΄Τρομακτικός σεισμός έπληξε εχθές την Θήρα"- Εφημερίδα Ελευθερία 10 Ιουλίου 56

July 5, 2014, 11:05 am

≫ Next: Ανέτειλε η 9η Ιουλίου 1956, Η ημέρα όπου τα πάντα άλλαξαν στο νησί της Σαντορίνης ….

≪ Previous: Ο σεισμός του 1956 στη Σαντορίνη, μέσα από τον "Νεολόγο Πατρών"

$

0

0

Επειδή πολλές φορές η εικόνα είναι πιο σημαντική από κάθε γραπτό λόγο, χαρακτηριστικό είναι το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Ελευθερία", μια μέρα μετά το σεισμό της Αλλαγής, το σεισμό του 1956:Τρομακτικός σεισμός έπληξε χθες τη Θήρα. .... Γιγαντιαίο κύμα προκαλεί ζημιας εις το Αιγαίο ...."

Από την άλλη δυο ημέρες μετά, η "Ελευθερία"συνεχίζει για τις προσφορές προς τους σεισμόπληκτους:

‘Τρόφιμα – Υγειονομικόν Υλικόν και άλλα Εφόδια αποστέλλονται εις τους σεισμοπαθείς της Θήρας»

Μέσα στις πρώτες αποστολές  Βοήθειας εις στους σεισμοπαθείς της Θήρας ήταν:

·        Από τον Νομάρχη Πέλλης κ. Νταουντάκης ο οποίος μέσα από τηλεγράφημα στον Υπουργό Εσωτερικών γνωρίζει ότι ο λαός της ακριτικής περιοχής του Νομού Πέλλης, βαθύτατα συγκινημένος, από τη συμφορά των κατοίκων και εις ένδειξιν αλληλεγγύης, θέτει ως πρώτην δόσιν το ποσό των 83.522 δρχ

·        Το Καναδικό Ίδρυμα Προστασίας Παιδιού προσέφερε κλινοσκεπάσματα και διάφορα είδη.

·        Η Εταιρεία Γάλακτος «Αλπείς» προσέφερε μέσω του Υπουργείου Προνοίας εις το ΠΙΚΠΑ Θήρας 968 κουτιά γάλακτος

·        Ο Ιταλικός Ερυθρός Σταυρός 500 κλινοσκεπάσματα

·        Αντιπροσωπείες του Ερυθρού Σταυρού από Αμερική Βέλγιο, Σουηδία, Δανία έστειλαν και αυτοί υλικά πρώτων αναγκών

·        Πατριωτικό Ίδρυμα οργάνωση συσσιτιών . ( «…Ήδη παρασκευάζεται πρωινόν ρόφημα και μεσηβρινόν γεύμα δια 310 παιδιά της Σαντορίνης), ενώ προετοιμάζονται και συσσίτια για το Εμπορείο Θήρας ( 160 παιδιά) και για την Οία ( 150).

·        Οι Πρόσκοποι της Σύρου μετέβησαν στη Σαντορίνη

·        Η Παγκόσμια Εκκλησιαστική Υπηρεσία έστειλε 70 χαρτοκιβώτια βούτυρο, 240 δέματα ιματισμού, 150 δέματα υποδημάτων και 50 σάκκους ζάχαρης.

·        Ο «Οίκος Σιούλερ» έστειλε 10.000 δολάρια για φάρμακα.

·        Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ύστερα από παράκληση του Υπουργείου μετέφερε τρόφιμα στο νησί με τη θαλαμηγό του .

·        Κατόπιν εντολής του βουλευτού Κυκλάδων κ. Μάρκου Νομικού το α/π «Καραισκάκης» άλλαξε πορεία και μετέβη εσπευσμένα στο νησί

·        Το προσωπικό της Ατμοπλοίας Νομικόν συγκέντρωσε 10.910 δρχ.

Η όσο το δυνατόν πληρέστερη αποτύπωση των μετά το σεισμό επιπτώσεων θα βοηθήσει στην πραγματική πρόσκτηση της μεγάλης αλλαγής που υπέστη το νησί της Σαντορίνης 

Πηγη: ψηφιοποιημένο αρχείο Εθνικής Βιβλιοθήκης

 

---

Ανέτειλε η 9η Ιουλίου 1956, Η ημέρα όπου τα πάντα άλλαξαν στο νησί της Σαντορίνης ….

July 8, 2014, 10:15 am

≫ Next: Όταν η «Σύρος» συνάντησε τη «Τοιχογραφία της Άνοιξης» της Σαντορίνης…. Ή άλλα λογια να αγαπιόμαστε ….

≪ Previous: ΄Τρομακτικός σεισμός έπληξε εχθές την Θήρα"- Εφημερίδα Ελευθερία 10 Ιουλίου 56

$

0

0

Ανέτειλε η 9^ηΙουλίου 1956, Η ημέρα όπου τα πάντα άλλαξαν στο νησί της Σαντορίνης ….

Ήταν 9 Ιουλίου 1956, 5.30 το πρωί όταν δύο σεισμοί άνω των 7 ρίχτερ, συγκλόνισαν το νησί και προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές. Πάνω από 2000 σπίτια έπαθαν ζημιές και πάνω από 50-60 άτομα έχασαν τη ζωή τους.[1]Ως απόρροια του μεγάλου σεισμού η κοινωνική δομή της Σαντορίνης αλλάζει[2]. Τα κατεστραμμένα σπίτια[3]οδηγούν σε αναγκαστική μετανάστευση στην Αθήνα των κατοίκων, οι ζημιές σε αγροτικές περιοχές, και στις βιομηχανίες κυρίως ντομάτας οδηγούν σε μαρασμό τους εναπομείναντες στο νησί.  Ο μεγάλος σεισμός της Σαντορίνης του 1956, ήταν η βασικότερη αιτία αλλαγής της φύσης του νησιού: Αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμού στην Αθήνα και τον Πειραιά, λόγω της μεγάλης καταστροφής κτηρίων, εγκατάλειψη αγροτικών περιοχών,  εσωτερικές μετακινήσεις και δημιουργία νέων χωριών. Η σχεδόν ολιστική επαναπροσέγγιση της κοινωνίας της Σαντορίνης οδήγησε στην κατά βάση τουριστική ανάπτυξη του νησιού και στην παράλληλη σε μικρότερο επίπεδο ανάπτυξη της γεωργικής καλλιέργειας .Η προσπάθεια ανοικοδόμησής του ξεκινάει από τη δεκαετία του 1960.

«Να δώσει ο Θεός να μη ξαναγίνι τέθοια συμφορά» είναι η χαρακτηριστική φράση όλων έζησαν αυτές τις στιγμές…. Μια συμφορά που έμελε να αλλάξει τα πάντα….   Οι εικόνες αυτές μένουν όμως χαραγμένες στο νου των ανθρώπων που τις έζησαν. Οι εικόνες αυτές "εμφανίζονται"και πάλι κάθε που πλησιάζει ο μεγάλος σεισμός της "αλλαγής". Οι άνθρωποι ακόμα πονάνε...συγκινούνται... Σαν να γινε ο σεισμός μια μέρα  πριν... όχι πάνω από μισό αιώνα...!

Και από την άλλη πλευρά η  εκκλησία σύμβολο του σεισμού, η εκκλησία του Αγίου Παγκρατίου στο Καμάρι της Σαντορίνης ανεγέρθηκε μετά τον καταστροφικότατο σεισμό της 9ης Ιουλίου του 1956, ανήμερα της εορτής του Αγίου,  στέκει και τιμάει τη Μνήμη του Αγίου …και την Μνήμη της Ιστορίας.  

Το τσουνάμι έφτασε μέχρι και τα 3,8 μ. στην ανατολική Κρήτη. Εγινε αντιληπτό σε Ναύπλιο, Εύβοια, Τήνο, Σύρο, Αστυπάλαια, Ανάφη, Σαντορίνη, Φολέγανδρο, Σίκινο, Νάξο, Σάμο, Κω, Κάλυμνο, Νίσυρο, Λειψούς, Πάτμο, Τήλο, Χάλκη, Ρόδο και ακόμη στην Τουρκία (Σμύρνη, Αλικαρνασσό)[4]. 

«Η ελληνική κυβέρνηση στέλνει εσπευσμένα βοήθεια από αέρος[5]και θαλάσσης στα νησιά του Αιγαίου όπου ένας σεισμός και το παλιρροιακό κύμα που ακολούθησε προκάλεσαν τουλάχιστον 46 θανάτους, - η λίστα των απωλειών αναμένεται να μεγαλώσει- και κατέστρεψαν πολλά χωριά», γράφει χαρακτηριστικά η αμερικανική εφημερίδα «The Spokesman Review», στις 9 Ιουλίου 1956. Σημειώνει ακόμα πως όλα τα ελαφρά πλοία του ελληνικού ναυτικού σπεύδουν εκεί, όπως και αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη. « Η πρωτεύουσα ισοπεδώθηκε εντελώς, όπως επίσης και η πολίχνη στη βορεινή απόληξη του νησιού», αναφέρει ο επιτετραμμένος τύπου της Αμερικανικής Πρεσβείες Theodor Jeckell . Την επομένη, η σκοτσέζικη «Glasgow Herald», εκτός από την εκτενή περιγραφή, αναφέρει εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες η ενέργεια που απελευθερώθηκε από το «ρήγμα της Αμοργού», είχε την ισχύ 10.000 ατομικών βομβών. Η «Free Lance Star», την ίδια μέρα επικαλείται τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, που κάνουν λόγο για 42 νεκρούς, ενώ σημειώνει πως όλοι οι κάτοικοι κοιμούνται στην ύπαιθρο.

Ενώ ο «Νεολόγος Πατρών γράφει : Ανήλθον εις 53 τα Θύματα του σεισμού εις Σαντορίνην. Προγραμματίζεται μόνιμος στέγασις των πληγέντων.Συγκλονιστική περιγραφή του σεισμού. Ήτο διάρκειας 45 δευτερολέπτων. Οικογένειαι ολόκληροι εφονεύθησαν. Εσημειώθησαν 257 δονήσεις. Ήρχισεν εκδηλούμενην η διεθνής αλληλεγγύη. Παρέχεται ήδηβοήθεια εις τρόφιμα, σκηνάς και νοσηλευτικόν υλικών.  Η Νέα Θεομηνία Αι συγκεντρούμεναι από την Θήρα και την Δωδεκάνησον πληροφορίαι παρουσιάζουν μεγάλύτερον ολονεν το μέγεθος της καταστροφής που έπληξε την Ελληνική αυτήν περιοχή …..[..] Κατά την παρούσαν στιγμήν, όμως το πλήγμα που εδέχθη η Θήρα και μαζί της η Δωδεκάνησος είναι υπέρ την αντοχή των. Μόναι του δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την δυστυχίαν η οποία μοιραίως θα εκσπάση εις αυτάς. Το πανελλήνιον αποτελει μία οικογένειαν και μέλη των κόλπων της είναι τα πληγέντα αυτά νησιά.  Και το κράτος κινητοποιούμενον κεραυνοβόλως, πρέπει να συντελέση εις την ανακούφισιν και την ανόρθωσιν των ερειπειών». 

  

Οι αφηγήσεις από το σεισμό είναι χαρακτηριστικές :

1. Δον Νίκος Κοκκαλάκης: … « Οι σκηνές που ζήσαμε περνούν μπροστά στα μάτια μας. Πρώτα απ όλα η σκέψη και η προσευχή μας στρέφονται στα αγαπημένα πρόσωπα που ανασύρθηκαν νεκροί από τα συντρίμμια: τη μάνα με τα παιδιά που  θάφτηκαν ζωντανά μέσα στο υπόσκαφο σπίτι τους, την οικογένεια που ήρθε στο νησί την Κυριακή το βράδυ για να περάσει το καλοκαίρι και τη Δευτέρα το πρωί βρήκε τον θάνατο μέσα στο σπίτι που γκρεμίστηκε…. Οι πρώτες ημέρες και οι πρώτες νύχτες ήταν ατελείωτες και γεμάτες αγωνία για το τι ακόμη επρόκειτο να συμβεί . Μερικοί έφυγαν για την Αθήνα με το πρώτο πλοίο που ήλθε στο νησί με τους γιατρούς, και τα είδη πρώτης ανάγκης. Οι περισσότεροι έμειναν, αλλά εγκαταστάθηκαν στα χωράφια. Το μόνο κτήριο που έμεινε ανέπαφο ήταν το ξενοδοχείο Ατλαντίς, που μόλις είχε τελειώσει και είχε κτισθεί με τις αντισεισμικές προδιαγραφές. Έτσι μπόρεσε να δεχθεί τους πρώτους κρατικούς λειτουργούς. …..[] Εκείνο το πρωινό της καταστροφής μόλις είχα φθάσει στον Πειραιά μετά ολιγοήμερη παραμονή στη Σύρο. Μόλις με είδαν οι φίλοι μου μου ανήγγειλαν πανικόβλητοι « χάθηκε η Σαντορίνη, ένα σύννεφο σκόνης έχει σκεπάσει το νησί….» Επιβιβάστηκα στο πρώτο πλοίο που έφυγε για το μεσημέρι για τη Σαντορίνη, το γνωστό σε όλους τους Σαντορινιούς « Μοσχάνθη»  και έφθασα την επόμενη ημέρα το βράδυ . Από την Περίσσα που αποβιβαστήκαε πήγα κατ ευθείαν στα χωράφια στην περιοχή του Σταυρού στο Κοντοχώρι όπου βρήκα όλους τους ενορίτες…. Θυάμαι την αυτοθυσία των νέων παιδιών που κινητοποιήθηκαν από την πρώτη στιγή για να προσφέρουν βοήθεια όπου και όπως μπορούσαν. Όσα από τα παιδιά είχαν μείνει στο νησί – γιατί πολλά είχαν στεγαστεί στη Νέα Μάκρη , στο Ίδρυα των Αδερφών της Παμμακάριστου – οι αδερφές του Ελέους τα προσκάλεσαν να μείνουν για να βοηθήσουν στη δύσκολη αυτή περίσταση τις οικογένειες που επλήγησαν Οι Θηραίοι πάντα θυμούνται με ευγνωμοσύνη αυτή την προσφορά τους. Θυμάμαι τις Λειτουργίες  στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Κοιμητήριο ή στο ναό του Αγίου Αντωνίους το Κοντοχώρι που ήταν μισογκρεμισμένοι και επικίνδυνοι πράγμα που δεν είχαμε αισθανθεί τις πρώτες ημέρες…..(Γ.Κοκκαλάκη: Η Σαντορίνη και η Οικογένεια Κοκκαλάκη )

2  Όπως μου είπε κοιμόντουσαν, ήταν ξημερώματα γύρω στις 6 παρά τέταρτο. Λίγα λεπτά πριν γίνει ο σεισμός, η καρδερίνα που είχαν φτερούγιζε έντονα μέσα στο κλουβί, σε σημείο που το πουλί χτυπιόταν κυριολεκτικά στα σίδερα του κλουβιού. Τους ξύπνησε ο θόρυβος από το πρωτόγνωρο φτερούγισμα και κατάλαβαν ότι θα γίνει σεισμός γιατί τα ζώα προαισθάνονται τα σημάδια της φύσης. Δεν πρόλαβαν όμως να κατέβουν από τα κρεβάτια και άρχισε. Ευτυχώς που το σπίτι μας ήταν υπόσκαφο. Αυτό τους γλίτωσε! Πρώτα όπως μου είπε ήρθε ένα έντονο βουητό από τα έγκατα της γης που βούλωνε τα αυτιά και μετά το «κούνημα». Από το έντονο βουητό άνοιξε διάπλατα η εξώπορτα που ήταν κλειστή με τους μαντάλους! Αρχικά το κούνημα ήταν «πλαγιαστό» και μετά «χοροπηδηχτό, πάνω-κάτω». Τα έπιπλα χοροπηδούσαν και από τη μια μεριά των τοίχων βρέθηκαν στην άλλη. Χαρακτηριστικά όπως μου είπε ένας μπουφές της προγιαγιάς μου, ασήκωτο έπιπλο βαρύ ξύλινο γεμάτο γυαλικά που άλλοτε χρειαζόταν 6 άτομα για να καταφέρουν να το μετακινήσουν, χοροπηδούσε στον αέρα! Νόμιζες ότι οι 2 τοίχοι του υπόσκαφου πάλλονταν, δηλαδή έσμιγαν και μετά πάλι χωρίζανε. Δεν έμεινε τίποτα όρθιο από έπιπλα μέσα στο σπίτι: μπουφέδες, γυαλικά, κάδρα, όλα ήρθαν τούμπα. Εκτός από το εικονοστάσι που ήταν άθικτο στη θέση του κρεμασμένο με όλες τις εικόνες μέσα! Ούτε ένα λεπτό δεν κράτησε ο σεισμός και όταν τελείωσε και βγήκαν έξω στην αυλή.Στο δρόμο πάνω από το υπόσκαφο σπίτι μας υπήρχε ένα μαγαζί. Έπεσε όλο το μαγαζί όπως ήταν μέσα στην αυλή μας και από το πολύ βουητό που είχε ο σεισμός, κάνεις μέσα στο σπίτι δεν άκουσε τη κατεδάφιση του μαγαζιού!!!!! Το είδαν πως είχε πέσει όταν πλέον βγήκαν στην αυλή. Το ότι δεν πρόλαβαν να βγουν έξω και ο σεισμός τους «έπιασε» μέσα στο σπίτι ήταν η σωτηρία τους! Γιατί αν είχαν βγει στην αυλή, θα είχαν σκοτωθεί από το μαγαζί που ήρθε σωρό-κουβάρι μέσα στην αυλή μας. 

