.jpg)
ΕκλαϊκευμένοΑπόσπασμαΔιπλωματικήςΘέσηςτουΔ. Κασαπίδη: History of the Dominican Monasteries of Santorini (16-19 centuries), University of Johannesburg, January 2014[1]HΣαντορίνη αποτέλεσε για το τάγμα των Δομηνικανών, από πολύ νωρίς, τόπο ιεραποστολής, καθώς ήδη στα τέλη του 15ουαιώνα συναντούμε έναν εκπρόσωπο του Τάγματος να διαπραγματεύεται με τους ντόπιους την ίδρυση μίας μονής του τάγματος εκεί. Θα περάσει σχεδόν ένας αιώνας ως την πρώτη εγκατάσταση του τάγματος στο νησί με τη μορφή μιας γυναικείας μονής που ιδρύεται στα 1595 από την ευγενή οικογένεια Δαρζέντα σε συνεργασία με τον δομηνικανό επίσκοπο AntonioDeMarchis. Tα πρώτα χρόνια του 17ουαιώνα, 1602-1603, ιδρύεται μία ακόμη γυναικεία μονή στο Εμπορείο, που θα λειτουργήσει μέχρι τα τέλη του 17ουόπότε και θα κλείσει λόγω πειρατικής επιδρομής το 1676. Ενώ κατά τη διάρκεια του 19ουαιώνα (1856) θα εγκατασταθούν στο νησί Δομηνικανοί πατέρες από την Κωνσταντινούπολη και θα ιδρύσουν ένα μικρό κοινόβιο ανδρικό του τάγματος, το οποίο θα λειτουργήσει μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ουαι.
[…] στην άκρη του χωριού , σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση το καστέλι του Εμπορείου,. Το καστέλι άνηκε ως φέουδο στην οικογένεια Δαργέντα, μαζί με τον παρακείμενο Γουλά, Σύμφωνα με τον Φιλιππίδη, ο Γουλάς αναγέρθηκε πρώτα, πιθανόν τον 14οαιώνα και αργότερα ακολούθησε η ανέγερση του καστελιού τον 15ο . Στα μισά του 16ουαι. ο Καθολικός Επίσκοπος Θήρας BerardodiTropeaμνημονεύει στο Εμπορείο 10 οικογένειες καθολικών με 40 άτομα. Καθώς ο κίνδυνος των πειρατικών επιδρομών μειώνεται σταδιακά, ο οικισμός του Εμπορείου αρχίζει να αναπτύσσεται και εκτός του οχυρωματικού περιβόλου.
To1923, το εμπορείο θα αποτελέσει την τρίτη από τις 14 κοινότητες της Σαντορίνης με πληθυσμό 1119 άτομα, ενώ στις αρχές του β παγκοσμίου πολέμου, το Εμπορείο απαριθμεί 1200 άτομα.
Το Εμπορείο ήταν μαζί με το πατρογονικό καστέλι του Αγίου Νικολάου – σημερινή Οία, φέουδο της οικογένειας Δαργέντα. Toμοναστήρι στο Εμπορείο ιδρύεται τα πρώτα χρόνια του 17ουαι. , με βασικό ναο αυτό της Αγίας Αικατερίνης. Η μονή φαίνεται πως λειτούργησε ομαλά τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της και αποτέλεσε μάλιστα και το λατρευτικό κέντρο του καστελιού για τους καθολικούς που διέμεναν σε αυτό, αλλά και στις γύρω περιοχές.
Η οικογένεια που διαδραμάτισε ρόλο στην ίδρυση του μοναστηριού στο Εμπορείο, ήταν η οικογένεια DePalma.
Η λειτουργία της Μονής κρίνεται ιστορικά προσωπαγής μιας και ήδη στα τέλη του 1624 σε επιστολή του επιχώριου Καθολικού Μητροπολίτη AntoniouDeMarchis, φαίνεται ότι εκτός από τους είκοσι καθολικούς που ζουν στο Εμπορείο, «ζουν και κάποιες μοναχές του Αγίου Δομήνικου σαν σε μοναστήρι». Αν και ο μικρός αριθμός των καθολικών που βρίσκεται στο Καστέλι, δεν πρέπει να συνεισφέρει ιδιαίτερα μεγάλα ποσά στο μοναστήρι, οι καλόγριες φαίνεται πως έχουν οι ίδιες οικονομική ευρωστία την περίοδο αυτή. Τα χρήματα τα διαχειρίζονται μόνες τους χωρίς την ανάμειξη του ενοριακού ιερέα, τουλάχιστον μέχρι και το 1629/1634, όπου τότε σταματάνε οι αναφορές για καλογριές στο Εμπορείο, γεγονός που επιτρέπει να υποθέσουμε πως είτε οι μοναχές αποβίωσαν, είτε αποσύρθηκαν στη μονή Σκάρου. Την ίδια περίοδο κλείνει η πρώτη φάση της λειτουργίας του ναού της Αγίας Αικατερίνης ως ιδιότυπης και προσωποπαγούς μονής και αρχίζει η δεύτερη περίοδος της λειτουργίας της ως ενοριακού ναού. Από το 1634 – έως και το 1678 – έτος καταστροφής του ναού στο Εμπορείο, δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες αναφορές για τον καθολικό πια ενοριακό ναό της Αγίας Αικατερίνης. Γύρω στα 1660, ο καθολικός επίσκοπος εκποιεί και τα τελευταία καθολικά ακίνητα, μιας και έχει ήδη μειωθεί αισθητά και ο αριθμός των Καθολικών πιστών στο Καστέλι. Γύρω στα 1678 πειρατική επιδρομή οδηγεί στην λεηλασία του καστελιού και την καταστροφή του ναού της Αγίας Αικατερίνας.
Η τρίτη περίοδος ξεκινά από το 1678, μέχρι και το 1842 οπότε έχουμε και την τελευταία μνεία για τον ναό της Αγίας Αικατερίνης στο Εμπορείο. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, θα υπάρξουν ορισμένες στιγμές αναλαμπης , αλλά οριστικής και παρατεταμένης παρακμής. Μεταξύ 1700- 1710, λίγοι Καθολικοί ενορίτες υπάρχουν στο Καστέλι του Εμπορείου της τάξεως των 12-13 ατόμων. Ενώ το 1757 εμφανίζεται μόνο ένας καθολικός στο Εμπορείο. Γύρω στα 1842 σε αναφορά του AbbaPegues, τα χαλάσματα του ναού φαίνεται ότι επρόκειτο να κατεδαφιστουν. Πάντως το ακίνητο στο οποίο στεγαζόταν άλλοτε ο καθολικός ναός των Δομηνικανίδων στο Εμπορείο, ταυτίστηκε από τον Μάρκο Αβέρκιο Ρούσσο το 1975 με ακίνητο που υπήρχε στο καστέλι . (επί της ουσίας ένα από τα ισόγεια κτήρια δεξιά από την είσοδο του καστελιου) . Με βάση όμως ιστορικές αναφορές δεν πρέπει να συσχετίζεται με το παρεκκλήσι της Αγίας Αικατερίνης αλλά με το κοινόβιο της μονής το συγκεκριμένο κτήριο.
Ο βασικός λόγος καταγραφής αυτής της ανάρτησης είναι όχι μόνο να συμβάλλει στην άγνωστη ιστορία των Δομηνικανίδων μοναχών εκτός των Φηρών, αλλά και να αποδείξει ευρύτερα, ότι ένα σύγχρονο για παράδειγμα κτήριο θα μπορούσε να έχει τη δική του ιστορική ‘σφραγίδα» στην ιστορία του νησιού της Σαντορίνης.
.jpg)