοδειές, ταξιδεμένα στο νερό, χόρευαν σαν παλαβά τον τσουγκριστό χορό.

Αλλά το άγριο παλιρροϊκό κύμα -φίδι φαρμακερό- ξεπρόβαλε και στην ανατολική Κάλυμνο με το γαλήνιο λιμάνι. Τώρα, νερένια χέρια άρπαξαν τα’ όμορφο καΐκι του καπετάν Παναγή, το βολτάρησαν στο θυμωμένο αγέρα και το ‘ριξαν εκδικητικά στην προκυμαία.

Κι ω, θαύμα! Το μεγάλο καΐκι περήφανο στάθηκε όρθιο! Λες κι ήθελε να ζήσει ακόμα. Και να θρέψει τη φαμίλια του άξιου καραβοκύρη του.

Ο καπετάν Παναγής και οι συντοπίτες του δεν πίστευαν στα μάτια τους. Να ισορροπεί το καΐκι, χωρίς να έχει τσακιστεί! Ολόγερο να καμαρώνει την ανέλπιστη σωτηρία του! Μέγας εἶ, Κύριε!

Όταν αποτραβήχτηκαν τα νερά της σεισμικής παλίρροιας, έφεραν ένα γύρο το πλοιάριο για να λύσουν το αίνιγμα: Πώς στεκόταν στην προκυμαία σαν στη θάλασσα;

Κι είδαν και πίστεψαν. Την καρίνα του καϊκιού την συγκρατούσε ένας μικρούτσικος σταυρός, σπασμένος από το κατάρτι του πλοίου!

Θυμόσοφα ο καπετάν Παναγής μονολόγησε:

–Ένα καράβι η ζωή του ανθρώπου, που στέκεται και σώζεται με τη δύναμη του Τιμίου Σταυρού.

http://www.xfd.gr





Όταν η έκρηξη του Κολούμπου συνδέεται με το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου

$
0
0
Στις 9 Νοεμβρίου 1866πραγματοποιήθηκε το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, η πιο ηρωική θυσία του κρητικού λαού, που τον Αύγουστο του 1866 είχε ξεσηκωθεί εναντίον των Τούρκων.
Στις 14 Νοεμβρίου, η εφημερίδα "Αιών"δημοσίευε τις πρώτες πληροφορίες από την επιστολή ενός Κρητικού με τα αρχικά Β.Β. Η επιστολή δεν περιέγραφε επακριβώς τι είχε συμβεί στη μονή, καθώς θεωρούσε ότι η ανατίναξη ήταν προσχεδιασμένο έργο του στρατηγού Κορωναίου. Ωστόσο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τη διαβάσουμε, αφού αποτελούσε την πρώτη πηγή πληροφόρησης σχετικά με το σημαντικότατο αυτό γεγονός:
"Εν ΧΑΝΙΟΙΣ, τη 12 Νοεμβρίου 1866.
Κύριε Συντάκτα του Αιώνος.
Φθας ενταύθα προ τεσσάρων ημερών, εκπληρώ την υπόσχεσίν μου του να γράψω, ό,τι άξιον λόγου περί του ηρωικού τούτου πλην ατυχούς λαού της Κρήτης μάθω. Ωφεληθείς εκ της αανχωρήσεως πλοιαρίου, εις Πειραιά μεταβαίνοντος, σπεύδω να κάμω έναρξιν των ανταποκρίσεών μου, διά της αφηγήσεως πράξεως, ήτις θέλει χαροποιήσει πάσαν ελληνικήν καρδίαν.
Τη 8 ή 9, καθ'α πάντες ενταύθα, Χριστιανοί τε και Τούρκοι βεβαιούσιν, ο αρχηγός Κορωναίος λαμπράν ενίκησε νίκην κατά του Μουσταφά Πασσά. Ήτον ο Κορωναίος ωχυρωμένος εν τη Μονή Αρκαδίου, κειμένη εν τη επαρχία Ρεθύμνης. Επειδή δε αυτός μεν είχεν ολίγους περί εαυτόν, ο δ'εχθρός πολλούς, και με το λιανοτούφεκον η θήρα του θα ήτο πολύ πενιχρά, εσκέφθη, ότι έπρεπε να εύρη μέσον ανάλογον εχθρού τοιούτου, οίος ο Μουσταφά Πασσάς, και αντάξιον τοιαύτης υψηλότητος. Κατεσκεύασε λοιπόν περί την Μονήν τρεις υπομόνους. Οι Τούρκοι, μη φανταζόμενοι, ότι τοιούτους αστεϊσμούς διάθεσιν και μέσα έχουσι να κάμωσιν οι επαναστάται, οίτινες πάντοτε παραπονούνται, ότι στερούνται πολεμοφοδίων, επλησίασαν ατάραχοι προς την Μονήν, εις ην προεχώρουν όσω έβλεπον, ότι το εχθρικόν πυρ εχαλαρούτο. Αίφνης, τρομεράς εκρήξεως γενομένης, πολλών εκατοντάδων σαρικίων και σαλβαρίων ετινάχθησαν εις τον αέρα. Μετά την τρομεράν εκείνην στιγμήν, βροχή ποδών, κεφαλών, χειρών, όπλων, λίθων και παντοίου είδους αμόρφων αντικειμένων έπεσεν εξ ουρανού και εκάλυψε το ανοιχθέν χάσμα. "Αλλάχ! Αλλάχ!"ανεφώνησαν οι Οσμανλίδες. "Τι; οι Σεϊτανίδες της Σαντορίνης ήλθον και εδώ και μας διώκουν;". (σ.σ. σε υποσημείωση του ο συντάκτης της επιστολής διευκρίνιζε ότι οι Τούρκοι παρομοίαζαν την έκρηξη του Αρκαδίου με εκείνη του ηφαιστείου της Θήρας, την οποία θεωρούσαν ως έργο διαβόλων). Όσοι επέζησαν από την καταστροφήν ταύτην, ετράπησαν εις φυγήν, διωκόμενοι μετά πείσματος υπό των ανδρείων Ελλήνων, διαπερώμενοι τους νεφρούς υπό της εχθρικής λόγχης. Εις μάτην ο Μουσταφάς εφώνει αυτούς να σταθώσιν, εις μάτην οι αξιωματικοί διά του ξίφους προσεπάθουν ν'αναχαιτίσωσι την φυγήν των. Τέλος, μετά ημίσειαν ώραν, εστάθησαν ολίγον, ίνα αναπνεύσωσιν ελευθέρως. Πλην αδύνατον εστάθη να πεισθώσιν, ίνα επανέλθωσι κατά του εχθρού. Εδέησε λοιπόν ο Μουσταφάς να παραλάβη το πεφοβισμένον ποίμνιόν του και να το οδηγήση μακράν εις την επαρχίαν Αποκορώνων....."
Εξάλλου, στις 17.11.1866, ο "Αιών"δημοσίευε ακόμη μία επιστολή με ημερομηνία 15.11, την οποία είχε συντάξει ένας άλλος Κρητικός ονόματι Ζαχαρίας, ο οποίος διευκρίνιζε τα πραγματικά γεγονότα, ενώ παρομοίαζε το Αρκάδι ως το "νέον Μεσολόγγιον":
"... Εκεί υπήρχον 540 ψυχαί, εξ ων 343 γυναικόπαιδα και 197 άνδρες πολεμισταί, ουχί δ'ο Κορωναίος και οι περί αυτόν. Ούτοι, αντί να δεχθώσι την περί παραδόσεως πρότασιν του Μουσταφά Πασσά, προυτίμησαν να πολεμήσουν. Επί δύο ημέρας εξηκολούθει ο κατά της Μονής κανονοβολισμός, φονευομένων αρκετών Τούρκων. Αφού δ'έκαμον ρήγμα, ερρίφθησαν ούτοι κατά της Μονής. Πλην οι εν αυτή, ιδόντες, ότι πάσα περαιτέρω αντίστασις ήτο περιττή, έβαλον πυρ εις την πυριτιδαποθήκην και ανετράπησαν όλοι. Υπέρ τους δισχιλίους Τούρκοι εφονεύθησαν, όλη η αυλή εσκεπάσθη από πτώματα και επί δύο ημέρας μετέφερον πληγωμένους εις Ρέθυμνον. Εκ των Χριστιανών τεσσαράκοντα περίπου εσώθησαν άνδρες και εξήκοντα γυναικόπαιδα..."