Ένα σύννεφο σκόνης είχε σκεπάσει τα πάντα σαν ομίχλη, δεν έβλεπες ούτε σε μισό μέτρο, άκουγαν μόνο τις φωνές των γειτόνων από δίπλα που φώναζαν: «γρήγορα όλοι στα αμπέλια, θα γίνουν και άλλοι σεισμοί». Όπως ήταν με τα νυχτικά μου είπε η θεία μου έφυγαν για τα αμπέλια, αφήνοντας τα σπίτια ανοιχτά χωρίς να πάρουν τίποτα μαζί τους. (Στη σημερινή εποχή αν γινόταν κάτι ανάλογο, θα είχε γίνει αμέσως πλιάτσικο στα ανοιχτά σπίτια. Όμως τότε δεν υπήρχαν αλλοδαποί μετανάστες, δεν υπήρχε ακόμη τουρισμός ούτε ξένοι. Ήταν μόνο οι ντόπιοι, οι συγχωριανοί. Όλο το χωριό ήταν σαν μια οικογένεια. Δεν υπήρχε φόβος να αφήσεις το σπίτι σου ανοιχτό και να φύγεις, δεν έκλεβε κανείς. Δεν υπήρχε εγκληματικότητα. Ποιος θα έκλεβε? Ο συγχωριανός σου που τον ήξερες πιο καλά και από τον αδερφό σου? Αλλά χρόνια τότε..Βγαίνοντας στην αγορά, στο κεντρικό δρόμο της Οίας αντίκρισαν την καταστροφή του χωριού.

Τα καπετανόσπιτα, τα μαγαζιά και γενικά τα περισσότερα σπίτια του «κεντρικού δρόμου» είχαν κατεδαφιστεί. Τα κτίρια δηλαδή που ήταν με ταράτσες. Τα υπόσκαφα όμως άθικτα!!!! Ούτε ρωγμή στους τοίχους!!! Και για αυτό οι θάνατοι ήταν αυτών που δεν μένανε σε υπόσκαφα.

Επειδή είχαν πέσει τα σπίτια και τα μαγαζιά της αγοράς (εξού και η σκόνη που είχε καλύψει όλο το χωριό) όλοι οι δρόμοι του χωριού ήταν γεμάτοι από μπάζα και αναγκαστικά για να περάσουν να φύγουν σκαρφαλώνανε πάνω στα μπάζα. Λόφοι από μπάζα πάνω από 2 μέτρα!! Τις γριές και τους γέρους τους παίρνανε καβάλα στους ώμους τους οι νέοι. Αν άκουγαν μέσα στα χαλάσματα φωνές, όπως-όπως έσκαβαν για να σώσουν τον πλακωμένο από τα μπάζα.

Στην Αρμένη και στο Αμμούδι οι βάρκες "ανέβηκαν"πάνω στην προκυμαία.Η φουσκωμένη θαλασσα δηλαδή "ανέβασε"τις βάρκες και τις "αφησε"πάνω στο μώλο!! Όσοι ψαράδες βρίσκονταν εκείνη την ώρα είτε στην Αρμένη είτε στο Αμμούδι, καθώς ανέβαιναν τις σκάλες για να φτάσουν στο χωριό οι πέτρες από τα γκρεμνά κυλούσαν ασταμάτητα και τους χτυπούσαν.Μαζεύτηκαν στα χωράφια στο Θόλο γύρω από τον Αγ. Γεώργιο της Πάπενας. Όπως μου είπε κάθε τρεις και λίγο η γη κουνιόταν και έλεγαν: «νατος πάλι». Την ημέρα εκείνη θα πρέπει να έγιναν τουλάχιστον 300 σεισμοί. Κάθε 2-3 λεπτά και άλλος. Για μέρες ολόκληρες κάθε τόσο και λιγάκι η γη κουνιόταν. Τους έσωσε ότι ο σεισμός ήταν «υποθαλάσσιος» και όλη η ενέργεια του έπεσε στη θάλασσα........»

3. « Ο πατέρας μου ήταν μόλις 9 ετών τότε και μου έχει πει όσα λίγα θυμάται. Ήταν στην Αγία Φωτεινή στο Μεγαλοχώρι. Είχαν πάει με τον παππού μου τον Νικολό και το θείο μου τον Ανάργυρο να σομαρώσουνε τα μουλάρια για να ξεκινήσουνε να θερίσουνε το κριθάρι.. Ήταν 5 μιση με 6 όταν έγινε ο πρώτος σεισμος. Θυμάται τα μουλάρια να γυρίζουν γύρω γύρω μες στην μάντρα , να ρουθουνιζουν σαν τρελλά και να σηκώνονται όρθια στα πισινά τους πόδια. Κανείς άλλος δεν προαισθάνθηκε το κακό πέρα από τα ζώα Μόλις έγινε ο σεισμός ο παππούς έτρεξε στο χωριό να προλάβει να ξυπνήσει τους συγγενείς. 

4. Αφηγήσεις ζωής από το ραδιοφωνικό αφιέρωμα της εκπομπής « Τσάρκα στα Νησιά» ( 2011) http://kallistorwntas.blogspot.gr/2011/07/1956.html

Και πως περνούσαν οι μέρες μετά το σεισμό Άμεση κινητοποίηση Κυβέρνησης ιδιωτών πολιτών, Θηραίων της Αθήνας για να βοηθήσουν το νησί τους Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από τα ΕΠΙΚΑΙΡΑεκείνης της εποχής  …

Η Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στην Περίσσα κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησής της.

ενώ ο   Παναγιώτης Μυτιληναίος συμπληρώνει … «Καθώς ακόμα νωπές είναι οι πληγές που μας άφησε ο σεισμός του 56 το νησί αργοπεθαίνει οικονομικά. Χιλιάδες Σαντορινιοί ξενιτεύονται και πάνε στην Αθήνα για να ζήσουν τις οικογένειες τους. Πολλές από αυτές μένουν πίσω για να κρατούν ζωντανά τα σπίτια τα αμπέλια και το βιος. Μιλάμε για σκληρές και άσχημες μέρες.

Μια φέτα ψωμί με λίγο λαδάκι και λίγο πελτέ ήταν το πολυτελές κολατσιό μας.

Κρυφτό μέσα στα χαλάσματα που άφησε ο σεισμός , στο κόκκινο σπίτι του Νομικού , στα υπόσκαφα του Κοντοχωριού και στη πλατεία Σαρπάκη ήταν το παιχνίδι μας. Κρυφτοντενεκές με το Στάθη το Καραμανλή , τον Αντώνη το Μανιέμο , το Μιχάλη το ρίφι, το Στέλιο τον εισπράκτορα, το Σίμο το Μπελλώνια, τον Λουκά το Σμπάρα, το Γιώργο το κεφτέ, το Στάθη τον Αμπαζόγλου,το Σταύρο και το Μανώλη το Χάλαρη, την παλιοπαρέα δηλαδή των Φηρών, κάθε μέρα στη πλατεία του Σαρπάκη.

Περνούσαν οι μέρες δύσκολα αλλά όμορφα.»

Αλήθεια και εμείς τι κάνουμε σήμερα; Διασκεδάζουμε; Τιμάμε μέσω γλεντιού το σεισμό; Σίγουρα η ζωή προχωράει και εξελίσσεται, σίγουρα καλό θα είναι να υπάρχουν έργα και μέλλον, απλά όποιος σκεφτεί πως μέσα σ αυτά τα σπίτια, κάποτε υπήρχε αγνή, δύσκολη, και όμορφη ζωή, των προγόνων μας, θα προσπαθούσε να ανακαινίσει και όχι να κατεδαφίσει. Ίσως να μην είναι πρακτική η σκέψη αλλά  πολλοί ίσως αναλογιστούν ότι οι εικόνες του σεισμού πρέπει να μείνουν ξεχασμένες. Ας ξεχάσουμε το λόγο που τα έκανε έτσι, ας θυμηθούμε όμως την αξία, την αγνότητα και την δύναμη όλων όσων έζησαν τότε....«Οι τρομαχτικές καμπάνες της 9 Ιουλίου μάλλον δε συνετίζουν κανένα. Και ίσως έτσι είναι το σωστό. Η ανθρωπότητα προοδεύει γιατί ξεχνά τον τελικό θρίαμβο του θανάτου και συμπεριφέρεται σα να είναι αιώνια.» (Μ. Αρβανίτη Σωτηροπούλου).

Γιατί ο αυτόματος πιλότος της Σαντορίνης μπορεί πάντα να την φέρνει στην κορυφή της τουριστικής αναγνώρισης…. Μπορεί πάντα να συνεχίζεται ο αέναος εκμαυλισμός της… Η Ιστορία της όμως γράφεται εκεί που δεν υπάρχει φως… στις βεγγέρες της νύχτας …στις αχάραγες  στιγμές του πρωινού Της…στους ήχους από τα χλιμιντρίσματα των μουλαράδων… στα πανηγύρια της… στο κορτάρισμα των νέων με τον παλιό τρόπο … στα αμπέλια…. Στην ελαφρόπετρα… στο χθες… !

---

[1]Α.Κονταράτος, Σαντορίνη….ό.π., σ.175.

[2]Γράφει ο  Δον Νίκος Κοκκαλάκης  - Γενικός Βικάριος της Καθολικής Επισκοπής Θήρας (1926-2010): « Οι σκηνές που ζήσαμε περνούν μπροστά στα μάτια μας. Πρώτα απ όλα η σκέψη και η προσευχή μας στρέφονται στα αγαπημένα πρόσωπα που ανασύρθηκαν νεκροί […]Οι πρώτες ημέρες και οι πρώτες νύχτες ήταν ατελείωτες και γεμάτες αγωνία για το τι ακόμη επρόκειτο να συμβεί..»   Η Σαντορίνη…. ,ό.π., σ. 221.

[3]«Ηγίνηκε  το 1956 μεγαλος σεισμος και ήστειλα τότες δα το Καδιώ να μαζέψει το κόσμο.  Τότες ηχαλάσανε τα σπίθια. Ηρχε ο στρατός κι ηγκρέμιζε να βγάλει τον κόσμο…. Να δώσει ο Θεός να μη ξαναγίνι τέθοια συμφορά! Πάει η Σαντορίνη!»Το απόσπασμα αυτό είναι μέρος προσωπικού ημερολογίου της Οιάτισσας Πλοικτήτριας Καδιώς Σιγάλα το οποίο αντιγράφει η εγγονή της. Βλ. Καδιώ Κολύμβα,  Η Πάνω Μεριά του Κόσμου, Εκδ. Αρμός  σσ. 32-34.

[4]Τι έγινε όμως την 9η Ιουλίου 1956 στην Κάλυμνο:   Σύμφωνα πάντα με τις περιγραφές από κατοίκους της Καλύμνου μόλις σε 13 λεπτά µετά το σεισµό άρχισε να υποχωρεί η θάλασσα, η οποία σε ορισµένες περιοχές έφθασε τα 200 μέτρα από την ακτογραμμή. Μετά από 5 λεπτά έφθασε στο Καντούκι (περιοχή του νησιού) το πρώτο κύµα κινούµενο µε αστραπιαία ταχύτητα από Α προς ∆ και στην συνέχεια ακολούθησαν τα άλλα δύο που κατέκλυσαν το πεδινό µέρος της νήσου σε βάθος 200 µέτρα. Το κύµα έφθασε σε ύψος 3,60 µέτρα. Σε µερικά σηµεία η στάθµη της θάλασσας κατέβηκε ακόμη και 2,5µ περίπου και σε άλλα ανέβηκε ακόμη και 5,5µ. Στον οικισµό Ποθαία η θάλασσα αρχικά υποχώρησε και στη συνεχεία επανήλθε µε υπερυψωμένη στάθµη και κατέκλυσε τα κτήρια κυρίως της παραλίας προξενώντας σοβαρές ζηµιές. Σηµειώθηκαν τρεις διαδοχικές υποχωρήσεις της θάλασσας, εκ των οποίων η τρίτη ήταν µεγαλύτερη. Κατά την υποχώρηση τα νερά της θάλασσας παρέσυραν ζώα, δένδρα, σκεύη και κουφώµατα σπιτιών σε απόσταση 1000–1500µ. Σε µερικά σηµεία παρατηρήθηκε πρόσχωση της παραλίας, στα περισσότερα όµως απογύµνωση του εδάφους. Περισσότερα από 30 αλιευτικά σκάφη και ένα µεγάλο ιστιοφόρο παρασύρθηκαν. Τρία άτοµα πνίγηκαν και µια µεγάλη έκταση καλλιεργήσιμης γης αχρηστεύθηκε από την κατάκλυση της θάλασσας.

Στην  Νάξο; Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ουσιαστικό πρόβλημα αντιμετώπισε μόνο ο Απόλλωνας καθώς ήταν και στο μάτι του σεισμού… Αντίθετα, η χώρα της Νάξου σώθηκε χάρη στην Στελίδα που λειτουργεί ως φυσικό εμπόδιο για την ανάπτυξη ενός τέτοιου τσουνάμι. Όπως θυμάται ο Τάκης Προμπονάς «εκείνο το πρωινό μόλις είχα γυρίσει στο σπίτι γιατί είχε έρθει πλοίο από το Πειραιά και όλοι πηγαίναμε για να το περιεργαστούμε. Άλλωστε βλέπαμε δύο ή τρία κάθε εβδομάδα. Έπεσα για ύπνο γύρω στις 5,30 το πρωί όταν μετά από μισή ώρα περίπου ένας σοβάς έπεσε στο κρεβάτι μου και πετάχτηκε όρθιος. Κοιμόμουν στο ρετιρέ μπορούμε να πούμε του σπιτιού, το ένιωσα αμέσως και φώναξα σεισμός. Κατεβήκαμε όλοι στην παραλία, εδώ που σήμερα είναι η πλατεία του παλιού δημαρχείου. Μετά από μισή περίπου ώρα είδα τη θάλασσα να τραβιέται προς τα μέσα και να φτάνει περίπου λίγο μετά την εκκλησία της Παναγιάς της Μυρτιδιώτισσας. Απίστευτο θέαμα. Τα βράχια που ήταν τότε εδώ που σήμερα είναι ο κεντρικός μώλος είχαν ξεγυμνωθεί. Η θάλασσα είχε κάτσει περίπου ένα μέτρο. Αρχίσαμε να περπατάμε το βυθό αλλά γρήγορα γυρίσαμε πίσω. Σε λίγο η θάλασσα άρχισε να φουσκώνει σιγά σιγά με κινήσεις αργές και χωρίς να προκαλεί αυτό που λέμε σήμερα τσουνάμι. Ανέβηκε περίπου 80 πόντους πάνω από το συνηθισμένο και αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι το πλοίο Ελπίς του Νομικού (ο πρόγονος του σημερινού Σκοπελίτη ως προς το δρομολόγιο) είχε ανέβει στη σκάλα. Μάλιστα όταν τραβήχτηκε το νερό η κοιλιά του πλοίου έμεινε στη σκάλα και υπήρξε ο κίνδυνος να αναποδογυριστεί αλλά τρέξαμε όλοι και το σπρώξαμε στο νερό. Γενικά δεν θυμάμαι να δημιουργήθηκε πρόβλημα με το νερό. Αυτό πάντως που μου έκανε εντύπωση ήταν τα ποντίκια… Ζούσαν στις σπηλιές στα βράχια και με την άμπωτη του νερού άρχισαν να έρχονται προς την παραλία. Απόβαση κανονική καθώς μετά την σημερινή πλατεία του παλιού Δημαρχείου υπήρχαν καρνάγια με τις βάρκες να είναι ανεβασμένες προς την παραλία. Κι εμείς αρχίσαμε να τα κλωτσάμε προς την θάλασσα. Αλλά πολλά ποντίκια» Πηγή: http://kykladiki.blogspot.gr/2011/03/blog-post_4668.html

[5]Ο σεισμός του 1956,  Αφιέρωμα από ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία  του Δημήτρη Πράσσου

Κοινή Γνώμη 16 Ιουνίου 2010

Όταν η «Σύρος» συνάντησε τη «Τοιχογραφία της Άνοιξης» της Σαντορίνης…. Ή άλλα λογια να αγαπιόμαστε ….

July 13, 2014, 11:40 am

≫ Next: Σαντορίνη και Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής

≪ Previous: Ανέτειλε η 9η Ιουλίου 1956, Η ημέρα όπου τα πάντα άλλαξαν στο νησί της Σαντορίνης ….

