Κυκλαδικό Φως
Ιανουάριος 1969
Πιπίτσα Λ. Πίντου
Μόλις χαράζει, όταν το πλοίο μπαίνει στον όρμο της Σαντορίνης. Γύρω όλα είναι μουντά και σκοτάδια από τη θάλασσα έως τους ακαθόριστους σκοτεινούς όγκους που διαγράφονται στον ορίζοντα και που μονάχα οι κορφές των αρχίζουν να φωτίζονται απαλά. Άθελά σου έρχονται στο νου τα λόγια του Σαίξπηρ «της νύχτας τα κεριά έχουν σωθεί και η μέρα η χαρωπή στέκεται στις θολές κορφές, στις μύτες των ποδιών».
Η σαντορίνη αποτελείται από τρία ηφαιστειογενή νησιά, το μικρό Ασπρονήσι, την Θηρασιά και την κυρίως Σαντορίνη που όλα μαζί σχηματίζουν ένα κύκλο στη μέση του οποίου βρίσκεται το κατάμαυρο ηφαίστειο με λεκανοειδή κρατήρα και χωρίς βλάστηση.
Με το φως της αυγής εμφανίζονται οι παράξενοι βράχινοι όγκοι που ξεπηδούνε από την θάλασσα κάθετα και παίρνουν φοβερές μορφές και χρώματα καθώς ανοίγει η μέρα από το ασπρουδερό της πορσελάνης, το ανοικτό καφέ ως το βαθύ κοκκινοπώ, ανάλογα με τη σύσταση των γεωλογικών στρωμάτων, ως το μαύρο της πυρακτωμένης λάβας. Αλλόκοτα και ξεσκισμένα τα κάθετα βράχια κατοικίες απόσμονων τιτάνων μέσα σε μία μαβιά και απύθμενη θάλασσα σχηματίζουν μία εικόνα βαθειά…εντυπωσιακή. […]
Τα Φηρά είναι χτισμένα σε μεγάλο μήκος πάνω στις κορφές των γκρεμνών και σε πολύ μικρό σχετικό βάθος ώστε από εκεί είναι εύκολο να απολαμβάνει κανείς το πανόραμα της νοτιοδυτικής πλευράς του νησιού με το ηφαίστειο και τους γκρεμνούς, όσο και το πανόραμα της ανατολικής, η οποία είναι ένας μεγάλος σεισμός κάμπος γεμάτος αμπέλια και γευστικές ντοματιές.
Ο φοβερός σεισμός του 1956 κατέστρεψε και τα Φηρά, ιδίως τον Φραγκομαχαλά και το Κοντοχώρι, ενώ η περιοχή των Κάτω Φηρών, μικρές ζημιές μόνο έπαθε. Σήμερα, τα περισσότερα σπίτια έχουν ξαναχτίσθει και τα μεν δημόσια κτήρια και σχολεία έχουν κτιστεί πολύ ωραία καθώς και τα σπίτια των κάπων ευπόρων νησιωτών γιατί ο δεσμός με τη πατρικη γη δεν καταστρέφεται εύκολα όσοι κίνδυνοι κι αν παρουσιασθούν. …[…]παίρνουμε τον ανηφορικό από τα Φηρά ασφαλτοστρωμένο δρόμο για να φτάσω στην Επάνω Μεριά, που ήταν άλλοτε το πιο πυκνοκατοικημένο χωριό του νησιού. Εκεί βρισκόμαστε μπροστά σε μία σπαρακτική εικόνα καταστροφής. Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα όρθιο. Ξετιναγμένα σπίτια που κρέμονται διαλελυμένα στις πυρακτωμένες πέτρες του γκρεμνου είναι ότι απέμεινε από την Επάνω Μεριά. Πλήρης περίπου είναι η εγκατάλειψη του χωριού. Δύο από τις μεγάλες εκκλησίες του χωριού που είναι γεμάτες από παμπάλαιες εικόνες και καντήλια έχουν ανοικοδομηθεί από την μεγάλη ευλάβεια των νησιωτών. […] αλλά δεν είναι μονάχα το πέρασμα των γεωλογικών φαινομενων που κάνουν τη Σαντορίνη μοναδικό νησί. Είναι και ο πολιτισμός της. Όλοι οι πολιτισμοί έχουν περάσει από το παθιασμένο αυτό νησάκι .[…]
Η Σαντορίνη είναι ο τόπος των αντιθέσεων : η άγρια κακιά φύση από τη μια μεριά και οι καλοσυνάτοι και ευλαβείς κάτοικοι της από την άλλη. Όταν βραδιάζει και μαζεύονται οι σκιές στο σούρουπο κοιτάζω, κάτω στην άβυσσο του Γιαλού, όπου τα φωτισμένα καράβια μοιάζουν με παιδικά παιχνιδάκια. Η σιγαλιά τότε γίνεται απόλυτη και σου φέρνει δέος. Προσπαθείς να συλλάβεις την ώρα εκείνη της φρίκης που βράζουνε τα σωθικά της γης, πως γεννιόντουσαν νησιά και βουλιάζανε πάλι, στην άπατη φλογισμένη θάλασσα, με στοιχεία έξω από τον ανθρώπινο έλεγχο ….. […]