Πηγή: http://ola-ta-kala.blogspot.gr/2013/11/9.html

Ο π.Dubois και το σχέδιο ανοικοδόμησης των Φηρών

$
0
0


Πηγή: Μ. Ρούσσος Μηλιδώνης: Ιησουίτες στον Ελληνικό χώρο, Εκδόσεις ΚΕΟ, Αθήνα 1991.
 Από τους Ιησουίτες που υπηρέτησαν στη Σαντορίνη, κατά το πρώτο ήμισυ του 18ουαιώ, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στον π. Dubois, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με την ίδρυση της κωμόπολης των Φηρών. Ως ηγούμενος της καθολικής μονής του Σκάρου, συνέλαβε το σχέδιο μετάθεσης της πρωτεύουσας του νησιού από το στενόχωρο και επικίνδυνο λόγω κατολίσθησης φρούριο του Σκάρου, στα Φηρά.
Για να υποκινήσει τους κατοίκους στην υιοθέτηση του σχεδίου, ο π.Dubois, που είχε αρχιτεκτονικές γνώσεις, ανέλαβε το 1745 με δικά του έξοδα την ανοικοδόμηση στα Φηρά κτηρίου στο οποίο θα μεταστεγάζονταν οι μοναχοί του Σκάρου (αναφέρεται σε κτήριο της περιοχής «καθολικά»). Παράλληλα, εκπόνησε το σχέδιο κατασκευής λατινικού καθεδρικού ναού κατά τα πρότυπο μιας εκκλησίας στο Τορίνο. Στην είσοδο της εκκλησίας αυτής, θα κατέληγε ευρεία οδός την οποία θα περιέβαλαν καλλιμάρμαρα κτήρια. Την πραγματοποίηση του έργου αυτού στήριζε ο π.Dubois, στην οικονομική βοήθεια από την πλούσια οικογένεια του και από άλλους Πεδεμοντίους. …το σχέδιο όμως του π.Dubois σταμάτησε απότομα.
Το 1748, ο θηραίος πρωθηγούμενος των Ιησουιτών της Κωνσταντινούπολης π. Λάζαρος Άλβυ, έδωσε  εντολή στον υφιστάμενό του π.Dubois, όχι μόνο να διακόψει το αρξάμενο έργο αλλά να φύγει αμέσως από το νησί και να αποσυρθεί στη Νάξο. Λίγους μήνες αργότερα, στις 11 Αυγούστου του 1748, ο π.Άλβυ πεθαίνει στη Θεσσαλονίκη, ο δε π.Duboisμε πόνο εξετέλεσε την εντολή του προϊσταμένου του. Δεν άντεξε όμως στη δοκιμασία. Πέθανε λίγο αργότερα, με την πεποίθηση ότι κάποτε τα Φηρά θα εξελίσσονταν σε κεφαλοχώρι της Σαντορίνης. Στο ημιτελές κτήριο που προορίζονταν για νέα κατοικία των Ιησουιτών, εγκαταστάθηκαν το 1783 οι διάδοχοί τους πατέρες Λαζαριστές, ενώ από το 1820 στο κτήριο αυτό στεγάζεται η μονή των δομηνικανίδων καλογραιών.

Νέοφυτος Μαυρομμάτης Ο Σαντορινιός Μητροπολίτης που διετέλεσε και Αρχιεπίσκοπος Σαντορίνης