$

0

0

Έκπληκτος  διαπίστωσα μια αφίσα σύμφωνα με την οποία η Σύρος, Πρωτεύουσα του Νομού Κυκλάδων επέλεξε στην αφίσα για την υποψηφιότητα της ως «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα» του 2021, μέρος από την Τοιχογραφία της Άνοιξης από τον Προϊστορικό Οικισμό του Ακρωτηρίου. Σκέψεις άναρχες έρχονται στο νου ….:

·        Η πρωτεύουσα ενός Νομού, πόσο δε μάλλον ενός νομού με πολυεπίπεδα πολιτισμικά στοιχεία όπως είναι ο Νομός Κυκλάδων, δεν θα έπρεπε να αναδείξει στην αφίσα της μέρος από όλο τον πολιτισμό της; 

·        Ακόμα και αν δεν ήθελε να το κάνει και ήθελε να τιμήσει για π.χ. τη Σαντορίνη, πού ακριβώς είναι η Σαντορίνη; Ένας τουρίστας από το εξωτερικό μη γνωρίζοντας τις βασικές παραμέτρους  ενός τόσο ιδιαίτερου νομού όπως είναι των Κυκλάδων, θα πάει στη Σύρα και θα ψάχνει Τέτοια Κρινάκια…..! Μήπως θα έπρεπε να γνώριζε ο Δήμος Θήρας τι ακριβώς προτείνει και παρουσιάζει ο Δήμος Ερμούπολης ουσιαστικά ως δικός ….του; Έχει Ιστορία …σύμφωνα με την αφίσα που είναι στη φύση της....

·         Και αν  ήξερε μήπως θα έπρεπε να γίνει μια εκδήλωση για π.χ. στη Σαντορίνη μεταξύ των δύο Δήμων, στην οποία θα τονιστεί ότι για π.χ. μπορεί να μπει στην αφίσα η τοιχογραφία της Άνοιξης αλλά στον ευρύτερο φάκελο θα προβληθούν όλες οι Κυκλάδες; Ναι είναι τιμητικό να βλέπεις στην αφίσα της «Πρωτεύουσας σου» (…..) μέρος της δικής σου Πολιτιστικής Κληρονομιάς αλλά η ουσία είναι πως αξιοποιείς την Δική Σου Ιστορία ; Ή πως στην αξιοποιούν οι άλλοι; Ακόμα και να τιμάς «την αξεπέραστη καλλιτεχνική δύναμη των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου» θα έπρεπε τουλάχιστον να το αποδεχτείς….! Θα έπρεπε να  το μάθουν όλοι …. Έστω και με μια άτυπη λεζάντα, πάνω στην οποία θα αναφερόταν ο τόπος και ο χρόνος προέλευσης της εικόνας…..

·        Μήπως επειδή είναι πολύ «πιασάρικη» η Σαντορίνη επελέγη και πάλι κάτι για την προβολή της; Έχουμε κλειστά  εργαστήρια συντήρησης των τοιχογραφιών και από την άλλη προβάλλονται «άτυπα» ή μη οι τοιχογραφίες με αυτό τον τρόπο;

·        Αλήθεια τι γίνεται με τον «Μέλη» και τον «Χάρικλη» ; σε ποια αφίσα θα μπουν; Με την «Κόρη» του Χαράλαμπου Σιγάλα σε κανένα προσκλητήριο γάμου;  Μήπως με κάποιο τρόπο ο Δήμος Θήρας  (και κυρίως το νέο Δημοτικό Συμβούλιο από το τέλος του επόμενου Μήνα), καθώς και  οι κατά τόπους Σύλλογοι να αναλάβουν  ΑΜΕΣΑ δράσεις   ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ της δικής μας Ιστορίας;

·        Από την άλλη βέβαια κατά πόσο είμαστε σίγουροι ότι γνωρίζουμε τη δική μας Ιστορία; Πρέπει να ενισχυθούν άμεσα τα σεμινάρια ανάδειξης της Τοπικής Ιστορίας του νησιού και όχι μόνο παροδικά… Πρέπει να γίνει Πρόσκτηση των Σαντορινιών η δική μας Ιστορία ώστε να μπορούμε υπερήφανα να κοιτάμε το Αύριο.

·        Φοβάμαι ειλικρινά ότι και το ατόπημα – γιατί για μένα είναι πολύ μεγάλο ατόπημα- της Σύρου  ( και όχι μόνο) αποδεικνύει περίτρανα τα περί Αυτόματου Πιλότου για τη Σαντορίνη… Μας επιτρέπει και την εκμεταλλευόμαστε….μέχρι πότε; Πως; Χωρίς να δούμε την Ιστορία της; Χωρίς να αναλογιστούμε το παρελθόν Της; Δεν είναι όλα Φάτε Φάτεκαι με κάποιο τρόπο πρέπει να γίνει σαφές….Ας κοιτάξουμε γύρω μας……

·        Αν λάβουμε υπόψη μας  το πόσο χρήσιμες μπορούν να γίνουν οι πληροφορίες για την κοινωνίκη ζωή δυο χρονικά αντίθετων περιόδων για το νησί, μπορούμε να αναλογιστούμε πόσα θετικά αποτελέσματα μπορούν να επιφέρουν για την εν γένει γνωριμία με την ιστορία της Σαντορίνης. Από την άλλη πλευρά, στη Σαντορίνη θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ίδρυμα που θα ξεκινήσει να καταγράφει, αξιολογεί, διαμορφώνει, παρουσιάζει κάθε είδους αρχείο, το οποίο θα είναι προσβάσιμα ελεύθερα στο κοινό . Σαν μια «Ακαδημία της Σαντορίνης», Η ¨Ακαδημία της Σαντορίνης¨ μπορεί να οδηγήσει το νησί σε μία άκρως ενδιαφέρουσα αλλά και προκλητική συνύπαρξη: του Χθες με το Σήμερα Όχι όμως αποκομμένα το ένα από το άλλο. Σαν μια κλωστή που ενώνει την Ιστορία και τον Πολιτισμό  με τον Τουρισμό και την Προβολή, τη Ζώσα Παράδοση με την άεναη (sic) – ίσως και άναρχη ανάπτυξη της. Τη γνωριμία με την Πέτρα αλλά και την εμπέδωση της σημερινής κατάστασης του νησιού. Τη σχέση Φιλωτέρας με τη Σαντορίνη και τη Θήρα με την Καλλίστη!

Για την Ιστορία:

Τοιχογραφία της Άνοιξης. Πρόκειται για τη μοναδική τοιχογραφία του Ακρωτηρίου Θήρας που βρέθηκε ολόκληρη στη θέση της να κοσμεί τρεις τοίχους του ίδιου δωματίου. Δωμάτιο Δ2, Συγκρότημα Δ. Ακρωτήρι Θήρας, 16ος αι. π.Χ.

Εικονίζεται βραχώδες τοπίο της Θήρας πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου. Οι κορυφές και οι πλαγιές των βράχων καλύπτονται από ερυθρούς, ανθισμένους ή μισανοιγμένους, κρίνους με κίτρινους στήμονες. Οι κρίνοι φύονται ανά τρεις από τα κόκκινα ή γκρίζα ηφαιστειογενή βράχια. Παιχνιδιάρικα, γεμάτα ζωή χελιδόνια μόνα η σε ζεύγη που ερωτοτροπούν στον αέρα, δίνουν κίνηση στο τοπίο και απεικονίζουν συμβολικά την αναγέννηση της φύσης.       

http://www.namuseum.gr/collections/prehistorical/thera/thera01-gr.html

Σαντορίνη και Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής

July 24, 2014, 9:55 am

≫ Next: Πάμε σαν άλλοτε .... Όταν μια Φωτογραφία ...σου μιλάει ....

≪ Previous: Όταν η «Σύρος» συνάντησε τη «Τοιχογραφία της Άνοιξης» της Σαντορίνης…. Ή άλλα λογια να αγαπιόμαστε ….

$

0

0

Πλείστα όσα είναι εκείνα που έχουν γραφτεί για τις κοινωνικές συνέπειες της ένταξης των μικρασιατών προσφύγων στον τότε ελλαδικό χώρο. Από την άλλη πλευρά, έκπληκτος  ανακάλυψα και άλλη μια διάσταση στην μακραίωνη ιστορία της Σαντορίνης. Την παρουσία προσφύγων στον νησί. Συγκεκριμένα, στην επίσημη κρατική απογραφή των προσφύγων του 1923, ( επί της ουσίας στα πρώτα στάδια της κοινωνικής ενσωμάτωσης σε διάφορες περιοχές), εντοπίζονται 548 πρόσφυγες στο νησί της Σαντορίνης, οι οποίοι διαμερίστηκαν σε διάφορα χωριά του νησιού, ως εξής:

Χωριά	Α	Θ	Σ
Βόθωνας	13	24	37
Έξω Γωνια	14	9	23
Ημεροβίγλι	15	21	36
Θήρα	100	171	271
Μεγαλοχώρι	3	5	8
Μεσσαριά	29	50	59
Οία	18	17	35
Πύργος	21	38	59
Σύνολο	213	335	548

 Είναι σαφές ότι αρχικά οι πρόσφυγες, παρέμειναν στην πρωτεύουσα του νησιού, αλλά και σε χωριά με  ναυτική ιστορία ή σε εκείνα οι κάτοικοι των οποίων άνηκαν σε ανώτερη κοινωνική τάξη ( Οία, Πύργος κ.ά.), ενώ άξια λόγου είναι και η παρουσία εβδομήντα εννιά (79) προσφύγων στη Μεσσαριά. η οποία τότε είχε όλα τα εχέγγυα ενός πρότυπου βιομηχανικού κέντρου του νησιού: πλεκτήρια, οινοποιεία, ρακιδιά,  γεγονός που  θα έδινε μια νέα αναζωογόνηση της οικονομίας του νησιού.

Βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι αυτός ο πίνακας και μόνο οφείλει να αναλυθεί στην πάροδο του χρόνου, με βάση την ιστορική εξέλιξη του νησιού καθώς και τις καθαρά κοινωνικές επιπτώσεις των προσφύγων στην καθημερινή ή μη ζωή των κατοίκων..  

Υγ. 1. Αφιερωμένο στον Φίλο – Αρχαιολόγο Λευτέρη Ζώρζο, για την συμβολή του στην διάχυση της ιστορίας των μικρασιατών προσφύγων στη Σύρο.

 Υ.γ.2: O πίνακας εντοπίστηκε στο « Όψεις της Εκπαίδευσης στη Σαντορίνη 1880- 2000»  στη Βιβλιοθήκη του Μπελλώνειου Πολιτιστικού Ιδρύματος.

Πάμε σαν άλλοτε .... Όταν μια Φωτογραφία ...σου μιλάει ....

July 29, 2014, 8:58 am

≫ Next: Αφορισμός στη Σαντορίνη

≪ Previous: Σαντορίνη και Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής

$

0

0

Ας ταξιδέψουμε και πάλι με βάρκα μια καβαλαρία του Χθες.... Στη φωτογραφία από το αρχείο του Ισίδωρου Λιγνού μια πολύ ιδιαίτερη φωτογραφία  ίσως κάπου προς τη Βλυχάδα  ( από το ύψος  και μόνο που διακρίνεται ο Προφήτης) μια μεγάλη οικογένεια. Διακρίνονται ο παππούς του Ισίδωρος Λιγνός (που σηκώνει τη τραγιάσκα)  και ο προπάππους του με την μαύρη τραγιάσκα Τζάννες ο "Κολωνής". Και εγώ θα σταθώ στο σύνολο της φωτογραφίας. Αλήθεια πόσοι από εμάς δεν έχουμε τέτοιες παλιές φωτογραφίες; Τους γνωρίζουμε όλους ; Εγώ στη φωτογραφία του διακρίνω πραγματικά την "ξεβάρεση"των παλιών ανθρώπων... Και θα σταθώ σε δύο σημεία...: α) την μαυροντυμένη γυναίκα στα αριστερά μας - δείγμα μιας άλλης εποχής και στη Σαντορίνη, β) την Καθαρότητα του Χώρου γυρω από τους Ανθρώπους....!

Αφορισμός στη Σαντορίνη

August 5, 2014, 10:49 am

≫ Next: Η σχέση της Εκπαιδευτικής Κοινότητας με τις ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας

≪ Previous: Πάμε σαν άλλοτε .... Όταν μια Φωτογραφία ...σου μιλάει ....

$

0

0

Μια νέα έρευνα ξεκινάμε σιγά σιγά και ότι μπορούμε να ανακαλύψουμε θα το αναδεικνύουμε. Ένας ευρύτερος τίτλος της έρευνας; Η σχέση θρησκευτικών Ποινών ( αφορισμούς αναθέματα κ.ο.κ.) στην Ιστορία της Σαντορίνης.  Από την έρευνα αυτή θα προκύψουν στοιχεία σίγουρα αλληλεπίδρασης της κοινωνίας ανάλογα την χωροχρονική  διάσταση.

Ξεκινάμε με ένα περιστατικό του 1817, όταν ο Πατριάρχης Κύριλλος ζ'απειλεί με αφορισμό  κατοίκους της Σαντορίνης για παραποίηση κοινοτικού κατάστιχου: «πρώτον ό είρημένος 'Αντώνιος Παρπαρΐγος, ει μεν έλαβεν ποτέ σκοπον δολιότητος καί χιλέ ή γνωρίζει εαυτόν έχοντα τήν είρημενη ποσότητα τών πέντε χιλιάδων γροσιών ή ίξεύρει τίνι τρόπω ώβελίσθη άπο του κατάστιχου ή έπ'ονόματι Δομνίτζης Ευφροσύνης ομολογία καί άντεισήχθη ή άλλη, φωρισμένος ύπάρχη καί κατηραμένος καί ασυγχώρητος καί μετά θάνατον άλυτος ως οικειοθελώς έζήτησεν. Ει δέ μή, δστις εκ τών είρημένων δύω του τε Τζορτζακη δηλονότι Γαβαλα καί του Νικολάκη Πλάτη έχρήσατο τη δολιότητι ταύτη... αν μή, άμα τω άκουσαι καί ίδεϊν το παρόν έκκλησιαστικον γράμμα, φοβηθείς τον Θεον καί τήν αίώνιον κόλασιν, παύσηται... καί μή αποδώ σώα ή αμέσως ή δια πνευματικού πατρός... αφορισμένος ύπάρχη καί κατηραμένος καί ασυγχώρητος»

Σύμφωνα δε με τον Παναγιώτη Μιχαηλάρη[1], το συγκεκριμένο παράδειγμα αφορισμού ανάγεται στην « Ή άμεση και επώνυμη αφοριστική απειλή.» , η οποία ουσιαστικά μπορεί να εκτιμηθεί και ως προνοητικότητα των εκκλησιαστικών αρχών να επιβάλουν άμεσο αφορισμό, με τέτοιο τρόπο ώστε να φοβίσουν … «τον αδικούντα και να τον οδηγήσουν στην βεβαιότητα ότι είναι δυνατόν, αν δεν συμμορφωθεί να υποστεί τις συνέπειες της ποινής του αφορισμού»

---

[1]Π. Μιχαηλάρης: Αφορισμός – Η προσαρμογή μιας ποινής στις αναγκαιότητες της Τουρκοκρατίας . Ε.Ι.Ε. σελ 198

Η σχέση της Εκπαιδευτικής Κοινότητας με τις ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας

August 7, 2014, 10:48 am

≫ Next: Εκ νέου αφηγήσεις από την έκρηξη του 1866

≪ Previous: Αφορισμός στη Σαντορίνη

$

0

0

Μετά την ηφαιστειακή έκρηξη του 17ου αι. π.Χ. που κατακερμάτισε τη Θήρα και έθαψε την προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι κάτω  από παχιές αποθέσεις ηφαιστειακών υλικών, το νησί μένει έρημο για αιώνες. Οι αρχαιολογικές  μαρτυρίες δείχνουν ότι επανακατοικείται στα τέλη της προϊστορικής εποχής για κάποιο  διάστημα, συστηματικά όμως και χωρίς  διακοπή κατοικείται από τον 8ο αι. π.Χ., στους  ιστορικούς πια χρόνους, όταν εγκαθίστανται Δωριείς άποικοι από τη Σπάρτη με αρχηγό  τον Θήρα, στον οποίο οφείλει και το όνομά του. Το νησί, στο οποίο αναπτύσσονται αρκετοί οικισμοί σε διάφορες θέσεις, αποτελεί μια αυτόνομη κρατική οντότητα, την πόλη κράτος της Θήρας, με αστικό κέντρο, κέντρο  διοικητικό και θρησκευτικό, σε όλη την  αρχαιότητα, την ομώνυμη του οικιστή Θήρα πόλη.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο γερμανός επιγραφολόγος HillervonGaertringenξεκινάει τις ανασκαφές του στην Αρχαία Θήρα. Η δράση  του στη Σαντορίνη, θα μπορούσε να συνοψιστεί στα εξής σημεία: η αρχική με προσωπικά έξοδα ανακάλυψη της Αρχαίας Θήρας, η δημιουργία του Αρχαιολογικού Μουσείο Θήρας και η σύναψη κοινωνικών σχέσεων με τους Σαντορινιούς. Μια σημαντική παράμετρος της επενέργειας του Gaertringenμε την παιδεία της Σαντορίνης, είναι η εποπτεία των ανασκαφών από τον τότε Σχολάρχη Φηρών  Εμμανουήλ Βασιλείου, ο οποίος  είχε τη δυνατότητα σε συνδυασμό  με τον συνεργάτη  του, να εμπλέξει τα παιδιά ως βοηθητικό προσωπικό στις ανασκαφές[1]. Με αυτό τον τρόπο, η τοπική μαθητική νεολαία του τέλους του 19^ουαι., γνωρίζει από κοντά τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις.

