Η Θήρα μετά τον Πρίγκηπα Θήρα

του Δ.Πράσσου 

Μετά την αποίκηση της Κυρήνης, η Θήρα δεν φαίνεται να έκανε σπουδαία πράγματα και μάλιστα ίσως πρέπει να αναφερθούν  και κάποια μικρά περιστατικά που ίσως να μην έκαναν ιδιαίτερα υπερήφανους τους αρχαίους κατοίκους. Το πρώτο αφορά τον ίδιο τον εποικισμό στη Λιβύη, ο οποίος μπορεί να προσέδωσε μέγα κλέος στη Θήρα, αλλά μάλλον δεν έγινε σε απόλυτα …εθελοντική βάση. Γράφει ο Ιωσήφ Δεκιγάλας (Γενική Στατιστική Νήσου Θήρας (Ερμούπολη 1850): «… αρχηγός της αποικίας διωρίσθη ο Βάττος, ώστις εμβιβασθείς μετά των συντρόφων του εις δύο πεντηκοντόρους, εκίνησεν για την Λιβύην, πλην ούτοι φοβούμενοι φαίνεται ν’ ακολουθήσωσι τον διάπλουν επέστρεφαν οπίσω, αλλά προσωρμιζομένους εις τον λιμένα οι Θηραίοι άρχισαν να τους λιθοβολώσι και δεν τους άφινον να πλησιάσωσι την γην παρά τους διάταξαν να πλεύσωσιν, οπίσω εις την Λιβύη». Κοινώς δηλαδή τους πήραν με τις πέτρες, αλλά μάλλον δεν πρέπει να είχαν και πολύ άδικο, διότι τότε ένα ταξιδάκι στη Λιβύη δεν ήταν δα και αναψυχής. Αποτελούσε «τέκνο της ανάγκης» λόγω της 7ετούς ξηρασίας και «ώριμο τέκνο της οργής» που προκαλούσε η πείνα.

ΤΑ … ΡΟΖ ΓΚΡΑΦΙΤΙ

  Ένα ελαφρό κοκκίνισμα σε κάποιες παρειές ίσως προκαλέσει και μια επιγραφή που αναφέρει ο Hiller von Gaertringen («Θήρα. Ανακοίνωσις γενομένη την 30 Σεπτεμβρίου 1897 εν τη εν Δρέσδη 44η Συνελεύσει Γερμανών φιλολόγων και παιδαγωγών» Hiller Von Gaertringen, Μετάφραση Ιερώνυμος Δελένδας , Θήρα 1898). Σύμφωνα με αυτήν, ο Κρίμων εξυμνείται επειδή ο Σιμίας τον εύφραινε χορεύοντάς του κόνιαλο η κονίσαλο. Το περίφημο λεξικό Liddell & Scottμεταφράζει τον κονίσαλο ως «lascivious dance» (ασελγή, άσεμνο χορό), ενώ αναφέρεται και ως πριαπικός δαίμονας. «Το πράγμα όμως βαίνει έτι περεταίρω», γράφει ο Gaertringen, «Πεντάκις γίνεται χρήσις της λέξεως οίφειν, όπερ κυρίως χαρακτηρίζει την σχέσιν του ανδρός προς την γυναίκα».  Αλλά και οι Kurt Raaflaub και Hans Van Vees, στο «Α Companion to Archaic Greece (Blackwell publishing 2009), τον χαρακτηρίζουν άσεμνο χορό με  έντονη σεξουαλική χροιά (a bawdy dance with strong sexual overtones).  Αντίστοιχη ερμηνεία δίνει και ο Thomas F. Scanlon στο «EROS & GreekAthletics» (OxfordUniversityPress-2002).  Είδατε τι έκανε το παλιόπαιδο ο Σιμίας που τα σεισοπυγήματα του κέρδισαν την αθανασία χάρις σε μια εγχάρακτη επιγραφή στους βράχους της αρχαίας Θήρας;. Η  αλήθεια είναι βέβαια πως ο τρόπος αγωγής των νέων στην Αρχαία Ελλάδα, έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλων συζητήσεων μεταξύ των ιστορικών και των αρχαιολόγων, οπότε για περισσότερα οι αναγνώστες πρέπει να απευθυνθούν στα βιβλία των ειδικών. Όπως μάλιστα αναφέρει ο Gaertringen, από τα αρχαία κιόλας χρόνια ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης κατακεραύνωναν το έθιμο της ανάθεσης της αγωγής ενός εφήβου σε ένα πρεσβύτερο (με ότι αυτό κατά τους ίδιους συνεπαγόταν), ενώ ο Έφορος «παρέστησεν τον θεσμόν τούτον ως τι ωραίον και έκλαμπρον, όπερ σχεδόν μόνο φως και ουδεμίαν σκιάν περιέχει». 

…ΚΑΙ ΟΙ ΓΚΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ

   Πρέπει όμως  να αναφερθούν δύο ακόμα επιγραφές που παραθέτει ο γάλλος περιηγητής του 19ου  αιώνα JosephPittondeTournefort στο περίφημο βιβλίο του «Ταξίδι στην Κρήτη και τα νησιά του Αρχιπελάγους 1700-1702» -Relationd’unvoyageduLevant- (πρώτη έκδοση Παρίσι 1717, μετάφραση Μάκης και Μυρτώ Απέργη- Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης- Ηράκλειο 2003). Στην πρώτη κάποιος Κάρπος, αφιερώνει μνημείο στην αγαπημένη του γυναίκα Σώειδα, τονίζοντας πως στη ζωή της γνώρισε μόνο έναν άντρα. «Κάρπος ταν ιδίαν γυναίκα Σωειδα Αφήρειξεν της Μονανδρον». Στην επομένη ο Αυρήλιος Τυχάσιος για τον πατέρα του και η Ελπίζουσα για τον αγαπημένο της σύντροφο αφιερώνουν αποδείξεις της στοργής τους (σ.σ μάλλον ήταν μητέρα και γιος). «Αυρ. Τυχάσιος τον Πατέρα και Ελπίζουσα τον ίδιον συμβίον Τυχάσιον Αφηρωιξαν».

  Αλλά η Αρχαία Θήρα, είχε μια ακόμα γκρίζα ζώνη στην –κατά τα άλλα – ένδοξη ιστορία της: ήταν ένα από τα νησιά που δέχτηκαν να δώσουν «γην και ύδωρ» στους Πέρσες.  Μετά τους περσικούς πολέμους, έπεσε σε αφάνεια και οι μόνες αναφορές γίνονται πλέον κατά την ελληνιστική περίοδο, οπότε και χρησιμοποιήθηκε ως ναύσταθμος των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.