$
0
0


 Νεόφυτος ο Μαυρομμάτης, ο από Σαντορίνης, 1703-1722.
του Αρχιμ. π. Ειρηναίου Κουτσογιάννη
 Ο λόγιος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτης Νεόφυτος Μαυρομμάτης γεννήθηκε το 1662 στην Αντίπαρο. Σπούδασε στην Πατριαρχική Ακαδημία Κωνσταντινουπόλεως. Σε ηλικία 22 περίπου ετών χειροτονήθηκε διάκονος του Πατριάρχου Διονυσίου Δ’ του Μουσελίμη. Στις 26 Νοεμβρίου 1697 προήχθη από Άρχιμανδρίτης σε Επίσκοπο και του ανετέθη η αρχιεπισκοπή Σαντορίνης. Κάτω από το βάρος των χρεών της Αρχιεπισκοπής παρητήθη υπέρ του Ζαχαρίου Γύζη, ο οποίος και ανέλαβε όλα τα χρέη εγγράφως. Στο διάστημα των ετών 1700 - 1703 διέμενε σχολάζων στην Κωνσταντινούπολη, όπου γνωρίσθηκε με τον “εξ απορρήτων” του Σουλτάνου Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ο οποίος τον περιέβαλε με πολλή αγάπη και τον βοήθησε οικονομικώς. Το 1703 εξελέγη μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτης, διαδεχθείς τον Γρηγόριο (1697 - 1703). Έφθασε στην μητρόπολή του το 1704 και την βρήκε σε αξιοθρήνητη κατάσταση οικονομικώς και κοινωνικώς. Αλληλοδιαδόχως το 1705 και 1706 μετέβη στην Πόλη προσκληθείς υπό του Πατριάρχου Γαβριήλ, για να τον βοηθήση στην επίλυση διαφόρων εκκλησιαστικών προβλημάτων. Το 1708, το 1713 και το 1715 προσεκλήθη ως Συνοδικός στην Κωνσταντινούπολη. Το 1719 έπεσε στην δυσμένεια του Πατριάρχου Ιερεμίου Γ’, τον οποίο είχε βοηθήσει να ανέλθη στον θρόνο. Από τότε φαίνεται ότι σκέφθηκε βαθύτερα την ιδέα να αποσυρθή στο Άγιον Όρος, κάτι που πραγματοποίησε το 1722. Η παραίτησή του ακούσθηκε “ως κεραυνός εν αιθρία”. Όλο το ποίμνιό του, κλήρος, λαός και άρχοντες έκαναν το πάν με γράμματα και παραστάσεις στο Πατριαρχείο για να μη χάσουν τον ποιμένα τους, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Πάντως, πριν παραιτηθή φρόντισε να τοποθετηθή στη θέση του ο προστατευόμενός του και καλός κληρικός επίσκοπος Βελλάς Ιωαννίκιος.
Σαν Μητροπολίτης άφησε αγαθή μνήμη. Δύο φορές δέχθηκε θαυματουργικές θεραπείες. Την πρώτη με το αγίασμα της Ζωοδόχου Πηγής Μήλου που θεραπεύθηκε αυτοστιγμεί από συρίγγιον της έδρας και την δεύτερη από την Θεοτόκο και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, οι οποίοι εθεράπευσαν το χέρι του, που είχε πάθει γάγγραινα. Ήταν ευπαίδευτος και οξυδερκής. Ασχολήθηκε με πολλά εκκλησιαστικά προβλήματα και τα αντιμετώπισε με ·πολλή επιτυχία. Φαίνεται ότι ήταν κατά κάποιο τρόπο φιλοχρήματος και συγκέντρωσε πολλά χρήματα. Είναι όμως άξιο παντός επαίνου, ότι τα χρήματα αυτά τα χρησιμοποίησε σε αγαθοεργούς σκοπούς. Έκτιζε εκκλησίες και σχολεία, πλήρωνε δασκάλους για τα σχολεία αυτά, βοηθούσε όσους είχαν ανάγκη. Δάνειζε με τόκο, όπου υπήρχε ανάγκη, για το κοινό όφελος. Και σε όσους δεν μπορούσαν να πληρώσουν χάριζε και το κεφάλαιο.
Στο Άγιο Όρος εγκαταστάθηκε κατ’ αρχάς στην Μονή Ιβήρων και στην συνέχεια στην Μεγίστη Λαύρα. Έζησε ασκητική ζωή με μεγάλη υπακοή, όπως του υπέδειξαν οι πνευματικοί και εργάσθηκε πολύ για χάρη των πατέρων. Ανασυγκρότησε την βιβλιοθήκη της Μονής Ιβήρων, όπου δώρησε τα βιβλία του και της Μεγίστης Λαύρας.
Έκανε εικόνες, εκκλησίες, υδραγωγεία, αντιμετώπισε εκκλησιαστικά προβλήματα κ. ά. Εκοιμήθη το 1746 στην Μονή της Λαύρας. Ο Ν. Αλιμπράντης γράφει γιαυτόν: “...σοφός ιεράρχης, πνευματικός άνθρωπος, που έδωσε ό,τι είχε για την πνευματική προκοπή του γένους του, ελεήμων, δραστήριος σε έργα αρετής και παιδείας και συγγραφεύς σπουδαίος. Καί, το σημαντικώτερο, υπήρξε ο πρώτος έλληνας που σκέφθηκε να εκδώση βιβλίο (....) γραμμένο στην ελληνική γλώσσα με παράλληλο κείμενο τυπωμένο στα τουρκικά με ελληνικούς χαρακτήρες έτσι ώστε οι χριστιανοί κάτοικοι της Μ. Ασίας να γαλουχηθούν στα νάματα της Χριστιανικής θρησκείας...”.
Έργα του Νεοφύτου:
1. Απάνθισμα Χρ. πίστεως 1718, ή 19, Κωνσταντινούπολη. Ελληνικό κείμενο με τουρκική μετάφραση, γραμμένη όμως με ελληνικά γράμματα (καραμανλίδικη γραφή). Έργο με τεράστια διάδοση και απήχηση. Αντίγραφό του υπάρχει στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στην Αθήνα.
2. Ακολουθία του αγίου μεγαλομάρτυρος Νεοφύτου και του αγίου Μαξίμου του ομολογητού, Βουκουρέστι 1723.
3. Διήγησις περί ... συστάσεως τής... σκήτης της Αγ. Άννης, 1731. Αποτελεί τον κώδικα 3 της Σκήτεως.
4. Χρονικόν.... 1737. Το χειρόγραφο βρίσκεται στην Πάτμο (385).
5. Ομιλίες στην καθομιλουμένη (συλλογή). Είναι το χφ. 375 (Λ4495) της Μονής Ιβήρων.
6. Συλογή με νομοκανονικό περιεχόμενο. Κώδικας Σάμου, Αρ. 51.
7. Δύο παρακλητικοί κανόνες στην Υπεραγία Θεοτόκο.
8. Αλληλογραφία. Είναι ο κώδικας Μ. 119 της Μεγίστης Λαύρας, ενώ ο Αλιμπράντης τον αναφέρει ως Μ. 100.
9. Κατάλογος των μετά την άλωσιν πατριαρχευσάντων επί Αγαρηνής τυραννίδος. Κατ’ αρχάς συνεξεδόθη με το Χρονικόν.
10. Κατά Λατίνων, ογκώδης τόμος περιλαμβάνων όσα κατά καιρούς εγράφησαν εναντίον των παπικών κακοδοξιών... Βρίσκεται στην Μ. Λαύρα υπό τα στοιχεία Ι54. Πρέπει να εγράφη μετά το 1729 που ο Νεόφυτος εγκατεστάθη στη Λαύρα.
11. Επτά προσόμοια σε ήχο δεύτερο σύμφωνα με το “Ότε εκ του ξύλου...”. Σώζονται στον κώδικα του Κυριακού της σκήτεως των Καυσοκαλυβίων.
http://www.parembasis.gr/1997/97_06_10.htm

Αθανάσιος Αθανασίου- Ένας ρεμπέτης γεννημένος στη Σαντορίνη

$
0
0


ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
(μπουζουξής και κατασκευαστής μπουζουκιών)