Σαν επιστέγασμα της τόσο σημαντικής σχέσης των μαθητών με τις αρχαιολογικές ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας, χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από την εφημερίδα : «Αστυ» (αρ. φύλ. 3249, 27.11.1899: 2 ) παραχωρείται οικόπεδο του Βαρβαρρήγειου Γυμνασίου Σαντορίνης για την ανοικοδόμηση του Αρχαιολογικού Μουσείου ώστε τα αντικείμενα να μην θεωρούνται υποκείμενα εις καθημερινήν φθοραν... Συγκεκριμένα αναφέρεται: ¨.... Ἡ ἐπιτροπὴ τοῦ ἐν Θήρᾳ Βαρβαρρηγείου γυμνασίου δι’ ἐγγράφου της πρὸς τὸ ὑπουργεῖον τῆς Παιδείας καθιστᾷ γνωστόν, ὅτι παρέχει εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ δημοσίου τὸ ἀναγκαιοῦν οἰκόπεδον, ὅπως ἱδρυθῇ ἐν Θήρᾳ ἀρχαιολογικὸν Μουσεῖον. Ἡ ἵδρυσις τοιούτου Μουσείου εἶνε σήμερον ἐπιβεβλημένη, καθ’ ὅσον θὰ τοποθετηθῶσιν ἐντὸς αὐτοῦ τὰ διάφορα ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα τῶν ἐνεργηθεισῶν αὐτόθι τελευταίως ἀνασκαφῶν ὡς καὶ ἅπαντα τὰ λοιπὰ ἀρχαιολογικὰ ἀντικείμενα, τὰ ὁποῖα πρὸ ἐτῶν πολλῶν παραμένουσι τῇδε κἀκεῖσε ἐπὶ τῆς νήσου Θήρας, ἐκτεθειμένα ἐν ὑπαίθρῳ καὶ ὑποκείμενα εἰς καθημερινὴν φθοράν.  ..."

Το αρχαιολογικό Μουσείο τελικά ανοίγει τις πύλες του το 1902,δίπλα από την σημερινή Μητρόπολη . Αντέχει μέχρι το σεισμό του 1956…και ανοικοδομείται στη σημερινή του θέση γύρω στα 1960.  

---

[1]Φ.Κατσίπης: «Οι ανασκαφές του Βαρώνου Χίλλερ»,   Σαντορίνη -  1971 ( επιμ. Ι.Δανέζης) ,σ. 95.

Εκ νέου αφηγήσεις από την έκρηξη του 1866

August 17, 2014, 10:33 am

≫ Next: H Σαντορίνη το 1875 - Οδηγός ΓεωΙστορικός

≪ Previous: Η σχέση της Εκπαιδευτικής Κοινότητας με τις ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας

$

0

0

Α) Απόσπασμα από την καταγραφή της έκρηξης  του 1866 από τον Βρετανό Πλοίαρχο Tyson.

Toπλοίο «Surprise» έφτασε στην Μάλτα για επιδιορθώσεις μετά τη βοήθεια που προσέφερε στους κατοίκους της Σαντορίνης. Γράφει ο Πλοίαρχος : Ήμασταν ιδιαίτερα ευνοημένοι με τα ακόλουθα ενδιαφέροντα στοιχεία από την πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου . Μόλις πλησίασε το Surpriseστη Σαντορίνη, μία πυκνή λευκή μάζα καπνού παρατηρήθηκε στη θάλασσα, η οποία φαίνεται να βράζει από κάποια άγνωστη αιτία και όσο πλησιάζαμε, η θάλασσα έβραζε και ένα λευκότερο στρώμα καπνού έβγαινε προς τα πάνω σαν μια τεράστια χιονοστιβάδα. Κάτι μαύρο είχε αρχίσει να βγαίνει σιγά σιγά από τη θάλασσα, το οποίο στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι δεν είναι τίποτα λιγότερο από το αναδυόμενο νησί .Φαίνεται ότι δεν υπήρχαν σεισμοί  τότε αλλά συσπάσεις της φύσης προερχόμενες από ηφαιστειακή έκρηξη η οποία είχε ήδη πραγματοποιηθεί και οι κάτοικοι είχαν ήδη ανησυχήσει πολύ.  Η θάλασσα για αρκετά χιλιόμετρα φαινόταν παράξενη. Γύρω από το ηφαιστειακό νησί που αναδυόταν η θάλασσα έβραζε σε απόσταση 100 μέτρα από την ακτή. Ο ατμός αυξήθηκε, το νησί έβγαζε καπνο και θειούχες αναθυμιάσεις που χρωματίζονταν από τις φλόγες. Σε κάποιο σημείο το νησί ράγισε και εμφανίστηκε μια ζεστή κόκκινη λάβα που φαινόταν σε όλο το νησί.   

Την επόμενη μέρα, τα πλοία ‘ Phoebeκαι Tyrianπροσέλκυσαν το νησί. Το 2^οβράδυ, άλλη μία έκρηξη συνέβη. Ο βρυχηθμός ήταν πολύ άγριος, ο καπνός έβγαινε βίαια από το ηφαίστειο με τεράστια μανία και μεγάλοι βράχοι και πέτρες πεταγόντουσαν στον αερα. Το «Surprise» μετακίνηθηκε ύστερα από εντολή πλέοντας προς τα έξω…

Β) Σύρος  15-2 -1866: το νησί της Σαντορίνης βρίσκεται σε έκρηξη ηφαιστειακή εδώ και 6 μέρες. Είναι περίπου 60 μίλια από εδώ και η θάλασσα σε μεγάλη απόσταση γύρω από το νησί κοχλάζει. Ένα νησί εμφανίστηκε πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας όχι μακρυα από τη Σαντορίνη, το οποίο είναι 500 πόδια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεμάτο άνθρακα και λάβα. Ένα ειδικό καίκι έπλευσε προς το νέο νησί με επιστήμονες μέσα. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ένας κύριος που έφερε 5 αυγά ένος καημένου πουλιού το οποίο τα είχε αφήσει στην επιφάνεια του νησιού που εμείς ονομάσαμε «Φαινόμενο».

Πηγή: The daily mountaineer. 15 May 1866

---

H Σαντορίνη το 1875 - Οδηγός ΓεωΙστορικός

August 23, 2014, 10:06 am

≫ Next: Πάμε σαν άλλοτε... όταν μια φωτογραφία ..σου μιλάει ...

≪ Previous: Εκ νέου αφηγήσεις από την έκρηξη του 1866

$

0

0

Oδηγός εμπορικός γεωγραφικός και ιστορικός των πλείστων κυριωτέρων πόλεων της Ελλάδος του έτους 1875,

 Μπούκας Μιλτιάδης,

Εντοπίζοντας την παραπάνω μελέτη, δεν θα μπορούσα να μην την προβάλλω. Ας ταξιδέψουμε και πάλι στον τόσο αναπτυξιακό 19^οαιω στο νησί της Σαντορίνης.

Αφού αναφέρει τα γενικά ιστορικά στοιχεία για τη Σαντορίνη, προσδιορίζει και τα εξής:

Όρμοι : Άγιος Νικόλαος Επανωμεριάς: χωρητικότητας 5 πλοίων β ‘ τάξεως Λιμήν Φηρών: κειμενος εις τον μύχον του σχηματιζόμενου κάτωθι της πόλεως Φηρών κολπίσκου, χωρητικότητας 10 πλοίων β Τάξεως. Εις τον όρμο τούτον υπάρχουσι διάφοροι οικίαι, αποθήκαι και εργαστήρια, το υγειονομείον και το υπολιμεναρχείον, απέχει δ εν τέταρτον της ώρας εκ της πόλεως και απέβη ήδη  επικινδυνωδέστατος ένεκα των ολονεν καταπιπτόντων βράχων και συμβαινόντων καθ’ εκάστην δυστυχημάτων . Ευχής έργον είναι η αντικατάστασή του από τον όρμο των Αθηνιό.  Όρμος Αθηνιού χωρητικότητος 5 πλοίων δύναται να καταστεί χρησιμότερος.

Η νήσος παράγει άφθονος και εκλεκτον οίνον εξοδευόμενον κατά προτίμησης εις Σύρον και Πειραιά, εις την Κωνσταντινούπολη και Ρωσσίαν ιδίως, ή όλη δε ετήσια παραγωγή ανέρχεται εις τα 70 χιλιάδες βαρέλας, κριθήν, όσπρια και διάφορα άλλα οπωρικά, αξίας εν όλω ομού δρ. 1.500.000 περίπου.

Η νήσος έχει περί τα 100 πλοία τόνων εν όλω 12.000 διαιρούμενα εις τρεις κλάσεις. Άπειρα μεταλλεία αργυρούχου μολύβδου και υπανθρακικού χαλκού, μάρμαρα και θηραϊκήν γην κοινώς λεγομένην πορσελάναν χρησιμώτατην δι υδραυλικά μέσα.

Ο πληθυσμός της όλης νήσου ανέρχεται περι τους 15.000 κατοίκους, και διαιρείται εις 4 δήμους: τον της Οίας, Θήρας, Καλλίστης και Εμπορίουμε πληθυσμό περί τα 20 χιλ.

Ο της Οίαςσύγκειται: 1) από την ομώνυμον κωμόπολιν κειμένη έναντι της Θηρασιάς με κατοίκους περι τας 4.000 άπαντες σχεδόν δεδομένοι εις την ναυτιλίαν και εμπορίαν, εργατικότατοι τολμηροί και διακεκριμένοι. Η κωμόπολις αυτή έχει πλοία περί τα 50, μεγάλα 35 και 15 μικρά. Εδρεύει εις Συμβολαιογράφος. Έχει εν δημοτικόν Σχολείον αρρένων, εν δια τα θήλεα και εν ελληνικόν. 2. Από το χωριό Φοινικιά . Κάτοικοι περι τας 900 ψυχάς. Οι πλείστοι γεωργοί. Το χωριον τούτο κατοικείται το θέρος υπό των κτηματιών της οίας των πλείστων διατηρούντων εκεί τας οιναποθήκας των..

Ο δήμος Θήραςσύγκειται: από την πόλιν Φηρά, πρωτεύουσαν της επαρχίας και της νήσου. Εις την πόλιν ταύτην εδρεύουσι Έπαρχος, Δήμαρχος Τελώνης, Οικονομικός Έφορος, Λιμενάρχης, Ταμίας, Ειρηνοδίκης, Συμβολαιογράφος. Οι Επίσκοποι ανατολικός τε και δυτικός, διάφορα Υποπροξενεία. Η Εθνική τράπεζα, διευθυνόμενη υπό του κ. Δ. Κανακάρη. Ενταύθα υπάρχουσι και τα πρακτορεία διαφόρων ασφαλιστικών εταιριών. Κάτοικοι Φηρών περί τας 1000 ψυχάς, εξ ων 400 Ανατολικοί και 600 Δυτικοί. Ενταύθα υπάρχει το Γαλλικό κατάστημα των Λαζαριστών, διατηρούντων Σχολείον  των αρρένων, το Γαλλικό Κατάστημα των Αδερφών του Ελέους κ.α. Επίσης εν δημοτικόν σχολείον των αρρένων, εν των θηλέων και εν Σχολαρχείον. Λέσχη εμπορική, Τεσσερας ενοριακαί Εκκλησίαια, εξ ων δύο ανατολικαί και δύο δυτικαί. Λεπροκομειον δι εξόδων της επαρχίας συντηρούμενον και εκ συνεισφορών εκουσίων διοικούμενον υπό Εφορίας βελτιωσάσης εσχάτων αυτό. 2) Από το Φηροστεφάνιον με πληθυσμό περι τας 300 ψυχάς. 3) Από το Κοντοχώριον με κατοικους 1500 ψυχάς. 4) Από το Ημεροβίγλιον, πλησίον δε αυτού η Μονή του Αγίου Νικολάου, με κατοίκους 800 ψυχάς και δημοτικόν Σχολείον. 5) από τον Βουρβούλο με κατοίκους 300 6) από τον Καρτεράδο  διατηρεί δημοτικόν σχολείον με κατοίκους 1000 περίπου.

Ο δήμος Καλλίστηςσύγκειται: 1) από τον Πύργο κωμόπολιν πρωτεύουσα του δήμου. Ενταύθα εδρεύει Δήμαρχος, ειρηνοδίκης, συμβολαιογράφος, Ιατρός και Δημοδιδάσκαλος. Πληθυσμός 2000 κατοίκων, 2) από τη Γωνιά, έχει δημοτικό σχολείο και 1000 κατοίκους, 3) από τον Βόθωνα  με κατοίκους 600 και δημοτικόν σχολείον, 4) από την Μεσσαριάν με κατοίκους 1000 και δημοτικόν σχολείον.

Ο δήμος Εμπορείουσύγκειται: από το Εμπορείον, κωμόπολι με 2600 κατοίκους και είναι έδρα Δημάρχου Συμβολαιογράφου και Ιατρού, 2) από το Μεγαλοχώριον, με κατοίκους 1600 και δημοτικόν Σχολείον, 3) από το Ακρωτήριον  με Δημοτικόν Σχολείον και 700 κατοίκους.

Εγχώριοι Αρχαί και Γραφεία

Α) Εκκλησιαστικοί: Επίσκοπος Ανατολικών: Επίσκοπος Ζαχαρίας Μαθάς, Ιππότης του Χρυσού Σταυρού του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος εις Φηρά.

Επίσκοπος Δυτικών: επίσκοπος Φιδέλιος Αβάτης- συνοικία Φηρών

Β) Διοικητικοί : Επαρχείον Ταχυδρομείον εις Φηρά.

Γ) Δικαστικοί : Ειρηνοδίκειον εις Φηρά, Ειρηνοδίκειον εν Καλλίστη.

   Συμβολαιογραφεία: Αγγέλου Ιω, εις Εμπορείον, Λουμπάρδου Ιωσήφ εις Φηρά, Παπαδόπουλου Χρ, εις Καλλίστης, Πυργιανού Σόλωνος εις Οίαν.

Δ) Οικονομικοί: Εφορία εις Φηρά. Ταμείον ομοίως, Τελωνείον ομοίως. Τελωνειακον Σταθμαρχείον εις Οίαν.

Ε)Στρατιωτική και Ναυτική : Υπομοιραρχία εις Φηρά, Υπολιμεναρχείον ομοίως

Δημοτικαί:

Δήμαρχος Φηρών: Γ. Σορώτος.

Δήμαρχος Οίας: Ν.Σ. Αλεφούζος.

Δήμαρχος Καλλίστην: Αντ. Φουστέρης.

Δήμαρχος Εμπορείον; Ιω. Νοητάκης.

Δήμαρχος Θηρασίαν: Ιω. Παράβαλος.

Ξέναι Αρχαί:

Προξενεία

Γαλλίας: Μιχαήλ Γίζης εδρεύων εις Φηρά,

Ολλανδίας: ο ίδιος,

Ρωσσίας; Σπ. Μαρκεζίνης.

Σουηδίας; Λουκάς Δεκιγάλλας.

Τουρκίας: Μιχαήλ Γίζης ομοίως (!!!).

Εκπαιδευτικά Καταστήματα

Ελληνικόν Σχολείον: Φηρά, Πύργον Καλλίστης, Οίαν.

Αλληλοδιδακτικό Αρρένων εις : Φηρά, Καρτεράδο, Ημεροβίγλιον, Πύργο Καλλίστης, Μεσσαριάς, Βόθωνος, Γωνιάς, Εμπορείον, Μεγαλοχωρίον, Ακρωτηρίων.

Αλληλοδιδακτικά σχολεία θηλέων: Φηρά, Οίαν.

Φιλανθρωπικά καταστήματα

      Λεπροκομείον εις Φηρά, συντηρούμενον δι εξόδων της Επαρχίας και εκ συνεισφορών. Νοσοκομείον εις Φηρά, συντηρούμενων υπό των Αδελφών του Ελέους, μετά Φαρμακείου.

Ζαχαραοπλαστείον: Ζώτος Αναστάσιος Φηρά Θήρας.

Λέσχη: Λέσχη Εμπορική εις Φηρά Θήρας.

Καφενεία: Αλεφραγκή Ποθητού, Βουτζαδάκη Γεωργ, Καζινιέρη Ιωσήφ, Σιγάλα Βασιλείου, Σιγάλα Εμμανουήλ.

 Δικηγόροι:  Δεκεγάλης Αντ. Δελένδας Ιω. Φηρά

Ιατροί:Άγγελος Γεωργ. Εις Εμπορείον, Δαδινάκης Γεώργ εις Πύργον, Δελένδας Γουλιελμος εις Φηρά, Νομικός Δ. Ν. εις Φηρά, Πίντος Βικέντιος ομοίως, Σανταντωνιος Ιω. Εις Οίαν.

Φαρμακοποιοί:Σανταντώνιος Αντ. Εις Φηρά, Σανταντώνιος εις Οίαν.

Τράπεζες και πρακτορεία: Υποκατάστ. Της Εθ. Τράπεζας εις Φηρά. Πρακτορεία: Ατμοπλοίας Ελληνικής – Ιάκωβος Βαζέγγιος εις Φηρά, Ασφαλιστικής Εταιρίας Άγκυρα – Ν.Δ. Ι. Συρίγος εις Φηρά, Ασφ. Εταιρίας Αρμονίας Μαρίνος Α. Αλεφούζος εις Οίαν. Ασφ. Εταιρ. Αρχάγγελος – Άγγελος Δαργιέντας εις Φηρά. Ασφ. Εταιρ. Φοίνιξ – Ιάκωβος Βαζέγγιος εις Φηρά.

