Έχοντας ως βάση το ανεκτίμητης αξίας βιβλιο « Η Σαντορίνη που χάνεται όπως τη βλέπουν οι μαθητές της Α Γυμνασίου 1985 - 1986"ταξιδεύουμε στους μουσικούς της Σαντορίνης της περιόδου 1985 . Ας τους θυμηθούμε τουλαχιστον ονομαστικά και εννοείται οτι οποιος διαθέτει υλικό από εκείνη την περίοδο είμαι στη διάθεσή του για ξεχωριστή ανάδειξη. "Στα παλιότερα χρόνια που το νησί ήταν απομονωμένο και πραγματικά δυσπρόσιτο και που οι ευκαιρίες για διασκέδαση ήταν προσωπική υπόθεση των κατοίκων, οι οργανοπαίχτες ήταν η καρδιά των ξεφαντωμάτων . Η παρουσία τους ήταν απαραίτητη στις ευχάριστες στιγμές της ζωής των Σαντορινιών. Στους γάμους στα βαφτίσια στις ονομαστικές γιορτές, στα πανηγύρια δίνανε δυναμικά το παρόν τους και παρασύρανε τον κόσμο με το μπρίο τους σε χορό και σε τραγούδι. Οι άνθρωποι τότε με αυτόν τον τρόπο διασκέδαζαν πραγματικά, συμμετείχαν ουσιαστικά στο γλέντι. Αλλά και στις καντάδες ήταν απαραίτητη η παρουσία τους. Τα σοκάκια ξεχείλιζαν απ΄ μουσική και τραγούδι για την κατάκτηση της καρδιάς της κοπέλας.
Τα όργανα που χρησιμοποιούσαν οι Σαντορινιοί οργανοπαίχτες ήταν βιολί, λαούτο, κλαρίνο ντουμπί, τζαμπούνα, λύρα σουραυλι.
Η τζαμπούνα.΄Όταν σφάζουν ένα κατσίκι, που ζυγίζει 12-13 κιλά, παίρνουν το τομάρι του και το αλατίουν επί μια βδομάδα συνέχεια. Μετά το κουρεύουν, δένουν τον πισινό και τον λαιμό. Αναποδογυρίζουν το τομάρι, έτσι που το τριχωτό μέρος να βρίσκεται στην εσωτερική . Τα πόδια τα κόβουνε μέχρι το γόνατο.
Στη μία πλευρά των ποδιών βάζουν ένα σωληνάκι ψιλό, από όπου φυσάνε, όταν παίζουν, ενώ στην άλλη πλευρά βάζουν ένα κέρατο που έχει μέσα μπιμπίκια.
Το ντουμπί (είδος τύμπανου). Συνοδεύει πάντα την τζαμπούνα. Η ξύλινη βάση του έχει σχήμα μπομέ στρογγυλό με διάμετρο 40 cm και ύψος 20cm. Στις δύο κενές πλευρές προσαρμόζουν τομάρι κατσίκας. Παίζεται με δύο ξύλα 20cm το καθένα, και το κρατάνε συνήθως με το αριστερό μπρατσο.
Το σουραύλι. Είναι κατασκευασμένο από χοντρό καπνισμένο καλάμι.
Οι λαικοί οργανοπαίχτες σήμερα
Οία
Πελεκάνος Λευτέρης λαούτο. Χάρης Μανόλης, τζαμπούνα. Καρκουλής Βαγγέλης, ντουμπί. Πράσινος Μανόλης Λαούτο.
Ημεριβίγλι.
Δρόσος Γιώργος, βιολί. Πρέκας Μανόλης, φλογέρα Νομικός Αντρέας, φλογέρα. Νομικός Γιάννης, λαούτο. Σορώτος Τζώρτζης, λαούτο. Σορώτος Γιάννης, βιολί. Σορώτος Γιώργος, λαούτο. Νομικός Αντώνης λαούτο. Σιγάλας Αντώνης λύρα.
Βουρβούλο
Πελεκάνος Μαρκος, κλαρίνο. Πελεκάνος Αβέρκιος λαούτο Καφούρος Γεράσιμος βιολί.
Καρτεράδος
Ρούσσος Κωσταντης, βιολί . Φιλίσης Βαγγέλης, λαούτο. Σιγάλα Γιώργος, λαούτο. Σιγάλας Γιάννης, λαούτο. Πελεκάνος, λαούτο. Βαζαίος Στάθης, Βιολί Ρούσσος Αυγουστής λαούτο.
Μεσαριά
Φουστέρης Θεοδόσης λαούτο. Συρίγος Ιωάννης λαούτο. Ξαγοράρης Θεοδόσης , βιολί . Καραμολέγκος Κώστας βιολί. Καραμολέγκος Ματθαίος λύρα.
Βόθωνας
Νομικός Μανόλης λαούτο και βιολί. Σιγάλας Ιωακείμ λαούτο καί Βιολί Δανέζης Μανόλης βιολί.
Επισκοπή Γωνιάς
Κυριαζής Κώστας, βιολί. Βάγιος, κλαρίνο.
Πύργος
Πούλης Λεφτέρης, λαούτο . Χρυσός Ευάγγελος, λαούτο.Φουστέρης Γιάννης βιολί.
Ακρωτήρι
Αρβανίτης Σπύρος, ντουμπί. Αρβανίτης Στάθης Τζαμπούνα. Αρβανίτης Φάνης, ντουμπί.
Εμπορείο
Πρέκας Μηνάς λαούτο. Σιγάλας Μιχάλης , κλαρίνο Πρέκας Σταύρος λαούτο , Πρέκας Αντώνης βιολί..
Το κείμενο για τους μουσικους και τα οργανά τους έγραψε ο Προγουλάκης Μανόλης. "