Ο Πάνος Γεραμάνηςστο βιβλίο του "Η ζωη μου ένα τραγούδι", που εκδόθηκε το 2007, μετα το θάνατο του, αναφέρει σε δύο σελίδες (138,139) την ιστορία του μπάρμπα-ΘανάσηΑθανασίου σε λίγες γραμμές ! Ο Θανάσης Αθανασίουγεννήθηκε το 1912 στη Σαντορίνη και ήρθε με την οικογένεια του στον Πειραιά μετα απο 2 χρόνια. Σε ηλικία 17 χρονών (1929) αγόρασε ένα μεταχειρισμένο μπουζούκι και με ένα φίλο του που έπαιζε κιθάρα γύρναγαν στις παραγκοταβέρνες της Πειραϊκής και έπαιζαν για το χαρτζιλίκι τους. Ακόμα ο Π.Γ. αναφέρει ότι "το 1933 ο Θ.Α. έγραψε τα πρώτα του τραγούδια που γυρίστηκαν σε δίσκους, στην εταιρεία Odeon, με ερμηνευτή τον Στράτο Παγιουμτζή και τον ίδιο : "Η ταβέρνα", "Κάτω στο Πασαλιμάνι, μια μικρη συνάντησα", "Τι γινήκαν τα γλυκα σου χάδια". Ο Γεραμάνης απο λάθος, ξαναναφέρει την Ταβέρνα".
Ψάχνοντας τώρα στους καταλόγους του Διονύση Μανιάτη, αυτη την έκδοση θησαυρό, δεν βρίσκουμε τραγούδια με αυτους τους τίτλους ! Αν όμως βάλουμε το λήμμα "Αθανασίου", τότε ανάμεσα σε όλα τα αποτελέσματα ανακαλύπτουμε ως εκ θαύματος 4 τραγούδια που είναι : δύο απο τον Αθανάσιο Αθανασίου και δύο απο τον Αθανάσιο Πειραιώτη, σε σύνθεση Αθ.Αθανασίου !! Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία Μανιάτη, είναι τα τραγούδια :
Δεν θέλω τα ματάκια σου - Αθαν.Αθανασίου(ερμηνευτής), παραδοσιακό (συνθ.), ρεμπετικο, τραγούδι(χορός), απο την εταιρεία
OKEHΑμερικής - αρ.82554, χρονολογία 1929 !!
Σαμιώτα μου γλυκειά - Αθ.Αθανασίου, παραδοσιακό, ελαφρό ρεμπέτικο, τραγούδι,
OKEHΑμερικής-αρ.82554, 1929Σ'εχω σύντροφο - Αθ.Πειραιώτης, Αθ.Αθανασίου, ρεμπέτικο, τραγούδι, στη LibertyΑμερικής αρ.65, 1953 Θα σε ξεχάσω προδότη - Αθ.Πειραιώτης, Αθ.Αθανασίου, χασικλίδικο, χασαποσέρβικο στη LibertyΑμερικής αρ.65, 1953
Ανα δύο βρίσκονται στους ίδιους δίσκους.Η ιστορία έχει λίγο μυστήριο, μια και είναι κομματάκι δύσκολο να έχει ηχογραφήσει το 1929 σε ηλικία 17 χρονων (!) αλλα αν δούμε και την υπόλοιπη περιπετειώδη ζωη του, είναι αρκετά πιθανό ! Κοντα με αυτη την ηχογράφηση είναι αυτες των Μιχάλη Σιφνιού, Αγγελικής Καραγιάννη, Σωτ.Στασινόπουλου κλπ Πιστεύω θα το λύσουμε αν ο κύριος Μανιάτης έχει στις σημειώσεις του, το που βρίσκεται αυτος ο δίσκος και ακούσουμε έστω και λίγο (γνωστα τα προβλήματα ...) αν υπάρχει μπουζούκι σε αυτα, ειδικά στα δύο πρώτα τραγούδια που είναι σε μια περίοδο πρώιμης δισκογράφησης του παράνομου μπουζουκιού και που σημαδιακά μαζι με τα μεταγενέστερα περιέχει όλη τη γκάμα των μάγκικων, χασικλίδικων, ερωτικών, ρεμπετικων και παραδοσιακών αιγαιοπελαγίτικων σκοπων και τραγουδιών !! Αν όντως παίζει μπουζούκι ο Θ.Αθανασίου σε αυτες τις 2 ηχογραφήσεις του 1929, τότε μιλάμε για την πρώτη ηχογράφηση με μπουζούκι εν Ελλάδι, αν και η εταιρεία είναι Αμερικάνικη ... δύο χρόνια πριν τις 3 ηχογραφήσεις του Θανάση Μανέτα το 1931 !!Ο μπαρμπα-Θανάσης όπως ήταν γνωστος, μετα απο μια περιπετειώδη ζωη και αρκετά χρόνια στην Αμερική, επέστρεψε στην Αθήνα το 1972 και λίγο μετα εγκαταστάθηκε στην Αίγινα, όπου έπαιζε μόνο για φίλους, δίδασκε μπουζούκι και είχε το δικο του εργαστήριο κατασκευής οργάνων !! Εφυγε για το πάλκο του ουρανού το 2002.





To ύψωμα 731 και η σχέση του με τη Σαντορίνη

$
0
0


Τα γεγονότα στο 731[1]έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της μεγάλης εαρινής επίθεσης με την ονομασία Primavera, που εξαπέλυσαν οι Ιταλοί με την παρουσία και του ίδιου του Μουσολίνι.
Επικεφαλής της ελληνικής δύναμης ο ηρωικός ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς.

Παραθέτουμε την συγκινητική διαταγή του προς τους στρατιώτες του, που υπερασπίζονταν το 731:
“Επί των κατεχομένων θέσεων θα αμυνθώμεν μέχρι εσχάτων. Ουδείς θα κινηθή πρός τα οπίσω. Εμψυχώσατε άνδρας σας και τονώσατε το ηθικόν των. 
Προμηνύεται λυσσώδης επίθεσις του εχθρού, η οποία όπως δήποτε θα αποκρουσθή και θα συντριβή. Τηρήσατέ με ενήμερον τακτικής καταστάσεως. 
Επαναλαμβάνω, τότε μόνον θα διέλθη ο εχθρός εκ της τοποθεσίας μας, όταν αποθάνωμεν άπαντες επί των θέσεών μας. 
Ο Διοικητής του Τάγματος Δημ. Κασλάς”.
Εξίσου ηρωική και η φιγούρα του λοχαγού Κουτρίδη που αν και τραυματισμένος συνέχισε να μάχεται ενθαρρύνοντας και εμπνέοντας τους οπλίτες του.

Μελαγχολία και αγανάκτηση τέλος προκαλεί η συμπεριφορά της πολιτείας απέναντι στον ήρωα του 731 Δ. Κασλά, που μετά την συμφωνία της Βάρκιζας υπάχθηκε στο β'πίνακα των αξιωματικών και εξορίστηκε από το 1945 έως το 1948 στα νησιά Σέριφο – Ικαρία - Σαντορίνη, ως συμπαθών το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Για την Ιστορία τέλος να αναφέρουμε ότι απ'τη σφοδρότητα των βομβαρδισμών το περίφημο Υψωμα 731 έχασε 6 ολόκληρα μέτρα, και αναφέρεται πλέον στους στρατιωτικούς χάρτες ως Υψωμα 726..