Τοκισταί και Έμποροι: Αθανασιάδης Γεώργ εις Οίαν. Αλαφούζος Μαρίνος, ομοίως. Αλεξάκης Ιω, ομοίως. Ασημάς Χ. εις Βόθωνα Θήρας. Βαρβαρήγος Α. Εμμ εις Μεσσαρίαν Θήρας. Βαρβαρήγος Π. Ν. εις Φηρά. Βενιέρης Εμμ Γεωργ, ομοίως. Βελόνιας Γ. Νικ., ομοίως, Γίζης Μιχαηλ, ομοίως, Ζαννες Β. Μιχ. Εις Πύργον Θήρας, Κανακάρης Γ. Δημ, εις Εμπορείον Θήρας, Κανακάρης Δ. Εμμ εις Φηρά. Καράς Δ. Ιω, εις Μεγαλοχωρι Θήρας, Μινέτα αδελφοί εις Φηρά. Μαυρομμάτης Κ. Γεωργ. Εις Οίαν, Σίμος Π. Γεώργ, ομοίως, Φοστέρης Κ. Νικ, εις Φηρά.

Έμποροι

Διαφόρων ειδών: Αλαφούζος Σ. Αντ, εις Οίαν, Αλαφούζος Σ. γεωργ, ομοίως, Αλεφραγκάς Ν. εις Φηρά, Βαρότσης Ξενοφ, ομοίως, Γιάννακας Αντ, εις Καρτεραδον, Ζάννον Ν. Γεώργ, Φηρα Θήρας. Καλοροίζικος Γ., εις Πύργον Θήρας, Καλοροίζικος Γ. Νατάκης, ομοίως. Καφούρος Βασίλ εις Φηρά Θήρας, Κουτσογιαννόπουλος Γρ, ομοίως. Λαγκαδάς Α. Νικολ, εις Πύργον Θήρας, Μαθάς Λ . Λουκάς εις Ακρωτήριον, Νομικός Θ. Ανδρέας, εις Πύργον θήρας. Νομικός Εμμ. Πέτρος εις Φηρά Θήρας. Πλατύς Α. Ιω εις Οίαν. Πλατύς Κ. Νικόλ, εις Φηρά Θήρας, Σανούδος Ματθαίος εις Οίαν. Σιγάλας Μ. Θεμιστοκλής εις Πύργον Θήρας, Σορώτος Μ. Αγαθάγγελος, ομοίως, Σορώτος Μ. Ιω, ομοίως. Σορώτος Ι. Κωνσταν. Εις Φηρα. Συρίγος Ι. Αντ, ομοίως. Συρίγος Α. Δημ, εις Οίαν. Τριπολίτης Επιφ., εις Φηρά Θήρας, Χάλαρης Μαρ., ομοίως.

Καπνοπώλαι; Αυλητάς Δημ εις Φηρα Θήρας, Βαρότζης Χρυσάκης ομοίως, Βλαστός Παναγ. Εις Οίαν. Γαβαλάς Εμμ, ομοίως. Γαβριηλ Ανδρ, ομοίως. Γίζης Ελ. Πέτρος, εις Φηρα Θήρας. Μπουγούρης Δ. Αντ. Ομοίως, Σορώτος Α. Εμμ. Ομοίως.

Μεταπράτται: Αναπλιώτης Αντ. Εις Οίαν, Αλαφούζος Ν. Γεωργ, ομοίως, Γαβαλάς Γεώργ., ομοίως, Γαβαλάς Εμμ. Ομοίως. Ζαράνης Γ. Κωνστ., ομοίως, Καράς Ι. Γεωργ, ομοίως, Καράς Ι. Νικολ. Ομοίως, Νομικός Μάρκος, ομοίως. Νομικός Β. Περής ομοίως. Παγώνης Εμμ, ομοίως, Ποταμιάνος Χαρ, ομοίως. Σαλίβερος Ηλίας εις Μεσσαριάν, Φουστάρης Ζώρζης ομοίως, Φουστάρης Μιχ. Ομοίως, Φουστάρης Ν. ομοίως, Χαδεμένος Γεώργ. Εις Οίαν. Χωματάκης Εμμ., ομοίων.

Εμποροι Οίνων: Αλεφούζος Σ. Νικόλαος εις Οίαν, Βαζέγγιος Γάσπαρης εις Φηρά, Γαβαλάς Βασίλειος και Ζώρζης εις Μεγαλοχώριον. Εν ταις οιναποθήκαις των αδερφών Γαβαλά ευρίσκονται πάντοτε οι εκλεκτώτεροι οίνοι, οίτινες κατέστησαν από πολλού ήδη χρόνου ονομαστοί, πολλήν δε απέκτησαν φήμην εν Ρωσσία ιδίως, όπου κατ έτος παρ’ αυτών αποστελλόμενοι εξοδεύονται κατά προτίμησιν. Δαρζεντας Α. Μιχ. Εις Φηρά, Δειμέζεις Εμμ εις Φηροστεφάνιον, Δελένδας Γ.Ν. εις Φηρά, Καράς Δ. Ιω, εις Μεγαλοχώριον. Φουστέρης Αντώνιος εις Μεσσαριάν.

Παντοπώλαι: Ακύλας Μ. Γεωργ., εις Μεγαλοχώριον Θήρας., Ακύλας Μ. Κωνστ., ομοίως, Βαζαίος Μάρκος εις Εμπορείον, Βαρότζης Γεώργ., εις Φηρά, Βασάλος Ν. Γεωργ., ομοίως, Γαβαλάς Β., Ζάννες, εις Μεγαλοχώριον. Γιαννίκας Μάρκος εις Φηρά., Γιαννιτζόπουλος Γεώργ., ομοίως, Γκίζης Ιω., ομοίως. Δαμίγος Υπάτιος ομοίως Δαπόντες Ιω. Ζάννης, ομοίως., Κορωνιός Γ. Σπυρ., ομοίως. Λιγνός Ε. Γεωργ., εις Εμπορείον Θήρας. Μαρινάκης Θεόδ., εις Φηρά. Μέγας Ιω., ομοίως. Μονοβασιώτης Μ. Γεωργ., ομοίως, Μουσούρος Απόστολος., ομοίως. Παπαδόπουλος Βας. Εις Φηρά. Ρινάλδης Αντώνιος, ομοίως, Φυντικάκης Π. Κωνσταντ., ομοίως. Φουστάρης Ανδρέας, ομοίως. Φουστάρης Στ Δημ εις Γωνιάν Θήρας. Φουστάρης Σ. Μιχαήλ εις Φηρά. Χελιώτης Φραντζέσκος ομοίως.

Υφασματων; Αλεξάκης Γ. Ιω. Εις Φηρά Θήρα., Μινέτα αδελφοί, ομοίως. Μοσχόγολος Ν. μαρκ. Ομοίως. Μπαρπέρογλου Στρ., ομοίως. Μπενάκης Μαρ, ομοίως. Παρθενόπουλος Θ. Δημ, ομοίως. Φουντουλάκης Ιάκωβος, ομοίως .

Βιομηχανικόν κατάστημα: Ατμόμυλος Εμμ. Α. Κανακάρη και Ν. Συρίγου

Αρτοποιοί:Καφούρος Εμμ., εις Πύργον Θήρας, Κοντογούρης Στυλιανός, εις Φηρά Θήρας, Μπάιλας Ιω., εις Βόθωνα. Μπάιλας Ιω., εις Πύργος. Ρούσσος Νικόλ, εις Φηρα. Στεφανίδης Γεωργ., ομοίως. Τόμπης Αντώνιος, εις Μεσσαριάν. Χάλαρης Ζώρζης εις Φηρά. Χάλαρης Ν., ομοίως. Χορος Δ. ομοίως.

Βαρελοποιοί: Αρβανίτης Ζάνης εις Πύργον, Δρόσος Ρουσέτος εις Εμπορείον. Κορωνιός Αντ., εις Κοντοχώρι. Κορωνιός Γεώργ., ομοίως. Κορωνιός Π. Ιάκωβος εις Μεγαλοχώρι.Μαυρομμάτης Ν. Αντ., εις Πύργον. Μαυρομμάτης Γάσπαρης ομοίως. Μαυρομμάτης Κ. Εμμ., ομοίως Μαυρομμάτης Ν. εις Οίαν. Μαυρομμάτης Κ. Ν. εις Πύργον. Μοσχόχειλος Νέστωρ εις Καρτεράδον. Πλατύς Κ.Ν. εις Κοντοχώρι.

Ξυλουργοί: Ευδαίμων θεοδ., εις Φηρά, Λιγνός Βασίλειος εις Μεσσαριάν., Ρούσσος Εμμ., εις Φηρά Θήρας. Ρούσσος Εμμανουήλ – Ρουσσέτος, ομοίως.

Οινοπνευματοποιός:Συρίγος Γάσπαρης εις Φηρά Θήρας.

Ράπται: Δουράτζος Αντώνιος εις Φηρά. Μαυρομμάτης Αντώνιος, ομοίως. Μουράτος Ιάκωβος, ομοίως. Μπάιλας Ιωάννης, ομοίως.

Σιδηρουργοί: Διαμαντόπουλος Νικόλαος εις Φηρα. Καραντινάκης Κωνσταντίνος., ομοίως. Ρητζος Μάρκος ομοίως.

Υποδηματοποιοί: Δενδρινός Αντώνιος εις Φηρά. Καραβίας Βασίλειος ομοίως. Λιγνός Εμμ., ομοίως. Λιγνός Νικόλαος, ομοίως. Νομικός Ιω, ομοίως. Πλουμιδάκης Σπ., ομοίως. Συρίγος Πολίτης, ομοίως.

Πάμε σαν άλλοτε... όταν μια φωτογραφία ..σου μιλάει ...

September 5, 2014, 8:45 pm

≫ Next: Τα "νησολόγια"της Σαντορίνης

≪ Previous: H Σαντορίνη το 1875 - Οδηγός ΓεωΙστορικός

$

0

0

Πάμε να ταξιδέψουμε ουσιαστικά πολλά χρόνια πίσω, - πιθανολογώ, ανήμερα της εορτής του Προφήτη Ηλία στον προαύλιο χώρο της Μονής μας. Εκεί συναντούμε γνώριμες μορφές : τους αείμνηστους ιερείς π. Ελευθέριο Λειβαδάρο, Νικόλαο Δακουτρό και παπα- Βαγγέλη , καθώς και τους αρχιμανδρίτες π. Γαβριήλ ( πρώην ηγούμενο της Μονής) και π. Επιφάνειο ( νυν Μητροπολίτη Θήρας). Έτσι για το συγχωριο των ψυχών .....και της Ιστορίας .

Τα "νησολόγια"της Σαντορίνης

September 10, 2014, 11:19 am

≫ Next: Τα αρχεία του Foreign Office (1901) για τη Σαντορίνη

≪ Previous: Πάμε σαν άλλοτε... όταν μια φωτογραφία ..σου μιλάει ...

$

0

0

Προσθήκη λεζάντας

Τα νησολόγια, χειρόγραφοι χάρτες που απεικονίζουν τα νησιά,  είναι άλλη μια μορφή αναζήτησης της Ιστορίας της Σαντορίνης. Από την πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία του Ιδρύματος Αικατερίνη Λασκαρίδη: http://el.travelogues.gr/, εντόπισα το παρακάτω κείμενο της Ιόλης Βιγγοπούλου, που εξηγεί την ιστορική εξέλιξη των νησολογίων για το νησί της Σαντορίνης.

Η Σαντορίνη, όπως και όλα τα άλλα νησιά του Αιγαιακού Αρχιπελάγους, ελαύνει στον χώρο της λογιοσύνης και των γεωγραφικών εκδόσεων με το χειρόγραφο χαρτογραφικό έργο «Liber Insularum Archipelagi» του Cr. Buondelmonti (1420). Το έργο αυτό έμελλε να επηρεάσει όλα τα μεταγενέστερα χειρόγραφα αλλά και έντυπα παρεμφερή έργα, τα νησολόγια δηλαδή που κυκλοφόρησαν έως τις αρχές του 18ου αιώνα περίπου. Έτσι τόσο το νησολόγιο του B. dalli Sonetti (1485), όπου οι χάρτες συνοδεύονται από έμμετρα κείμενα σε μορφή σονέτων, όσο και αυτό του B. Bordone (1547), όπου τους χάρτες συμπληρώνει επεξηγηματικό κείμενο για την ιστορία και τη μυθολογία της νήσου, έχουν εμπνευστεί από το το πρωτοπόρο έργο των αρχών του 15ου αιώνα.

Μετά τη νικηφόρα για τις χριστιανικές δυνάμεις της Δύσης ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), κυκλοφόρησε το πρωτοποριακό για την εποχή του νησολόγιο (1574) του G.Fr. Camocio, το οποίο επηρέασε μεταγενέστερα νησολόγια, όπως αυτό του G.Rosaccio (1598). Και στα δύο περιέχονται χάρτες της νήσου. Ο T. Porcacchi κυκλοφόρησε μία πολύ πετυχημένη έκδοση (1620)νησολογίου με τη νέα τεχνική στην χάραξη, αυτήν της χαλκογραφίας. Η τεχνική αυτή επέτρεπε περισσότερες λεπτομέρειες, μεγαλύτερη ακρίβεια, πυκνότητα πληροφοριών, και καθιερώθηκε σταδιακά σε όλα τα εικονογραφημένα έργα μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε προτιμήθηκε βαθμιαία η λιθογραφία. Στην έκδοση του Μ. Boschini, μικρό νησολόγιο και όμορφο δείγμα της βενετσιάνικης χαρακτικής των μέσων του 17ου αιώνα, ο χάρτης της Σαντορίνης, όπως και όλοι οι άλλοι, συνοδεύεται με επεξηγηματικό κείμενο ιστορικο-γεωγραφικού περιεχομένου. Το νησολόγιο του Fr. Piacenza (1688) περιλαμβάνει χάρτες με εξαιρετική χάραξη και πλούσιο αφηγηματικό υλικό για τα νησιά του Αιγαίου πελάγους αλλά και την Κύπρο και την Πελοπόννησο.

Στις αρχές του 18ου αιώνα ο Γάλλος φυσιοδίφης J. Pitton de Tournefort πραγματοποίησε ένα ταξίδι στα νησιά του Αιγαίου και αργότερα δημοσίευσε το χρονικό αυτής της περιήγησής του (1717), το οποίο άλλαξε την μέχρι τότε εικόνα και γνώση για τα νησιά του Αρχιπελάγους. Οι πληροφορίες που παραδίδει (ιστορικές, μυθολογικές, οικονομικές, δημογραφικές και για τον καθημερινό βίο) έμελλε να γίνουν «οδηγός» για όλους τους μετέπειτα ταξιδιώτες που περιηγήθηκαν τα νησιά. Ένα άλλο έργο, έξοχο δείγμα της υψηλής παράδοσης της φλαμανδικής χαρακτικής, κυκλοφόρησε προς τα τέλη του 17ου αιώνα, του Ol. Dapper("Archipel"στα 1688), στο οποίο το κείμενο και η εικονογράφηση βασίστηκαν στην αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία, σε πορτολάνους, νησολόγια αλλά και σύγχρονες του εκδότη (o οποίος δεν ταξιδεψε ποτέ) περιηγητικές μαρτυρίες και έγκυρους χάρτες της εποχής.

Προς τέλη του 18ου αιώνα πραγματοποιήθηκε το ταξίδι του Γάλλου ευγενή και μετέπειτα πρέσβη στην Υψηλή Πύλη M.G.F.A.Choiseul-Gouffier, ο οποίος άλλαξε την «εικόνα» που είχαν μέχρι τότε οι Δυτικοευρωπαίοι αναγνώστες για την Ανατολή. Το μεγαλόπνοο αυτό έργο, εξέφρασε με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο τα πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα την εποχή εκείνη στην Ευρώπη. Για τη Σαντορίνη μας παραδίδονται χάρτης της Καλντέρας και χάρτης της νήσου, αρχαία νομίσματα, απόψεις τοποθεσιών και οικισμών και γυναίκες σε σκηνή καθημερινού βίου. Χάρτη της νήσου με τη ιδιόμορφη γεωλογική δομή έχουμε και στον «Άτλαντα» που συνοδεύει το χρονικό του G.A. Olivier (1804). Ο Chr. Wordsworth κυκλοφόρησε, αμέσως μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, ένα έργο (περισσότερο ιστορικο-αφηγηματικό παρά περιηγητικό) που εικονογραφήθηκε πλουσιοπάροχα και είχε μεγάλη απήχηση. Σε επανέκδοσή του (1882) έχουμε άποψη και χάρτη της νήσου.

Από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η φωτογραφία ανατρέπει τις επιλεκτικές  υποκειμενικές αναπαραστάσεις του χώρου και την ίδια στιγμή γίνεται το πιο ισχυρό όπλο για την καταγραφή της πραγματικότητας, πάντα όμως από το χέρι του δημιουργού της. Σταθμός στις φωτογραφικές αποτυπώσεις έμεινε το έργο του F.F. Boissonnas, έτσι και για τη Σαντορίνη, ο φημισμένος φωτογράφος επικεντρώνεται (1919) με πάθος και ευαισθησία στα εντυπωσιακά ερείπια στην Αρχαία Θήρα, στη Μονή του Προφήτη Ηλία, σε σκηνές αγροτικού βίου, σε απόψεις τοποθεσιών και φυσικά στο απόκοσμο τοπίο της Καλντέρας.

