Η συναρπαστική Ιστορία της Σαντορίνης δεν θα μπορούσε να μην έχει και την αντίστοιχη προέκτασή της στη Μυθ-Ιστορία. Μέσα από το ανεξάντλητο ψηφειακό αρχείο εντόπισα άρθρο της «Εφημερίς των Φιλομαθών» της 23ηςΦεβρουαρίου 1866 ( Πηγή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Α.Π.Θ.).
Η συγκεκριμένη έκδοση της εφημερίδας έγινε για άλλη μια φορά λόγω της έκρηξης του 1866. Στην αρχή της εφημερίδας «στο σχολείο»μιας άλλης εποχής με μαθήτριες τις «αρχαίαι χώραι και πόλεις» αναφέρει χαρακτηριστικά η «μαθήτρια Θήρα» προσπαθώντας να πλέξει την Ιστορία του Ηφαιστείου με την αποικία της Κυρήνης και τη θάλασσα» :Έρωτηθείς ποτέ τες ποιος είναι; άπεκρίθη «εινε ό θεΐός μου δεσπότης». "Οταν αί άρχαϊαι χώραι καί πόλεις έπαρουσιάσθησάν εις τήν ιστορίαν καί ήρωτώντο κατά μέρος έχάστη τίς ήτο, ή νήσος Θήρα είπεν 4 είμαι μητρόπολας τής Κυρήνης.» Αί συνάδελφοί της έγέλασαν, ή δέ Θήρα έννοήσασα τήν έννοιαν τοΰ γέλωτος κατώρθωσε διά τας φιλοτιμίας της νά μή εχη ανάγκην νά δανείζεται παρά τής θυγατρός της σημασίαν, ίσως καί διότι εΐδεν ότι αΰτη έπαυσε πλέον καί όνομα καί σημασίαν νά έχη. Ηΰξησε δέ καί έμεγάλυνε τό όνομα τής Θήρας καί ή πρός αυτήν αγάπη τοϋ πατρός της Ήφαιστου καί τοΰ έραστοΰ της ένοσίχθονος Ποσειδώνος, ών ό μέν παίζει αυλόν, δέ τήν χορεύει όταν τοΰ έλθη διάθεσις· στέλλει είς αυτήν χάριν συντροφιάς νέα τέκνα του ό πατήρ της ΐνα μή στενοχωρήται μένουσα μόνη, καί πάλιν όταν οίατρηλατηθή υπό φιλοστοργία; τ’ ανακαλεί.Ετσι λοιπόν εμπλέκοντας τον Μύθο και την Ιστορία προσπάθησε να ξεκίνησει ο αρθρογράφος έναν διαφορετικό τρόπο κατανόησης της Ιστορίας... Υπάρχουν πολλές παράμετροι της ιστορίας μας που μπορούν να παρουσιαστούν αρχικά ως μέρος μιας Μυθιστορίας όχι μόνο για τα μικρά παιδιά αλλά και για τους μεγάλους. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι Δάσκαλοι και Καθηγητές του νησιού μπορούν να αξιοποιήσουν το έτοιμο υλικό ώστε να μπορέσουν να δώσουν τα κίνητρα έρευνας μιας «άλλης Σαντορίνης»