Μεταφορά αρχαιολογικών Ευρημάτων από τη Σαντορίνη στη Κωνσταντινούπολη

$
0
0


Αρχαιολογικά γεγονότα στον Ελληνικό Τύπο
(1832-1932)- μέσα από τη ψηφιοποιημένη συλλογή του Α.Π.Θ.
Αρκετές φορές προσπαθούμε, να βοηθήσουμε στην ανάδειξη μέρους της ιστορίας της Σαντορίνης μέσα από τα ήδη καταγεγραμμένα ψηφιακά (και μη) αρχεία. Από σήμερα, θα αρχίσουμε να «ταξιδεύουμε» σε ενδιαφέροντα άρθρα – πηγές κ.ο.κ.  μέσα από τη ψηφιοποιημένη συλλογή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης  (http://invenio.lib.auth.gr)
Είναι 16 Ιουλίου 1868 και η εφημερίδα ΕΛΠΙΣ (αρ.φύλλου 1463), μας αναφέρει μια μεταφορά αρχαιολογικών ευρημάτων από τη Σαντορίνη στη Κωνσταντινούπολη . Δεν νομίζω ότι αρχικά χρειάζεται σχολιασμό η είδηση αυτή, απλά ενέχει ευρύτερης ερευνητικής δομής.
Ἐν τῷ ὑπ ’ ἀριθ . 155 (14 Ἰουλ.) τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐκδιδομένης ἐφημερίδος la Turquie
ἀπαντῶμεν περιγραφὴν ἀρχαιοτήτων ,ας ὁ περιγράφων εἶδεν ἐπὶ πλοίου ἐκ Σαντορίνης ,προσωρμισμένου
ἐν τῷ λιμένι Κωνσταντινουπόλεως ·αἱ ἀρχαιότητες αὗται εἶναι 1) μαρμάρινον ἄγαλμα φυσικοῦ σχεδὸν μεγέθους παρασταῖνον  τὸν Μέγαν Κωνσταντῖνον , 2) ἀνάγλυφα πολλοῦ λόγου ἄξια Ἐκ Σαντορίνης παρέλαβε τὰς ἀρχαιότητας  ταύτας τὸ Σαντοριναῖον πλοῖον ; Προσκαλοῦμεν τὴν προσοχὴν τοῦ ὑπουργείου ἐπὶ τῆς ὑποθέσεως ταύτης ἐν τῷ κρυπτῷ δὲν ἐπιβιβάζονται τοιαῦτα ὀγκώδη πράγματα Ποῦ
ἦσαν αἱ Ἀρχαὶ Σαντορίνης ὥστε δὲν εἶδον  τὴν τοιαύτην ἱεροσυλίαν Ὁ ἐν Κωνσταντινουπόλει λιμενάρχης
δὲν ὤφειλε νὰ ἐξετάσῃ τὸν Ἕλληνα πλοίαρχον καὶ νὰ κατάσχῃ τὰ λαθραίως ἐξ Ἑλλάδος ἐξαχθέντα;

Ο Γιώργος Κόρος και η συμβολή του στη Σαντορίνη

$
0
0
Ο Γιώργος Κόρος, βιολιστής με σπουδαίες επιτυχίες στο ενεργητικό του γεννήθηκε στις 19 Μαρτίου 1923 στους Ανδρωνιάνους Εύβοιας, από πατέρα ιεροψάλτη, ο οποίος γαλούχησε με βυζαντινές μελωδίες.
«Υπάρχουν πολλά παιδιά σε λαϊκά συγκροτήματα, που περιμένουν πότε καμιά φορά θα κάνουν καμιά εισαγωγή, κάποια απάντηση με το βιολί τους. Εγώ δεν ξέρω αν είμαι μιας δεκάρας, αλλά είμαι αυτοδίδακτος. Από εννιά χρονών στο σπίτι ο πατέρας μου που ήταν ψάλτης, μου έκανε και μαθήματα βυζαντινής μουσικής μέχρι το τέλος. Με γέμιζε αυτό. Και κάποια μέρα μου έφερε μέσα σε μία σακούλα ένα βιολί, χωρίς να μου δείξει τίποτε άλλο», είχε αναφέρει παλιότερα σε συνέντευξή του.
Σε ηλικία 12 ετών παίζει για πρώτη φορά σε πανηγύρι, ενώ από το 1947 -τη χρονιά που ανέβηκε για πρώτη φορά σε πάλκο-, συνεργάζεται με πολλά ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, από τον εκπρόσωπο του δημοτικού τραγουδιού Γιώργο Παπασιδέρη, μέχρι τους Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Μήτσο Αραπάκη, Στέλιο Καζαντζίδη, Καίτη Γκρέι, Γιώτα Λύδια, Πάνο Γαβαλά, Μανώλη Αγγελόπουλο, Χάρις Αλεξίου, Γιώργο Νταλάρα, Γλυκερία, Ελένη Βιτάλη, Δημήτρη Ζάχο, Αλέκο Κιτσάκη, Σοφία Κολλητήρη, Στάθη Κάβουρα, Τασία Βέρρα, Μάκη Χριστοδουλόπουλο, Σοφία Εμφιετζή και πολλούς άλλους.
Η λεζάντα «Γεια σου, Κόρο μου, με το βιολί σου», που αυθόρμητα περνούσε από τα χείλη μεγάλων λαϊκών ερμηνευτών - Καζαντζίδη, Αγγελόπουλου, Λύδια και άλλους- στις ηχογραφήσεις, στολίζει αξέχαστα τραγούδια και αποτελεί ένδειξη της υψηλής τέχνης και τεχνικής του.
Ο Γιώργος Κόρος έγραψε περίπου 1200 τραγούδια, ενώ στο ενεργητικό του έχει πολλούς χρυσούς και πλατινένιους δίσκους καθώς και μεγάλες επιτυχίες όπως τα τραγούδια «Αδειανό το προσκεφάλι» (στίχοι: Λάκης Τσώλης), «Χαμένο κορμί» (στίχοι: Χάρης Χατζάκης), «Είσαι νινί ακόμα» (στίχοι - μουσική: Γιώργος Κόρος, Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Νίντα Κανάκη), «Όσοι είναι αισθηματίες» (στίχοι: Δημήτρης Βαρσαμίδης) και άλλα πολλά. Ο ίδιος έβγαλε στο τραγούδι, γνωστούς σήμερα καλλιτέχνες, όπως είναι οι: Σοφία Κολλητήρη, Μάκης Χριστοδουλόπουλος, Βάσω Χατζή και άλλοι.
Είχε αποκτήσει δύο παιδιά από τη σύζυγό του Ασημίνα, τον Νικόλαο και την Κατερίνα Κόρου - γνωστή λαϊκή τραγουδίστρια και συνθέτρια. Απεβίωσε στις 8 Ιανουαρίου 2014 πλήρης ημερών. Πηγή: AMΠE

H συμβολή του Κόρου στη Σαντορίνη διαφαίνεται μέσα από το cd : Aiγαίο της δικιάς μας Μαρίζας Κωχ. Χρονολογία 1978. Απο εκεί αλίευσα ενδεικτικά 3 τραγούδια - τα δύο εκ των οποίων έχουν περαστεί και στη Σαντορινιά παράδοση, σαν ένα καλό κατευόδιο ..."στο βιολί του Κόρου". 