 

  Χάρτης της Σαντορίνης, χαλκογραφία από το βιβλίο του Olfert Dapper "Description exact des iles des l'Archipel...", Άμστερνταμ, 1703

Τα αρχεία του Foreign Office (1901) για τη Σαντορίνη

September 11, 2014, 11:57 am

≫ Next: Ο ξαφνικός θάνατος της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας και η "Κυψέλη"του Αντώνη Λαγκαδα

≪ Previous: Τα "νησολόγια"της Σαντορίνης

$

0

0

Η ανάλυση  του ‘foreignoffice’ για τη Σαντορίνη , για τις αρχές του 20^ουαιώ., αναδεικνύει για άλλη μια φορά την ιδιαίτερα αναπτυξιακή πορεία που είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19^ουαιω., στο νησί της Σαντορίνης. Το έγγραφο που ακολουθεί, αρχείο Αρτεμίας Αργυρού, μας παρουσιάζει συνοπτικά την εμπορική κίνηση στη Σαντορίνη και την ναυτιλιακή της ανάπτυξη.  Είναι μικρό σε έκταση, όμως περιλαμβάνει εκείνα τα χαρακτηριστικά αναψηλάφησης της ιστορίας του νησιού.

«Oκύριος Πρόξενος Βαζέγγιος αναφέρει ότι  η γενική κατάσταση του εμπορίου της Σαντορίνης κατά τη διάρκεια του 1901 ήταν ικανοποιητική. Τα κύρια είδη των εισαγωγών, ως συνήθως αποτελούνταν από σιτάρι, αλεύρι, λάδι, αποικιακή προϊόντα, αποξηραμένα ψάρια, βαρελοσάνιδα, και τα βιομηχανικά είδη που ανέρχονται σε 4.945 τόνους.  Οι εξαγωγές των τοπικών προϊόντων αποτελούνταν από 242.590 εκατόλιτρα οίνου που αποστέλλονται προς τη Ρωσία, τη Μάλτα, την Τουρκία, την Αίγυπτο η Γερμανία και η Ελλάδα, αλάτι και ξηρά δέρματα (σημ. με τεχνητό τρόπο), για την Αυστρία και τη Γαλλία, 79.646 τόνους ηφαιστειακής τσιμέντου (pozolana) στη Ρουμανία, την Αυστρία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και Ελλάδα. Αυτό το τσιμέντο χρησιμοποιείται στην κατασκευή των κρηπιδωμάτων, λιμενοβραχίονων και για άλλους υδραυλικούς σκοπούς.  Η ηφαιστειακή λάβα που εξάγονται προς την Αλεξάνδρεια για να συμβάλλει στην οδική κατασκευη ήταν 17000 τόνοι, και 50 τόνους ελαφρόπετρας απεστάλησαν στη Γαλλία, την Αυστρία, το Βέλγιο. Η ναυτιλία της Σαντορίνης είναι σχεδόν αποκλειστικά με Ελληνικά ακτοπλοϊκά πλοία, που το 1901 ανερχόταν 156 ατμόπλοια και ιστιοφόρα 710. Το συνολικό ποσοστό ανερχόταν σε  944 πλοία των 58.634 τόνων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και   μικρό βρετανικό ιστιοφόρο 63 τόνων με φορτίο του οίνου για τη Μάλτα»

Ο ξαφνικός θάνατος της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας και η "Κυψέλη"του Αντώνη Λαγκαδα

September 13, 2014, 10:08 am

≫ Next: Ένας Θηραίος "προδότης' (???) του Ολοκαυτώματος της Μονής Αρκαδίου και ο παραλληλισμός του με την έκρηξη του 1866 του ηφαιστείου της Σαντορίνης

≪ Previous: Τα αρχεία του Foreign Office (1901) για τη Σαντορίνη

$

0

0

Από το ανεκτίμητο αρχείο του Θηραίου Αντώνη Λαγκαδά, μιας ιδιαίτερα σημαντικής αλλά και άγνωστης μορφής της θηραϊκής κοινωνίας του 20^ουαιώ, η καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής κ. Τόνια Λαγκαδά, μας παραχώρησε το  τεύχος (5/1891) από  το περιοδικό  «Κυψέλη» που έβγαζε ο Λαγκαδάς στη Σαντορίνη. Με ιδιαίτερη έκπληξη, το συγκεκριμένο τεύχος του περιοδικού, καλύπτει κυρίως τον απρόσμενο θάνατο της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας και τις αντιδράσεις που υπήρχαν στην Θηραϊκή Κοινωνία.

«Ο Αντώνης Λαγκαδάς γεννήθηκε το 1874 στο Καστέλι του Πύργου Σαντορίνης όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια. Τελείωσε το Σχολαρχείο στον Πύργο και μετά ακολούθησε τον αδελφό του στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του.  […]Η ενασχόληση του με τη φωτογραφία ξεκινάει σε ηλικία 16 ετών, το 1890 στην Αθήνα, με τη στήριξη της Σοφίας Τρικούπη, η οποία του έδωσε την πρώτη του φωτογραφική μηχανή. Τα επόμενα 30 χρόνια επιδόθηκε ερασιτεχνικά στη φωτογραφία παράλληλα με τη συγγραφή άρθρων και την έκδοση λογοτεχνικού περιοδικού. Οι πρώτες του φωτογραφίες απεικονίζουν μορφές και τοπία από την Αθήνα και την Πάτρα.Το 1897 ο διερευνητικός χαρακτήρας του τον οδήγησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, για να εργαστεί στην εταιρεία «Χωρέμη-Μπενάκη» και σύντομα εξελίχθηκε στον βαθμό του Γενικού Διευθυντή. Το 1910 επέστρεψε στην Αθήνα όπου συνέχισε να εργάζεται στις επιχειρήσεις Μπενάκη. Αργότερα διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Δήμου Αθηναίων και Διευθυντής του Α’ Νεκροταφείου στην Αθήνα. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, επέστρεψε στη Σαντορίνη, όπου έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1961.  […]». [1]

Η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα είναι μία από τις μορφές που συνέβαλαν θετικά στη διάχυση του θεσμού της βασιλείας στην Ελλάδα. « […]Η Αλεξάνδρα γεννήθηκε ως Πριγκίπισσα της Ελλάδας, έγινε Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας αφού παντρεύτηκε –σε ηλικία 19 ετών– τον Μέγα Δούκα Παύλο Αλεξάντροβιτς και πέθανε δύο χρόνια αργότερα έχοντας αποκτήσει δύο παιδιά. Η εξαιρετική ομορφιά της, η αγαθότητα και η απλότητά της την είχαν κάνει αγαπητή στους Έλληνες από την παιδική της ηλικία. Όταν ήρθε στην Ελλάδα ο Μέγας Δούκας Παύλος με συγγενείς του για να ζητήσουν σε γάμο την Αλεξάνδρα οι εφημερίδες της εποχής, εκφράζοντας το γενικότερο συναίσθημα, επέδειξαν δυσθυμία «επί τη ιδέα της αποσπάσεως αυτής δια παντός από την χώρα ένθα απήλαυεν αληθούς λατρείας». Και ήταν ασυνήθεις και πρωτοφανείς οι αντιδράσεις που σημειώθηκαν τον Μάϊο 1889 όταν η Αλεξάνδρα, συνοδευόμενη από τους δικούς της, έφευγε για την Πετρούπολη. Βουλή, δημοτικά συμβούλια, εργατικά σωματεία και χιλιάδες κόσμου συνόδευαν την άμαξα που τη μετέφερε στο Σταθμό Πελοποννήσου.  Η επαχθής εκλαμψία που έπαθε στη γέννα του δεύτερου παιδιού της, του Μεγάλου Δούκα Δημήτριου, προκάλεσε τον απροσδόκητο θάνατό της. Ό,τι ακολούθησε δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί. «Ο θάνατός της εις την Ελλάδα επροξένησε απερίγραπτον θλίψιν, ίσως δε ουδεμία τοιαύτη υπήρξε βαθυτέρα και γενικοτέρα αυτής», έγραψε δικαιολογημένα ο Θ. Βελλιανίτης. Στις πόλεις και τα χωριά, στους κεντρικούς δρόμους και τις πλατείες, κρεμάστηκαν μαύρα υφάσματα, οι εφημερίδες αφιέρωναν επί ημέρες τα πρωτοσέλιδά τους και επί μήνες δημοσιεύονταν εκατοντάδες ποιήματα[2]» Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας και το Μαιευτήριο « Αλεξάνδρα» είναι μερικά από τα δείγματα της ιδιαίτερης λατρείας προς το πρόσωπό της.

Για τον απροσδόκητο χαμό της, ο Αντώνης Λαγκαδάς, αφιερώνει τεύχος του περιοδικού του, εξιστορώντας και τα γεγονότα που συνέβησαν στο νησί. Προσωπικά, δεν μπορώ να μην σταθώ στο προσωπικό άρθρο του Λαγκαδά για την πριγκίπισσα Αλεξάνδρα. Ιδιαίτερα χαρισματικός στη γραφίδα του, όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό στον καθένα, συμμετέχει και αυτός στην  «τὴν θλίψιν καὶ αὴν συγκίνησιν τοῦ κόσμου.»  

Mόλις ἐκομίσθη ἡ εἴδησις τοῦ θανάτου ἅπασαι αἱ κωμοπόλεις τῆς Θήρας, παραχρῆμα ἐπενθηφόρησαν ἅπαντα τὰ δημόσια γραφεῖα ἀνήρτησαν μεσιστίους τὰς σημαίας των, ἰδιωτικά καταστήματα καὶ πλεῖσται οἰκῖαι πενθίμως διεσκευάσθησαν ὑψώσασαι μελανὰς σημαίας, τὰ ἐν τ ῷ λιμένι πλοῖα μὲ ἐπικλινεῖς κεραίας ὕψωσαν μετρέχοντες τὰς ὁδοὺς τῆς νήσου μετὰ δακρύων ἀνήγγελον τὸ θλιβερὸν γεγονός, ἅνδρες καὶ γυναῖκες μετὰ δακρύων ἐξεδήλουν τὸν βαθὺν πόνον, τὸν ὁποῖον ᾐσθάνοντο ἐπὶ τῇ ἀπροσδοκήτω συμφορᾷ, πάντες θρηνοῦντες τὸν πρόωρον θάνατον τῆς ἀτυχοῦς βασιλόπαιδος. Ἐπὶτριήμερονοἱκώδωνεςτῶν Ἐκκληισιῶνἐκρούοντοπενθίμως, αὐξάνοντεςτὴνθλίψινκαὶαὴνσυγκίνησιντοῦκόσμου.

Κατὰ τὰ κανονισθέντα ὑπὸ τοῦ δημάρχου Θήρας κ. Μοσχόχειλου, μετά το πέρας τῆς λειτουργίας, τὸ Σάββατον τὴν πρωίαν (14 Σεπτεμβρίου) έτελέσθη μνημόσυνον ἐν τῷ μητροπολιτικῷ ναῷ Θήρας ὑπὲρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τῆς πολυκλαύστου βασιλοπαίδος, ἐν αὐτῷ δὲ παρῆσαν  ἅπας ὁ κλῆρος, πάντες οἱ υπάλληλοι, οἱ πρόξενοι, ἡ φρουρὰ τῆς νήσου, ἔστενε δὲ ὁ ναὸς ἐκ τοῦ πολλοῦ πλήθους, ἐξ αμφοτέρων τῶν φύλλων ἐν πενθίμω περιβολῇ. Πρώτην φορὰν ἠσθάνθη ἡ νῆσος ἡμῶν τοιοῦτον καἰ τοσοῦτον βαρὺ γενικόν πένθος. Ἡ μνήμη τῆς καλῆς βασιλοπούλας, θα ἦναι εὐλαβὴς εἰς τὰς καρδίας ἠμῶν και τῶν παίδων ἡμῶν.

Ο σκοπός του άρθρου αυτού, αφού ευχαριστήσω θερμά την κ. Τόνια Λαγκαδά, είναι να βοηθήσω και εγώ με τη σειρά μου στην ανάδειξη της τόσο άγνωστης μα τόσο σημαντικής προσωπικότητας του Αντώνη Λαγκαδά.

Ιωσήφ Πέρρος

Υ.γ.: Αφιερωμένο στην μνήμη της Αρχοντικής Θηραίας Κάκης Νούσια Λαγκαδά.

---

[1]Δρ. Τόνια  Λαγκαδά « Αντώνης Λαγκαδάς, ο Φωτογράφος της Σαντορίνης», στο  http://www.aspromavro.net/alx/articles1/59-afieromata2/212-lagkadas-antonis-o-fotografos-tis-santorinis.html  (ενημέρωση 13/9/14).

[2]Ελ. Σκιαδά: «H θλιμμένη πριγκίπισσα και το τραγικό τέλος της!» στο http://mikros-romios.gr/1411/h-%CE%B8%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B3%CE%BA%CE%AF%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%84/(ενημέρωση 13/9/14).

Ένας Θηραίος "προδότης' (???) του Ολοκαυτώματος της Μονής Αρκαδίου και ο παραλληλισμός του με την έκρηξη του 1866 του ηφαιστείου της Σαντορίνης

September 23, 2014, 10:39 am

≫ Next: Βροχή στη Σαντορίνη -- 1883

≪ Previous: Ο ξαφνικός θάνατος της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας και η "Κυψέλη"του Αντώνη Λαγκαδα

$

0

0

Η  Βυζαντινή Ιερά Μονή Αρκαδίου,  που βρίσκεται σε οροπέδιο στο νομό Ρεθύμνης, έχει μακρά ιστορία. Τη θεμελίωσε ο αυτοκράτορας Ηράκλειος και την οικοδόμησε  έτερος, ο Αρκάδιος[1], που της έδωσε το όνομα του. Με την  πτώση του Βυζαντίου και την πάροδο των ετών, οι Κρήτες δεν μπορούσαν να υποφέρουν τον τουρκικό ζυγό και κάθε τόσο επαναστατούσαν. Το ίδιο έγινε και το 1866, όταν το Μάρτιο περίπου 1500 επαναστάτες  Κρήτες  συγκεντρώθηκαν  στο Αρκάδι, για να εκλέξουν τους πληρεξούσιους των επαρχιών της Κρήτης. Την σύναξη  πληροφορούνται στα μέσα Σεπτεμβρίου οι Τούρκοι και ζητούν  από τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη να διώξει την Επαναστατική Επιτροπή από το Μονή, διαφορετικά θα την καταστρέψουν.  Ο ηγούμενος  όμω ς αρνείται. τις 24 Σεπτεμβρίου φτάνει με ομάδα εθελοντών ο συνταγματάρχης Π. Κορωναίος και ανακηρύσσεται  αρχηγός.  Κρίνει όμως, ότι η τοποθεσία δεν είναι κατάλληλη για άμυνα, αλλά  ο Ηγούμενος της Μονής Γαβριήλ  επιμένει και ζητεί να μην την εγκαταλείψει. Έτσι προχωρεί σε αμυντικές προπαρασκευές, εγκαθιστά ως φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ι. Δημακόπουλο και μεταβαίνει στις επαρχίες προς στρατολόγηση πολεμιστών.   Έτσι, στις αρχές Νοεμβρίου στη Μονή βρίσκονται οι καλόγεροι, μέλη της Επαναστατικής, 40 εθελοντές και συνολικά 250 άνδρες  υπο την αρχηγία του Δημακόπουλου. Ο τουρκικός στρατός, αποτελούμενος από 15.000 τουρκοαιγύπτιους,  αλβανούς και  τουρκοκρητικούς και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια, υπό τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά,  ξεκινά απο το Ρέθυμνο το βράδυ της 7ης  Νοεμβρίου εναντίον της Μονής και ζητεί από τον ηγούμενο Γαβριήλ να παραδοθεί. Εκείνος αρνείται, γιατί περιμένει ενισχύσεις από τον Κορωναίο. Την επομένη πριν ξημερώσει , οι Τούρκοι βομβαρδίζουν τη Μονή κάνουν τρείς εφόδους χωρίς αποτέλεσμα. Σε μία έφοδο με αλαλαγμούς μπήκαν στην αυλή όπου εκτυλίχθηκαν  δραματικές σκηνές με τη σφαγή πολλών γυναικόπαιδων. Πολλοί πήγαν τότε να ασφαλιστούν στην πυριτιδαποθήκη κι εκεί παίχτηκε η τελευταία  πράξη του δράματος.  Ο Κώστας Γιαμπουδάκης από το ΄Αδελε Ρεθύμνου, ( κατά μία άλλη εκδοχή και ίσως η πλησιέστερη στην αλήθεια από τον  ανωγειανό Εμμανουήλ Σκουλά) μετά το σάλπισμα της τελευταίας  τουρκικής γενικής εφόδου, ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη και ο  κρότος ακούστηκε έως το Ηράκλειο! Σκοτώθηκαν όσα γυναικόπαιδα  βρίσκονταν  εκεί και στα γειτονικά κελιά, αλλά και πολλοί Τούρκοι. Αμέσως μετά, Τούρκοι όρμησαν με πρωτοφανή μανία και κατέσφαξαν  τους κρυμμένους στο ηγουμενείο και όσα γυναικόπαιδα είχαν απομείνει, ενώ άλλοι έκαψαν το ναό και λεηλάτησαν  τα ιερά κειμήλια. Το τι επακολούθησε προκαλεί φρίκη και το αποδίδει σε κείμενο του άγγλος περιηγητής: « ούδ’ αυτή η έξαλλος φαντασία  ημπορεί να συλλάβη την φρικαλεότητα  της διαδραματισθείσης  σκηνής. Οι Αλβανοί και οι Κρήτες μουσουλμάνοι απέκαμον φονεύοντες! Διψώντες εκδίκασαν  έσφαζον ανηλεώς  γυναικόπαιδα και πάντα διασωθέντα…»

