Ιστορικά και Αρχιτεκτονικά στοιχεία (ενημερωμένο)
Πύργος:
Η Παναγία των Εισοδίων
Ο επιβλητικός ναός της Παναγίας ξεχωρίζει μέσα στο Καστέλι του Πύργου. Χτισμένο το 1660- 61, με αποτέλεσμα προσθηκών. Ιδιαίτερο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ενώ μέσα εκεί και ο Επιτάφιος της Κοίμησης ( η συγκεκριμένη εκκλησία γιορτάζει δύο φορές το χρόνο, Εισόδια και Κοίμηση).[1]Ημεροβίγλι
Παναγιά η Φράγκισσα : Ανήκει στους Καθολικούς δισυπόστατο ναός τιμάει την Κοίμηση και τ α Εισόδια της Παναγιάς
Παναγιά η Μαλτέζα Η ονομασία προέρχεται από την ομώνυμη εικόνα , επειδή κατά την παράδοση, η εικόνα βρέθηκε να πλέει ανοικτά της Μάλτας από τον Θηραίο πλοίαρχο Ν. Αβάζο ή τον Θ. Μπορλή. Εντυπωσιακές εικόνες από τον Θηραίο αγιογράφο Γουλιελμο Σιγάλα.[2].Η εκκλησία καταστράφηκε με το σεισμό του 1956 και ανοικοδομήθηκε νέος ναός.
Βόθωνας
Παναγιά η Σέργαινα: πριν από το 1700 όπως μαρτυρεί ο Δανιήλ Δεναξάς, μόνοκλιτη καμαρόσκεπη Βασιλική η οποία έχει οικοδομηθεί κατά βάση στην μορφή της υπόσκαφης εκκλησιάς
Αγριλιά- Θηρασιάς
Παναγιά του Λαγκαδιού – Αγριλιά Θηρασιάς Χτισμένη το 1887 μ.Χ., ξεχωρίζει για τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και διακοσμητικό της πλούτο. Είναι πολύ ψηλή, σε αντίθεση με τις εκκλησιές των Κυκλάδων. Έχει τρεις εισόδους και στην κεντρική, σε μαρμάρινη πλάκα αναγράφεται το όνομα της εκκλησίας. Ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις κολώνες, στις βάσεις των οποίων βρίσκονται γελαστοί άγγελοι. Ψηλά, κοντά στον τρούλο, τέσσερις δικέφαλοι αετοί βρίσκονται ανάμεσα στα παράθυρα. Στο κέντρο του ναού κρέμεται ένας ρώσικος πολυέλαιος, τάμα ενός ναυτικού που η Παναγία τον έσωσε.[3]
Ακρωτήρι
Παναγιά του (Μ)Πάλου- Ακρωτήρι: Στην περιοχή του Μπάλου υπάρχει και το υπόσκαφο παρεκκλήσι τωνΕισοδίων της Θεοτόκου, που είναι γνωστό και ως Παναγιά του (Μ)Πάλου, στο οποίο η πρόσβαση είναι πολύ πιο εύκολη μέσω ενός τσιμεντοστρωμένου μονοπατιού
Καρτεράδο
Παναγιά η Γλυκογαλούσα, ή Λυκογαλούσα: Ο ναός τιμά και τον Άγιο Γεώργιο και σύμφωνα με τον Δανιήλ Δεναξά χρονολογείται από το 1711.[4]Αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο τέμπλο με αγιογραφίες του Μερκούριου Σιγάλα.
Μεγαλοχώρι:
Παναγιά η Τρανή:
Η βασική ενορία πια του Μεγαλοχωρίου. Ο Ναός κτίστηκε γύρω στα 1600[5], από εικόνα που βρέθηκε έξω από την περιοχή Αλμυρά. Η εικόνα Της αρχικά μεταφερόταν στη σημερινή θέση των Αγίων Αναργύρων, αλλά Εκείνη την επομένη ερχόταν στην μέση του χωριού. Ο ναός αρχικά είχε ξεχωριστό καμπαναριό, και ήταν μέρος «κοινοτικής διένεξης» μεταξύ πρώην Δήμου Εμπορείου και πρώην Κοινότητας Μεγαλοχωρίου. Ο Δημήτριος Καρράς , που γεννήθηκε το 1852 στο Μεγαλοχώρι ,από ναυτική οικογένεια και καταγωγή από την Οία ήταν καπετάνιος του τριίστιου πλοίου: «Παναγία Μεγάλου Χωριού», το οποίο αφορούσε τη Τράνη. Στον ναό, ο οποίος ανακαινίζεται κατά τη διάρκεια των χρόνων, ξεχωρίζουν η ιδιαίτερη εικόνα Της Παναγιάς, αλλά και τα ρωσικά κειμήλια (Επιτάφιος, Ρωσικό Αγιολόγιο κ.α.) που προήλθαν από δώρα από τους παλαιούς ναυτικούς του χωριού.[6]
Παναγιά η Πλάκα: Ένα ιδιαίτερο ξωκλήσι στην περιοχή Πλάκα του Μεγαλοχωρίου, άνετα δεμένο με την γύρω περιοχή.
Οία
Παναγία το Μετόχι: Ανήκει στην εορτάζουσα Ιερά Μονή Χοζοβιώτισσας Αμοργού για αυτό κι αποκαλείται Μετόχι.