Nεράιδα είσαι μάτια μου (μαζί με Λαογραφικό Όμιλο Σαντορίνης) Music File Hosting - Download Audio - 05 - neraida eisai matia mou...Κυρά Δασκάλα: (μαζί με Λαογραφικό Όμιλο Σαντορίνης) Embed Music Files - Download Audio - 20 - kira daskala - Mαρί�...Μπάλλος Σμυρναίκος http://yourlisten.com/kallistorwntas/12-mpallos-smirnaiikos-koros-giwrgos

"Γενική Στατιστική της Νήσου Θήρας - 1850"

$
0
0


Εντυπωσιακά στοιχεία για τον 19οαιώνα αναδεικνύονται μέσα από την πολύπλευρη  στατιστική μελέτη του σπουδαίου Θηραίου ιατροφιλόσοφυ Ιωσήφ Δεκιγάλλα. (1850) , η «Γενική Στατιστική της Νήσου Θήρας».  Η παράλληλη αποτύπωση των δεδομένων αυτών σε συνδυασμό με άλλες έρευνες από διαφορετικά πεδία , μπορεί να συμβάλλει στην ευρύτερη κατανόηση της Κοινωνίας της Σαντορίνης τον 19οαιώνα.
Είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο από τον πολυπράγμων για το νησί της Σαντορίνης κα όχι μόνο Ιωσήφ Δεκιγάλλα, το οποίο μπορείτε να δείτε ψηφιοποιημένο εδώ:

Μία άλλου είδους «λευκή εβδομάδα» για τη Σαντορίνη

$
0
0


Αυτές τις ημέρες, (Ιανουάριος 2014), τα Μ.Μ.Ε., αναφέρονται και στη λευκή εβδομάδα των σχολείων, σύμφωνα με την οποία, τα σχολεία πιθανότατα θα κλείσουν για 2 επιπλέον ημέρες μετά την Καθαρά Δευτέρα με βασικό σκοπό την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού . Προσωπικά μιλώντας, διαφωνώ ξεκάθαρα για την ουσία της «λευκής εβδομάδας» από πλευράς σχολικού τουρισμού, μιας και τα οικονομικά δεδομένα μας, και οι εκπαιδευτικές «συγκυρίες» δεν επιτρέπουν τέτοιου είδους πειράματα.
Θα προτείνω όμως μια άλλου είδους «λευκή εβδομάδα» για τη Σαντορίνη. Συγκεκριμένα, μια Λ.Ε.Θ.Φ.ή αλλιώς Λευκή Εβδομάδα Θηραίων Φοιτητών. Ο βασικός σκοπός της πρότασης αυτής είναι για μία εβδομάδα ή για κάποια περίοδο να διοργανώνεται ένα ολόκληρο projectγια τους Θηραίους Φοιτητές ανα την Ελλάδα, στο οποίο θα επιστρέφουν στο νησί και θα δουλεύουν πάνω στο αντικείμενό τους. Είτε είναι φοιτητές γεωπονίας, είτε φοιτητές Ιστορίας, είτε φοιτητές Ιατρικής είτε Νομικής. Το πρωί δουλειά και το απόγευμα ”ξεβάρεση» (βεγγέρες- βόλτες- πάρτυ κ.ο.κ).
Το όφελος για αυτή την προσπάθεια είναι μια ευρύτερη ανάδειξη του τόπου της Σαντορίνης, σαν μια γροθιά πάνω στην οποία οι νέοι επιστήμονες του νησιού μπορούν με τη βοήθεια επιχειρηματιών- ιδιωτών κ.ο.κ. να δουλέψουν – εργαστούν- ασχοληθούν κ.ο.κ
Παράλληλα δε, θα μπορούσαν να οργανωθούν πολλές ξεναγήσεις – εκδρομές κ.ο.κ σε όλα τα σημεία του νησιού. Ακόμα, στο καθεαυτό ερευνητικό πεδίο του νησιού, οι φοιτητές και δη οι Θηραίοι θα έχουν περισσότερο μεράκι ανάδειξης στοιχείων Ιστορίας. Για π.χ. στον ελεύθερο χρόνο τους οι φοιτητές των Τμημάτων Ιστορίας – Λαογραφίας θα μπορούσαν να επισκέπτονται σπίτια γερόντων και να καταγράφουν Ιστορίες- έθιμα, τραγούδια κ.ο.κ.
Το συγκεκριμένο σημείο έχει γίνει σπασμωδικά μέσα από κάποιους φορείς αλλά αφορούσε φοιτητές γενικά, όχι Θηραίους φοιτητές. Η ουσία είναι να ενισχυθεί η θηραϊκή κοινότητα και να μπορεί να δώσει περισσότερες πρωτοβουλίες – επιστημονικές και μη.
Ο Δήμος ή οι Φορείς ή όποιος ασχοληθεί, θα μπορούσε να προσφέρει εκτός των άλλων στέγη (τόσα ξενοδοχεία υπάρχουν), φαγητό (Ποια νοικοκυρά της Σαντορίνης δεν θα βάλει ένα σκουτέλι σκορδομακάρονα παραπάνω), και οτιδήποτε μπορεί να χρειαστεί έτσι ώστε οι νέοι της Σαντορίνης, να γνωρίσουν το τόπο τους, να μάθουν ευρύτερα στοιχεία του νησιού και εν τέλει να διαμορφώσουν - αναδεικνύοντας «μια άλλη Σαντορίνη».

Μνήμη ΘΗΡΑΙΟΥ Αντωνίου Κονταράτου

$
0
0
Σε μια πολύπλευρη και ταυτόχρονα έντονη κοινωνική περίοδο, η μνήμη συγκεκριμένων Ανθρώπων πρέπει να μην ξεχαστεί. Σήμερα θα ξαναβρούμε τον Αντώνη Κονταράτο, τον Αντώνη μας, μέσα από δύο δικά του αποσπάσματα αλλά και μια αναφορά του Γ. Μαρίνου σε αυτόν:



"oΔιαστημικός επιστήμονας δεν παρασύρθηκε από την υποδουλωτική δίνη της τεχνοκρατίας. Ερευνητής στον Επαγγελματικό Χώρο, δεν άφησε τον εαυτό του να αφυδατωθεί από τις παιδικές του ανησυχίες, από τα πρωτογενή ερωτηματικά από τη βουβή αγωνία του σκεπτόμενου ανθρώπου. Τις ώρες της σχόλης του, όταν δεν εργαζόταν για να αναρριχηθεί στο Φεγγάρι, άφηνε το μυαλό του να πετά στο μικροσκοπικό νησί της Σαντορίνης και στα παρθενικά πεδία των εφηβικών του οραματισμών. Ετσι δεν είναι περίεργο που καταπιάστηκε να ανακαλύψει και να βάλει σε μια συστηματική σειρά την προϊστορία της Σαντορίνης. Χωρίς να είναι ειδικός, χωρίς να φιλοδοξεί τιτλους επιστημονικούς στον γοητευτικό χώρο της γεωλογίας και της ερμηνείας των ιστορικών και προιστορικών μνημείων, αφοσιώθηκε στον ερασιτεχννικό του στόχο με το φανατισμό του ειδικού και με τη συστηματικότητα του έμπειρου ερευνητή....[...]Γ. Μαρίνος στον πρόλογο του βιβλίου του Αντώνη Κονταράτου: Αναδρομή στην Προϊστορία της Σαντορίνης