Από την άλλη πλευρά όμως, ο Κορωναίος, ως γενικός αρχηγός από πλευράς Ελλήνων, στην 10σελιδη αναφορά του, με ημερομηνία 15 Νοεμβρίου 1866, προσδιορίζει ότι ηαναζήτηση στρατού προκειμένου να οδηγηθεί από τον ίδιο για την υπεράσπιση του Αρκαδίου και εγκλείστων δεν έφερε παρά μικρό μόνο αποτέλεσμα. Ούτε 500 επαναστάτες από το Αμάρι, που προσπάθησαν να σπεύσουν σε βοήθεια, κατάφεραν να φτάσουν, γράφει, καθώς εμποδίστηκαν όχι μόνο από τις τουρκικές δυνάμεις, αλλά και την προδοσία του ηγουμένου της μονής Ασωμάτων, ο οποίος τους έκλεισε το δρόμο! «Την δευτέραν ημέραν της εισβολής του εχθρού, ήτοι 9 του μηνός και ημέραν Τετράδην, -αναφέρει στην έκθεσή του- ήρχοντο εις επικουρίαν 500 περίπου Αμαριώται∙ αλλ’ ο ηγούμενος της μονής των Ασωμάτων, άλλος προδότης όμοιος του Αρχιερέως Λάμπης, καταβάς εις την διάβασιν ημπόδισεν αυτούς να έλθωσιν εις επικουρίαν».Η επίκληση του επισκόπου Λάμπης Παϊσίου εξηγείται στη συνέχεια από τον συνταγματάρχη. Ο Κορωναίος συνέλαβε ταχυδρόμο του ιεράρχη προς τους Τούρκους με δύο επιστολές του Παϊσίου προς αυτούς. Πρόκειται πιθανότατα για τις επιστολές προς τον Μουσταφά πασά, τις οποίες δημοσιοποίησε η Γενική Συνέλευση, αποκηρύσσοντας λίγες μέρες αργότερα τον Παΐσιο[2]. Βέβαια αυτά τα σημειώματα, γράφει ο συνταγματάρχης, του τα πήραν με τη βία άνθρωποι του επισκόπου κι ενώ βάδιζε προς το Αρκάδι[3]. Μάλιστα απελευθέρωσαν τον ταχυδρόμο, ένα δάσκαλο από τη Σαντορίνη, με το όνομα Σιγάλας, όπως ενημερώνει την επιτροπή της Αθήνας ο Γενικός Αρχηγός Ρεθύμνου. Η Γ.Σ., όπως προαναφέραμε, στην αποκήρυξη δημοσιεύει τις επιστολές του Παϊσίου προς Μουσταφά. Αν δεν τις εντόπισε και πάλι, το πιθανότερο είναι ότι για το περιεχόμενό τους την ενημέρωσε ο Κορωναίος. 

Από πλευράς Ιστορίας, ο ρόλος του Σιγάλα, ο οποίος είχε συλληφθεί από τον Κορωναίο, αν ληφθεί μόνο η επι της ουσίας θέσης, θεωρείται προδοτική, όντας υπάλληλος  όμως του   Επισκόπου , πιθανότατα να διαφοροποιεί την ερμηνεία στο θέμα αυτό.  

Ταυτόχρονα, μία εξίσου σημαντική αναφορά Τούρκων η οποία παραλληλίζει το ολοκαύτωμα της Μονής με την έκρηξη του 1866 του ηφαιστείου της Σαντορίνης, δίνει μια άλλη βαρύτητα. [4]:

Στις 14 Νοεμβρίου, η εφημερίδα "Αιών"δημοσίευε τις πρώτες πληροφορίες από την επιστολή ενός Κρητικού με τα αρχικά Β.Β. Η επιστολή δεν περιέγραφε επακριβώς τι είχε συμβεί στη μονή, καθώς θεωρούσε ότι η ανατίναξη ήταν προσχεδιασμένο έργο του στρατηγού Κορωναίου. Ωστόσο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τη διαβάσουμε, αφού αποτελούσε την πρώτη πηγή πληροφόρησης σχετικά με το σημαντικότατο αυτό γεγονός:

"Εν ΧΑΝΙΟΙΣ, τη 12 Νοεμβρίου 1866[5].

Κύριε Συντάκτα του Αιώνος.

Φθας ενταύθα προ τεσσάρων ημερών, εκπληρώ την υπόσχεσίν μου του να γράψω, ό,τι άξιον λόγου περί του ηρωικού τούτου πλην ατυχούς λαού της Κρήτης μάθω. Ωφεληθείς εκ της αανχωρήσεως πλοιαρίου, εις Πειραιά μεταβαίνοντος, σπεύδω να κάμω έναρξιν των ανταποκρίσεών μου, διά της αφηγήσεως πράξεως, ήτις θέλει χαροποιήσει πάσαν ελληνικήν καρδίαν.

Τη 8 ή 9, καθ'α πάντες ενταύθα, Χριστιανοί τε και Τούρκοι βεβαιούσιν, ο αρχηγός Κορωναίος λαμπράν ενίκησε νίκην κατά του Μουσταφά Πασσά. Ήτον ο Κορωναίος ωχυρωμένος εν τη Μονή Αρκαδίου, κειμένη εν τη επαρχία Ρεθύμνης. Επειδή δε αυτός μεν είχεν ολίγους περί εαυτόν, ο δ'εχθρός πολλούς, και με το λιανοτούφεκον η θήρα του θα ήτο πολύ πενιχρά, εσκέφθη, ότι έπρεπε να εύρη μέσον ανάλογον εχθρού τοιούτου, οίος ο Μουσταφά Πασσάς, και αντάξιον τοιαύτης υψηλότητος. Κατεσκεύασε λοιπόν περί την Μονήν τρεις υπομόνους. Οι Τούρκοι, μη φανταζόμενοι, ότι τοιούτους αστεϊσμούς διάθεσιν και μέσα έχουσι να κάμωσιν οι επαναστάται, οίτινες πάντοτε παραπονούνται, ότι στερούνται πολεμοφοδίων, επλησίασαν ατάραχοι προς την Μονήν, εις ην προεχώρουν όσω έβλεπον, ότι το εχθρικόν πυρ εχαλαρούτο. Αίφνης, τρομεράς εκρήξεως γενομένης, πολλών εκατοντάδων σαρικίων και σαλβαρίων ετινάχθησαν εις τον αέρα. Μετά την τρομεράν εκείνην στιγμήν, βροχή ποδών, κεφαλών, χειρών, όπλων, λίθων και παντοίου είδους αμόρφων αντικειμένων έπεσεν εξ ουρανού και εκάλυψε το ανοιχθέν χάσμα. "Αλλάχ! Αλλάχ!"ανεφώνησαν οι Οσμανλίδες. "Τι; οι Σεϊτανίδες[6]της Σαντορίνης ήλθον και εδώ και μας διώκουν;". (σ.σ. σε υποσημείωση του ο συντάκτης της επιστολής διευκρίνιζε ότι οι Τούρκοι παρομοίαζαν την έκρηξη του Αρκαδίου με εκείνη του ηφαιστείου της Θήρας, την οποία θεωρούσαν ως έργο διαβόλων). Όσοι επέζησαν από την καταστροφήν ταύτην, ετράπησαν εις φυγήν, διωκόμενοι μετά πείσματος υπό των ανδρείων Ελλήνων, διαπερώμενοι τους νεφρούς υπό της εχθρικής λόγχης. Εις μάτην ο Μουσταφάς εφώνει αυτούς να σταθώσιν, εις μάτην οι αξιωματικοί διά του ξίφους προσεπάθουν ν'αναχαιτίσωσι την φυγήν των. Τέλος, μετά ημίσειαν ώραν, εστάθησαν ολίγον, ίνα αναπνεύσωσιν ελευθέρως. Πλην αδύνατον εστάθη να πεισθώσιν, ίνα επανέλθωσι κατά του εχθρού. Εδέησε λοιπόν ο Μουσταφάς να παραλάβη το πεφοβισμένον ποίμνιόν του και να το οδηγήση μακράν εις την επαρχίαν Αποκορώνων....."

---

[1]Τάσου Κοντογιαννίδη: Η Ανατίναξη και η ηρωική θυσία της Μονής Αρκαδίου το 1866 στην Κρήτη στο  http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2013/11/1866.html#.VCGVwZR_spp(ενημέρωση 23/09/2014).

[2]Η προδοσία του Αρκαδίου από τον επίσκοπο Λάμπης και η αποκήρυξή του :  http://www.patris.gr/articles/211925/140856?PHPSESSID=#.VCGQE5R_spo(ενημέρωση 23/09/2014).

[3] Γράφει ο Κορωναίος:  « Καίτοι ολίγοι όντες κατά την ημέραν εκείνην, ηθελήσαμεν να προσβάλωμεν τον εχθρόν, και ενώ περί τούτου εφροντίζαμεν όργανα τινά του Αρχιερέως και του ηγουμένου επετέθησαν κατ’ εμού ζητούντα δύω επιστολάς προδοτικάς ας είχα συλλάβει του Αρχιερέως και τον προδότην, όστις τας έφερε, και ον είχα φυλακισμένον. Ο προδότης ούτος ονομάζεται Σιγάλας εκ Θήρας διδάσκαλος το επάγγελμα, Έλλην την εθνικότητα και τότε παρασταθείς αυτός δια να κάμη τον προδότην.»  (http://www.patris.gr/articles/211925/140859?PHPSESSID=#.VCGPjZR_spo) ενημέρωση 23/09/2014

[4]Ενδεικτικές αναφορές για την έκρηξη του 1866 τόσο στο καλλιστορώντας όσο και http://invenio.lib.auth.gr/record/99911/files/a21049.pdf(ενημέρωση 23/09/2014)

Και http://invenio.lib.auth.gr/record/99912/files/a21050.pdf(ενημέρωση 23/09/2014) - Αναφορές του Ιωσήφ Δεκιγάλλα.

[5]Το ολοκάυτωμα της Μονής Αρκαδίου  http://ola-ta-kala.blogspot.gr/2013/11/9.html\

[6]ΠηγήφωτογραφίαςHarper's Weekly, 7 April 1866, p. 217. Private collection (Courtesy: K. Manning) http://nisee.berkeley.edu/elibrary/Image/KZ797

Βροχή στη Σαντορίνη -- 1883

September 27, 2014, 12:58 pm

≫ Next: Ιωσηφ Δεκιγάλλας Ο ανθρωπιστής Ιατρός και Φιλόσοφος

≪ Previous: Ένας Θηραίος "προδότης' (???) του Ολοκαυτώματος της Μονής Αρκαδίου και ο παραλληλισμός του με την έκρηξη του 1866 του ηφαιστείου της Σαντορίνης

$

0

0

Ραγδαιοτάτη καὶ ἀσυνήθης βροχὴ κατέπεσεν ἐν Θήρα τῇ 18 τρέχοντος περἰ τὴν πρωίαν ὥραν περίπου διαρκέσασα και ἐπήνεγκεν ἀνυπολογίστους ζημίας, ἀπερίγραπτον ἰδίως εἷνε τὸ  ραγδαῖον καὶ φοβερὸν αὐτῆς πρωτίστως μὲν ἐν τῇ περιφερεία τοῦ χωρίου Ἐμπορεὶον, κατὰ δεύτερον δὲ λόγον ἐν τῇ τοῦ χωρίου Γωνιᾶς καὶ Βουρβούλου.Ἡ θέσις τοῦ χωρίου Ἐμπορείου παριστᾷ θέατρον καταστροφῆς μεταβληθείσα εἰς λίμνην πλωτὴν ἐκπέμψασαν ἐκ τῶν διαφόρων σημείων αὐτῆς ποταμοὺς οἳτινες ἀγρίως καὶ ὁρμητικῶς κατελθόντες παρέσυρον πᾶν το προστυχὸν διὰ τῶν ἀμπελώνων και τῶν ἀγρῶν. Ἐν τῇ θέσει ταύτη λίθινα περιτοιχίσματα παρεσύρθησαν ἄρδην, συκαῖ καὶ ρίζαι τῶν ἀμπέλώνω ἐκριζωθεῖσαι ἤχθησαν εἰς τὴν θάλασσαν καὶ ποῦ μὲν αὗται βαθέως ηὐλακώθησαν ποῦ δὲ ὑπερσκάφθησαν, ἐδῶ μὲν ἐγένοντο ἐκχώσεις, ἐκεῖ δὲ ἐπιχώσεις κ.τ.λ., δισδιάκριατα δὲ ὅλως εἰσι τὰ σημεῖα καὶ αἱ περιοχαί ταύτης.  

Δυστυχῶς ποιμὴν παρασυρθεὶς μετὰ τοῦ ἐξ 150 αἰγοπροβάτων ποιμνίου του ἤχθη νεκρὸς εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἄλλα τοιαὔτα καὶ ἡμίονοί τινές παρεσύρθησαν, γυναικός τινός ἐκ Βουρβούλου ἐξερχομένης τῆς ὑπερπληρωθείσης ὕδατος, οἰκίας της, ὁ κατερχόμενος ὁρμητιῶς χείμαρρος, ἀφήρεσεν ἀπὸ τῆς ἀγκάλης αὐτῆς  τὸ ἀτυχὲς τετραετὲς τέκνον της, ὅπερ ἐπίσης ἐφέρθη νεκρον εἰς τὴν θάλασσαν, ἐπί τῶν ἀμπελώνων καὶ ἀγρῶν τῆς τε Γωνίας και Βουρβούλου παραπλήσιαι τῶν τοῦ Ἐμπορίου ἐγένοντο ζημίαιαι. Πλεῖσται ὅσαι οἰκίαι τῶν διαληφθέντων χωρίων ἐπληρώθησαν υδάτων, ἅτινα ἐξελθόντα βιαίως, παρέσυραν καὶ ἐξηφάνισαν πολλὰς ζωοτροφὰς τῶν πτωχῶν οἰκοδεσποτῶν. Πανικός κατέλαβε καὶ κατέχει ἔτι τοῦς κατοίκους αὐτῆς, γοερὰς ἀφίσαντας κραυγὰς καὶ ἱκέτιδας ὑψώσαντας χεῖρας, κατὰ τῆν στιγμὴν τῆς φοβερᾶς θεομηνίας ἀληθῶς δ εἰπεῖν τοιοῦτος κατακλυσμὀς μετὰ ἀνεμοστροβίλου ἐπελθὼν παρήγαγε βοὴν ἐμπνέουσαν φρίκην, οἴναποθηκῶν τινῶν ἐκεῖσε πληρωθεισῶν ὕδατος, τὰ οἰνοδοχεῖα ἔπλευσαν δὐο τούτων καταπεσοῦσαι συνέτριψαν τὰ οἰνοδοχεῖα ἔπλευσαν δύο τούτων καταπεσοῦσαι συνέτριψαν τὰ οἰνοδοχεῖα …[ἧν εὐτυχῶς πρωία ἄλλως τε πολλὰ ἡ νῆσος θὰ ἐθρήνει θύματα.

Περιοδικό Κοσμόπολις τομ 4. Αρ. 575 1883

---

Ιωσηφ Δεκιγάλλας Ο ανθρωπιστής Ιατρός και Φιλόσοφος

September 30, 2014, 11:15 am

≫ Next: Ποίημα του Αντώνη Δελένδα Γάσπαρη για την Έκρηξη του 1707

≪ Previous: Βροχή στη Σαντορίνη -- 1883

$

0

0

Του Νικου Αλιπράντη , Περιοδικό Νέα Εστία τεύχος 1442 , σελ. 995 κ.εξ.

http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=147895&code=5181

Σήμειωμα καλλιστορώντας: Ένα μικρό απόσπασμα για έναν Εκπληκτικό Ουμανιστή Θηραίο, τον Ιωσήφ δεκιγάλλα. Έναν άνθρωπο που από πολύ μικρός με κέντριζε το πείσμα του για την Σαντορίνη του….Συγκαταλέγεται στη χωρία των Ανθρώπων που τους οφείλουμε πολλά και πρέπει με όλα τα μέσα να τους τιμάμε ( ονοματοδοσία πλατείας ή δρόμου, άγαλμα και πολύ δε παραπάνω την διάχυση των γραπτών κειμένων του στον ευρύτερο κόσμο).Μία τυπική διαδικτυακή αναζήτηση τόσο στο καλλιστορώντας όσο και αλλού μπορεί να το επιβεβαιώσει.  Ι.Π.

[..]Ιατρός, συγγραφευς, φιλόσοφος, πνεύμα ερευνητικό και ανήσυχο, πραγματικός αλτρουιστής, πνεύμα θυσίας, από τα ελάχιστα που η ιστορία της Θήρας το έχει ήδη εγγράψει στις σπουδαίες σελίδες της, γιατί όλες οι σελίδες της Σαντορίνης είναι αξιόλογες, σημαντικές, σημαδιακές, πρωτόγνωρες…[..]