Οπως γράφει ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Αντώνης Κονταράτος, συνοψίζοντας την ουσία του ηφαιστειακού αυτού τόπου: «...Οι Κυκλάδες έχουν επανειλλημένα υποστεί την καταστρεπτική μανία του ανθρώπου και της φύσης στο πέρασμα πολλών χιλετηρίδων από την αρχή της ιστορίας τους. Η Σαντορίνη είναι αναμφισβήτητα το εξωτικότερο, το επιβλητικότερο, το ωραιότερο, αλλά και το τραγικότερο νησί του Αιγαίου. Με το πρώτο χάραμα της αυγής η μισοφωτισμένη Καλντέρα με τς σκούρα γκρεμνά της ορθώνεται σαν απειλητικό κάστρο μέσα από μια μουντή θάλασσα που σύμφωνα με την ομηρική περιγραφή του Αιγαίου, μοιάζει με μαύρο κρασί...».

«Μα κι αυτός, ακόμα, ο φόβος του σεισμού, της Έκρηξης του Ηφαιστείου και της πείνας, ήταν πηγή γνώσης για τον Σαντορινιό. Συσπείρωνε τους κατοίκους και μέσα από την αδερφοσύνη γι ‘ αλληλοπροστασία τους έκανε πιο σοφούς. Κι ο ίδιος πάντα φόβος μαζί με την απομόνωση του νησιού, την άγρια αφιλόξενη φύση και το πηχτό σκοτάδι της νύχτας οδηγούσε σε μεταφυσικές σκέψεις: Τι είναι ζωή;…..
Και η βεγγέρα το μεγάλο και μοναδικό αυτό σχολείο κοινωνικοποίησης της Σαντορίνης μετουσίωσε την κάθε γνώση και την κάθε σκέψη σε βιώματα. Καθόλου περίεργο, λοιπόν ότι η Σαντορίνη διακρίθηκε πάντα προσφέροντας στο Έθνος ανθρώπους των γραμμάτων»
Αντώνης Κονταράτος

τελετή Εγκαινίων Μπελώνειου Πολιτιστικού Κέντρου
 

Όταν οι κάτοικοι της Σαντορίνης ζητούσαν...σιδηρόδρομο!

$
0
0


Υπόμνημα των κατοίκων της Σαντορίνης με το οποίο ζητούσαν τη δημιουργία σιδηροδρομικής συγκοινωνίας μαζί με την κατασκευή λιμανιού στη θέση Εξωμίτης

Πώς θα σας φαινόταν αν μαθαίνατε ότι οι κάτοικοι της Σαντορίνης ζητούσαν να κατασκευαστεί σιδηροδρομική γραμμή που να συνδέει τη βόρεια πλευρά του νησιού με τη νότια; Στα μάτια ενός σύγχρονου παρατηρητή η εικόνα του τρένου ίσως να μην ταίριαζε και τόσο πολύ στα στερεότυπα που έχουμε συνηθίσει για το ωραιότερο -
 ίσως - ελληνικό νησί.

Και όμως, το 1900 οι κάτοικοι της Σαντορίνης έστειλαν υπόμνημα στην κυβέρνηση της εποχής, ζητώντας σιδηροδρομική συγκοινωνία μαζί με την κατασκευή λιμανιού στη θέση Εξωμίτης, το νοτιότερο ακρωτήριο του νησιού, με τη μέθοδο της σύμβασης παραχώρησης και με στόχο να καταστεί στρατηγικός «παίκτης» στο διαμετακομιστικό εμπόριο της εποχής.

«Το Βήμα» εντόπισε το σπάνιο ντοκουμέντο στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το οποίο υπογράφεται από 800 Σαντορινιούς, «
εν Θήρα τη 22 Ιουλίου 1900». Εναν χρόνο πριν, το 1899, γαλλική αποστολή είχε επισκεφθεί το νησί, μελετώντας πιθανές τοποθεσίες για τη δημιουργία λιμένος, στο πλαίσιο της οποίας σχεδιαζόταν και σιδηροδρομική γραμμή εύρους 0,75 μέτρων.

Οπως αναφέρεται στο υπόμνημα, η σιδηροδρομική συγκοινωνία «
εν Θήρα» κρίνεται «απαραίτητος». Το 1899 ο αρχιμηχανικός «της γαλλικής αποστολής κ. Κελλενέκ... μετά μακράν και επισταμένην μελέτην» πρότεινε «την σύνδεσιν του εν Εξωμίτη λιμένος διά σιδηροδρομικής οδού πλάτους 0,75 εκατοστών του μέτρου και μήκους 27 χιλιομέτρων, μεθ'όλων των κωμοπόλεων και κωμών της νήσου, αντί δαπάνης 1,4 εκατ. δραχμών» σημειώνεται.

Γεωστρατηγική «σφήνα» σε τρεις ηπείρους
Με το νέο λιμάνι και τον σιδηρόδρομο, «η Θήρα θέλει αναδειχθή ως διάμεσος μεταξύ Αφρικής, Κρήτης, Ασίας και Ελλάδος ναυτικός σταθμός, δυνάμενος ως εκ της φύσει οχυράς θέσεώς του να χρησιμεύση και εις το Κράτος προς αποθήκευσιν γαιανθράκων, πολεμοφοδίων, τροφών κλπ.», προέβλεπαν οι κάτοικοι στο υπόμνημα.  

«
Διά του συνδέοντος τον λιμένα μετά των κωμοπόλεων και χωρίων της νήσου σιδηροδρόμου θέλει επέλθει το μέγα καλόν ότι η κυκλοφορία των κατοίκων και η μεταφορά ετέρων προϊόντων και των εμπορευμάτων θέλει τελείσθαι ταχέως, ακινδύνως και ήττον δαπανηρώς. Μη κατασκευαζομένης δε σιδηροδρομικής οδού, η εν οιαδήποτε θέσει της νήσου κατασκευή λιμένος είναι άδωρον δώρον» τόνιζαν.

«
Aνευ σιδηροδρομικής συγκοινωνίας οπουδήποτε της νήσου και αν κατασκευασθή ο λιμήν ουδέν όφελος θέλει προκύψει, διότι οι κάτοικοι της Θήρας, η εμπορία και η παραγωγή πλειότερον εξυπηρετηθήσονται εκ της τοιάσδε συγκοινωνίας ή από του λιμένος, όστις ούτε την μεταφοράν του κυρίου και μεγάλου εξαγωγικού προϊόντος, της πορσελάνης (τόνοι 50-60.000 ετησίως), θέλει ανακουφίσει ποσώς, ούτε την του οίνου, ούτε την των κατοίκων ελευθέραν, ταχείαν, γενικήν και ακίνδυνον κυκλοφορίαν καθ'άπαντα τα μέρη της νήσου, ούτε το εισαγωγικόν εμπόριον, ου σπουδαιότατον μέρος αποτελούσι τα σιτηρά εν γένει, τα αλίπαστα, το έλαιον και αι ελαίαι, ο τυρός, τα όσπρια, η ξυλεία κλπ.» έγραφαν.

«
Κατασκευαζομένης σιδηροδρομικής οδού προς σύνδεσιν του λιμένος Εξωμίτου μεθ'απασών των κωμοπόλεων και κωμών της νήσου, αι αποστάσεις εκμηδενισθήσονται και η μεταφορά των εμπορευμάτων και η κυκλοφορία των κατοίκων θέλουσι τελείσθαι κατά 2/3 ή νυν ήττον δαπανηρώς» έλεγαν στο υπόμνημα.

Aλλωστε, «οδός αμαξιτή εν Θήρα δεν δύναται να διατηρηθή έστω και επί μίαν εβδομάδα ως εκ της φύσεως του εδάφους», ενώ «ουδεμία των ήδη υπαρχουσών ημιονικών οδών διατελεί εν υποφερτή οπωσούν καταστάσει μεθ'όλας τας δαπανηράς εκάστοτε επιδιορθώσεις» τόνιζαν.

Το χρηματοοικονομικό μοντέλο της παραχώρησης
Οι «πρόσοδοι του τοιούτου σιδηροδρόμου» θα ήταν «βεβαιότατοι». «Κατασκευαζομένης εν Θήρα σιδηροδρομικής οδού, η σημερινή κίνησις των κατοίκων τριπλασιασθήσεται, διότι ο σιδηρόδρομος δημιουργεί συγκοινωνίαν, το δε αναμφήριστον τούτο γεγονός δεν υπόκειται εις συζήτησιν. Ωστε υπολογίζοντες βεβαιοτάτην και εγγυωμένη κίνησιν 200 μόνον ημερησίως ατόμων προς 1 δραχμήν κατ'ελάχιστον όριον, έχομεν ισόποσον είσπραξιν ημερησίαν» σημείωναν.

«
Σημειωτέον ότι δεν υπελογίσαμεν τας εκτάκτους εισπράξεις, τας προελευσομένας εκ της κυκλοφορίας απειράριθμων ατόμων, μετεχόντων των πολυαρίθμων σημείων της νήσου. Προστιθεμένων και των κομίστρων επί τη μεταφορά προϊόντων και εμπορευμάτων ήτις ήδη συντελείται δι'υπερτριακοσίων καθ'ημέραν και κατ'ελάχιστον όριον ζώων, ο σιδηρόδρομος έξει κι εντεύθεν ημερησίαν είσπραξιν δραχμών 200 κατά το ελάχιστον όριον» τονίζεται στο υπόμνημα.

«
Αρα εν συνόλω ημερησίαν είσπραξιν αναμφισβήτητον και ηγγυημένην έξει ο σιδηρόδρομος δραχμών 400, ήτοι ετησίως δραχμών 146.000, χωρίς εις το ποσόν τούτο να συμπεριληφθώσιν έσοδα εξ ενοικίων καφενείων, αποθηκών, εκ πανηγύρεων κλπ.» επισημαίνουν οι συγγραφείς του.

«
Διά τοιούτου δε ποσού εισπράξεων από του πρώτου έτους της λειτουργίας της σιδηροδρομικής οδού, καλύπτονται επαρκέστατα αι δαπάναι της συντηρήσεως εκ δραχμών 55.000 και ο τόκος του εξ 1,4 εκατ. δραχμών δαπανηθησομένου υπό εταιρίας κεφαλαίου επί τη κατασκευή ταύτης. Διά αμφότερα ταύτα απαιτείται ετησίως ποσόν εκ δραχμών 139.000, ήτοι κατά 7 χιλιάδες μείον των εισπραχθησομένων» υπολόγιζαν.

Εταιρεία θα αναλάμβανε κατασκευή και εκμετάλλευση
Το σχέδιο θα προχωρούσε με την παραχώρηση «της τε κατασκευής και εκμεταλλεύσεως της σιδηροδρομικής οδού εις εταιρίαν». «Ούτε το Λιμενικόν Ταμείον ούτε οι κάτοικοι θέλουσιν επιβαρυνθή διά βαρών υλικών. Τοιουτοτρόπως, δε απομένει μόνον η δαπάνη προς αποκατάστασιν του αρχαίου, φυσικού και ασφαλεστάτου λιμένος εν τη θέσει Εξωμίτης» έγραφαν.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Κελλενέκ, το λιμάνι θα κόστιζε 1,8 εκατ. δραχμές, συμπεριλαμβανομένων «
εις το ποσόν τούτο δραχμών 500.590 διά την κατασκευήν κρηπιδωμάτων, δραχμών 214.200 διά την εκβάθυνσιν των παρακτίων και της αποβάθρας και δραχμών 85.819 δι'απρόοπτα».

«
Εάν όμως αφαιρεθώσι τα τρία ταύτα κονδύλια, αφιεμένης εν προσεχεί χρόνω της εκτελέσεως των διά τούτων σκοπουμένων συμποσούμενα εις δραχμές 800.609, η διά τον λιμένα εν Εξωμίτη δαπάνη απολείπεται μόνον εις δραχμές 999.391, χωρίς να εκπεσθή η κατά την δημοπρασίαν του έργου επελευσομένη εργολαβική μείωσις» σημείωναν.

Τότε, το Λιμενικό Ταμείο Θήρας είχε «
κεφάλαιον εκ δραχμών 410.000» και «προστιθεμένων εις τούτο και των μετά την αφαίρεσιν των δαπανών της διαχειρίσεως του Ταμείου ετησίων εισπράξεων 5 ετών, καθότι τόσος απαιτηθήσεται χρόνος προς κατασκευήν του λιμένος, ήτοι δραχμών 150.000, το ολικόν κεφάλαιον έσται μετά πενταετίαν 560.000 δραχμές».

Ως εκ τούτου, «
προς κάλυψιν του δαπανηθησομένου, ως ανωτέρω ερρήθη, ποσού των 999.391 δραχμών δέον να συνομολογηθή μετά τινος των εν Αθήναις Τραπεζών χρεωλυτικόν δάνειον εκ 450 ή και 500.000 δραχμών, όπερ εντός 18 ή 20 ετών θέλει αποσβεσθή χωρίς να γένηται προσφυγή εις την έκτακτον τοπικήν φορολογίαν» υπολόγιζαν. Για τον λιμένα στον Εξωμίτη «δαπανηθήσεται μόνον έν περίπου εκατ. δραχμές μετά σιδηροδρομικής συγκοινωνίας και άνευ της επιβαρύνσεως της εισαγωγής ή εξαγωγής της νήσου» τόνιζαν.

Πηγή: http://www.tovima.gr/society/article/?aid=558939
 
Viewing all 306 articles
Browse latest View live