Έτσι και ο Ιωσήφ Δε Κιγάλλας, έφτασε στη Σαντορίνη, τη γενέτειρα των γονιών του, σαν ο αναμενόμενος Μεσσίας και η παρουσία του ζωντανή, ελπιδοφόρα, παρηγορητική, ενθάρρυνε τους καλούς νησιώτες και πίστεψαν σε καλύτερο και ωραιότερο μέλλον. Αν και δεν είχε γεννηθεί στη Σαντορίνη , ωστόσο λογίζεται περισσότερο από κάθε άλλο παιδί του νησιού, υπηρετώντας ως διοικητικός ιατρός και πρόσφερε τις υπηρεσίες του πάνω από 50 χρόνια με πίστη στην αποστολή του, αυτοπεποίθηση και ενθουσιασμό, βοηθώντας τους ανήμπορους συμπατριώτες του, τους αρρώστους που δεν ήταν λίγοι την εποχή αυτή, στα μέσα του 19^ουαιώνα, όταν οι επιδημικές ασθένειες θέριζαν τυς πληθυσμούς των νησιών μας, ιδιαίτερα η φυματίωση, η χολέρα, η λέπρα.  Ξεχωριστά η τελευταία έδινε έντονα την παρουσία της στη Σαντορίνη και ο Δεκιγάλλας, είχε να αντιμετωπίσει αρκετά θύματα της. Γιατί δεν είχε διστάσει να γίνει ο παρήγορος ιατρός τους και σωτήρας τους και βοηθός τους, αδιαφορώντας αν θα κολλούσε και ο ίδιος από τη λούβα ή φάουσα, όπως λέγανε οι Σαντορινιοί τη λέπρα. Ο ίδιος γινόταν θύμα της αγάπης του προς τους « αποδιοπομπαίους»  της θηραϊκής κοινωνίας.

[…]Ο αείμνηστος ιατροφιλόσοφος, γεννήθηκε στο Ταιγάνι της Ρωσίας στις 16 Μαρτίου 1812. Οι γονείς του ήταν εύποροι, γεννημένοι στη Σαντορίνη. Η μητέρα του ήταν πολύ μορφωμένη και αξιόλογη γυναίκα. Ο δε πατέρας του καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια ευγενών της Δύσης. […]

Είχε την ατυχια να στερηθεί πολύ νωρίς τους γονείς και να βρεθεί απροστάτευτος σε μικρή ηλικία. Όμως η Θεία Πρόνοια δεν τον άφησε. Ο αδελφός του πατέρα του , ο θείος του Λουκάς Δε Κιγάλλας που υπηρετούσε ως αρχιεπίσκοπος των Καθολικών στη Θήρα, πήρε υπό την προστασία του τον μικρό ανηψιό του. Αφού μορφώθηκε καταλλήλως στα Καθολικά ιδρύματα του νησιού, στη συνοικία του Φηροστεφανίου, τον έστειλε για σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Πίζας στην Ιταλία, όπου παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής. Από μικρός ήδη είχε διακριθεί για την οξύτητα του νου του, τη θέλησή, την επιμονή και υπομονή του στην εκμάθηση γλωσσών( λατινικά, ιταλικά, γαλλικά, ρωσικά) και τον πλουτισμό του με ποικίλες γνώσεις. Σε ηλικία 20 ετών, αναγορεύεται διδάκτωρ της Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Σιένας στην Ιταλία. Ακολούθως η δίψα για έρευνα και μελέτη τον οδήγησαν στη Φλωρεντία, όπου σπούδασε Φυσικές Επιστήμες. Αν και είχε δυνατότητα να αναγορευτεί Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, εκείνος προτίμησε να γυρίσει στη Σαντορίνη, επειδή πίστευε ότι είχε ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ και ότι η φωνή της συνειδήσεως του και του καθήκοντός του, τον καλούσε να εξασκήσει το επάγγελμα του γιατρού.

Διορίζεται το 1836 διοικητικός ιατρος στα Φηρά, προκειμένου να προβεί σε εμβολιασμό των παιδιών του νησιού , που υπέφεραν από την ευλογιά. Εδώ θα παραμείνει ως το θάνατό του, θεραπεύων συγχρόνων και τον Ασκπληπιόν και τον Λόγιον Ερμήν, μύστης εξίστου εξαίρετος και των δύο.

Παράλληλα δεν λησμονούσε, ο ιατροφιλόσοφος να ενσταλάζει τις ψυχές των απλών νησιωτών, ηθικά επαγγέλματα, να τους νουθετεί, προφορικά και γραπτά και να συμβάλλει στη διαπαιδαγώγηση του λαού. Ο Δε Κιγάλλας υπήρξε ένας homoυνιversalisένας ολοκληρωμένος τύπος ανθρώπου που τα ενδιαφέροντά του δεν περιορίζονταν στα στενά όρια μιας επίσκεψης στον άρρωστο και εξονυχυστικής εξετάσεώς του.

Δεν έπαυε να γράφει για μισό και πλέον αιώνα, και να ζει σ ένα πνευματικό κόσμο, ανάμεσα στους ομόθρησκούς του, στις Βιβλιοθήκες που διέτεαν αρχοντες του νησιού, να θεραπεύει να μορφώνει και να αγρυπνεί τους ενδεείς και τους ασθενείς.

Τα περιεχόμενα των βιβλίων του απλώνονται στους εξής τόμους: ιατρική θεολογία, φιλολογία, αρχαιολογία, ηφαιστειολογία, γεωλογία, οικονομική, στατιστική, γεωγραφία, οικοσημολογία. Σε 170 ανέρχονται τα δημοσιεύματά του καταχωρισμένα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.

Πέθανε στη Θήρα στις 16 Νοεμβρίου 1886. Τον θάνατό του θρήνησαν ορθόδοξοι και καθολικοί. […]

Το κατ εξοχήν έργο του Ιωσήφ Δε Κιγάλλα που τον ανυψώνει στα μάτια μας είναι η δημιουργία Λεπροκομείου στη Θήρα και η Ανθρωπιστική του δραστηριότητα, του οποίου τα ερείπα σώζονται μέχρι σήμερα. [1]

Ως συγγραφέας αρχαιολογικών, ιστορικών, γεωλογικών, και σεισμολογικών μελετών και σημειωμάτων έχει προσκομίσει πλήθος στοιχείων, ντοκουμέντων και μάλιστα « από πρώτο χέρι».

Και ως ερευνητής, ιατρός και συγγραφεύς ιατρικών μελετών, ο Δε Κιγάλλας υπήρξε ρηξικέλευθος. Η περίφημη μελέτη του « Γενική Στατιστική της νήσου Θήρας», το 1850 που άπτεται και ιατρικών θεμάτων, συνετάχθη και τυπώθηκε κατ εντολή της ελληνικής κυβερνήσεως, αποσπώντας δε τυς επαίνους της Πολιτείας και ξένων πνευματικών ιδρυμάτων.

[…] η ζωή του και η δράση του μας αποκαλύπτουν τον άνθρωπο εκείνο που έθεσε ως γνώμονα της ζωής του την προσφορά της αγάπης του προς το τέλειο δημιούργημα του Θεού και την εφαρμογή των ιδανικών εκείνων που καταξιώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη και την καθιστούν φωτεινό αστέρι που οδηγεί σε λιμένα ασφαλή και υπήνεμο τους πελαγοδρομούντες στην τρικυμιώδη θάλασσα του βίου…

---

[1]Είναι συγκλονιστικος ο διάλογος μ έναν λεπρό κατά τη διάρκεια της έκρηξης του 1866 του ηφαιστείου

Ποίημα του Αντώνη Δελένδα Γάσπαρη για την Έκρηξη του 1707

October 4, 2014, 11:56 am

≫ Next: Απόσπασμα επιστολής του Ιωσηφ Δεκιγάλλα για τις ανασκαφές του Ακρωτηρίου Θήρας

≪ Previous: Ιωσηφ Δεκιγάλλας Ο ανθρωπιστής Ιατρός και Φιλόσοφος

$

0

0

1866- National Geophysical Data Center (P. Hedervari).

Σήμερον ἐβουλήθηκα νὰ γρἀψω νὰ ποιήσω,

Νέον νησὶ πὼς εὒγηκε, λοιπόν θέλω ν ἀρχίσω.

Εἰς τοῦ Μαίοῦ τὲς δῶδεκα, Δευτέραν τὴν ἠμέρα,

ἀνάμεσα στὰ δυὸ νησιά, ἐφάνηκε μιὰ ξέρα.

Καὶ παρευθύς φωνάζουσι ἂς πάγωμεν να δοῦμεν,

Τὶ εἶνε αὐτό ποὺ φάινεται , ἂσ μὴν ἀργοποροῦμεν.

Ἅρχοντες μὲ τοὺς ἱερεῖς τότε στὴ βάρκα μπῆκαν,

Καὶ ἀρριβάροντας ἐκεί παρευθύς ἔξω βγήκαν

Μὲ περισσήν εὐλάβειαν, καὶ ὁλοι συντριμμένοι

Εἰς τὸ νησί εὐγήκασι κατασυγχωρημένοι.

Θειάφη παντοῦ ἐμύριζε, πούταν να σὲ τρομάζει,

Παντοτεινά ἡ θάλασσα σαλεύει κι ὃλο βράζει.

Τι τέρας μεγαλύτερον θάλασσα νὰ γεννήσει;

Πῶς δὲν λωλαίνεται ὁ νοῦς;Πράγματα ἔξω φύσει!

Νησιά νὰ βγαίνουν φοβερά μ ἀφτούμενες σαῖτες ,

Νὰ ξεφυτρώνουν ἀπ τὴν γῆ, σὰν βγαίνουν οἱ μανήτες;

Στὲς δεκατρεῖς τοῦ Ἰουλιοῦ  ἰδού ἁποῦ ἀρχίζει,

Βρώμα νὰ βγαίν ἀπ τὸ νησί, περίσσα να καπνίζη.

Κ ἐκεί πού ἔφθαν ὁ καπνός πολλήν φθοράν μᾶς φέρνει,

Στὰ δένδρα καὶ στ ἀμπελια μας πολλά μᾶς τὰ ξεραίνει.

Στὲς δεκαέξ τοῦ Ἰουλιοῦ πάλιν κατασχολάζει,

ἡ βρώμα κι ὅλος ὁ καπνός, ὀλίγον τὸν  εὐγάζει.

Καὶ εὶς τὲς εἴκοσι ἑπτά μικροί τρανοί γροικοῦσι,

ὅτι βροντοῦσε τὸ νησί, ὅλοι το μαρτυροῦσι.

Σὰν κανονιές ἐτράνταζαν καὶ βρόνταγαν σὰν σμπάροι,

Πλὴν κακόν τι δὲν ἔφερε, με τοῦ Θεοῦ τη χάρι.

Κ ἔτσι σὲ κάθε κανονιά μέγας καπνός εὐγαίνει,

Καὶ μὲ ὀγληγορότητα στα νέφαλα πηγαίνει.

Ἔρριπτε πέτρες φοβερές, εἴς τὰ ψηλά πηγαίνουν,

Και ὡσάν τόσες προσβολὲς ἀπ το νησί εὐγαίνουν.

Στὲς εἴκοσι τοῦ Σεπτεμβριοῦ μέγας κτύπος ἐγένη, κι

ἀπό τον κτύπον ἔμειναν οἱ τόποι ἀνεωγμένοι.

Ἀπό τὸν τόσον βροντισμόν ὅλοι παραπαρθῆκαν,

Στὸν παντοδύναμον Θεόν ὄλ ἀφιερωθῆκαν.

Πολλές, πολλότατες βροχές ἔβρεχε πολλήν ἄμμο

Ψιλότατη σαν μπούρμπουρας, καὶ τὴν ἔρριπτε χάμω.

Ἀπό ἐκεῖ γροικούντανε παιχνίδια νὰ σονάρουν,

Ντρουμπέτες, λύρες καὶ βιολιά τὸν ἄνθρωπο ἀλλεγράφουν.

Ὁ βροντισμός ὁ τρομερός γροικᾶται στὴν Ἀνάφη,

ἁκόμη καὶ στὴν Ἀμοργόν, καὶ βρώμα ὡσὰν θειάφη.

Τὸ δε νησί π ἀνέβηκε πέντε μίλλια γυρίζει,

Τὸ ψήλωμά του φοβερόν ταὶς ἄνθρωπος δεν φρίζει;

Καὶ εἰς την μέσην τοῦ νησιοῦ ἐβγῆκε μιὰ μινιέρα,

ὁποῦ ἀνάπτει πάντοτε νύκτα καὶ τὴν ἡμέρα.

Στὲς εἴκοσι τρεῖς τοῦ Σεπτεμβριοῦ πάγουν διὰ νὰ ἰδοῦσι,

ἄν μεγαλώνη τὸ νησί, νὰ ἔλθουν νὰ μᾶς ποῦσι.

Ἡ πίσσα ὅλη τοῦ βαρκιοῦ λύει καὶ ἀπομένει,

Κατάσπρη στὰ σανίδια της καὶ στὰ Φηρά ἐμπαίνει.

Καὶ εἰς τἐς εἴκοσι ἑπτὰ Νοεμβρίου φορτάζει,

Κανονιὲς ἀναρίθμητες, ἀσχόλαστα σμπαράρει.

Ὁ βροντισμὸς ὁ τρομερὸς κάμνει ν ἀνατριχιάζει

Τὸν ἄθλιον ἁμαρτωλόν, τὸν Θεὸν νὰ λογιάζει.

Πολλές φορές ὁ οὐρανός ἔλαμπε σὰν καντῆλι,

Καὶ ἔτρεχεν ὁ ἥλιος καθαρός νὰ ἀνατείλη.

Κι ἐκεῖνος δὲν ἐπρόβαινε σὰν ἦτον μαθημένος,

Διότι ἀπό τον καπνόν ἤτονε σκεπασμένος.

Κ ἐμεῖς μεγάλην ἐπιθυμιὰν εἴχομεν νὰ τὸν δοῦμεν.

Καιρός χειμῶνας ἤτονε, διὰ να ζεσταθοῦμεν.

Στὲς εἴκοσι τοῦ Φλεβαριοῦ ἔρριχαν ἕνα μπουρλότο,

Μὲ πέτρες μεγαλότατες, ὥς δύο μίλλια τόπο.

Νομίζω ὁ πλιὰ πητήδειος γραφέας νὰ μὴ σώνη.

Τὰ ὅσα βλέπομεν ημεῖς ἀξίως νὰ τυπώνη.

Εἰς τὲς ὀκτὼ τοῦ Σεπτεμβριοῦ ἔπαυσε τὸ νησί μας,

ἄκραν χαράν ἀπέδωκε ψυχῆ και στὸ κορμί μας,

π ἄναφτε χρόνους τέσσερις νύκτα καὶ τὴν ἡμέρα,

ἀκόμη μῆνες τέσσερις γαλήνη καὶ μ ἀέρα.

Άναφτε ἀκόμα σιγανά, μὰ ὀλίγιστά καπνίζει.

Λίγος καπνός σὰν καταχνιά στὰ ὔψη του βαδίζει…

Περιοδικό Μπουκέτο

18 Ιουλίου 1929

 

Απόσπασμα επιστολής του Ιωσηφ Δεκιγάλλα για τις ανασκαφές του Ακρωτηρίου Θήρας

October 8, 2014, 11:22 am

≫ Next: Όταν ο Χίλλερ ανακαλύπτει ...και η Αρχαιολογική εταιρία ...αγνοεί ...!

≪ Previous: Ποίημα του Αντώνη Δελένδα Γάσπαρη για την Έκρηξη του 1707

$

0

0

Η περίφημη Τοιχογραφία της Άνοιξης από το Συγκρότημα Δ

Αλλά ποιός τις ὁ λαός οὗτος ;….Αναρωτιέται ο μέγας Θηραίος πολυεπίπεδων χαρισμάτων Ιωσήφ Δεκιγάλλας, αναφερόμενος στον πολιτισμό που άνθησε στο προϊστορικό Ακρωτήρι, ύστερα από τα πρώτα ευρήματα της μικρής αρχαιολογικής ανασκαφής της Γαλλικής Σχολής στη θέση «Φαβατά» εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Συγκρότημα Δ, στις ανασκαφές. Και εμείς τι ακριβώς θα μπορούσαμε να του απαντήσουμε σήμερα;  Μήπως ότι η Σαντορίνη του σήμερα συνεχίζει και βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο;;; Δεν σας κρύβω, ότι προσωπικά, δεν ξέρω τι θα του απαντούσα σήμερα. Ο τρόπος γραφής της συγκεκριμένης ερώτησης με προβληματίζει…και με πεισμώνει…για μεταγενέστερη ανάρτηση.  Παρακάτω αρχικά  παρατίθεται  απόσπασμα από την επιστολή του Δεκιγάλλα, προς τον Ι. Καπελίνη , γραμματέα ενός αρχαιολογικού συλλόγου, στο οποίο γίνεται μνεία των προαναφερόμενων ευρημάτων της Γαλλικής Σχολής.  

«…Λυποῦμαι τὰ μέγιστα ὄτι δὲν δύναμαι νὰ μετάσχω τῆς τιμῆς τοῦ παραστῆναι ἐν τῶ προσεχεῖ σοφῶ ὑμῶν συλλόγω, δράττομαι ὅμως τῆς εὐκαιρίας ἴνα εὐχαρίστως ἀναγγείλω ὑμῖν τὴν κατὰ τὴν θέσιν Ακρωτηρίου Θήρας λίαν διαφέρουσαν τῆ ἐπιστήμη νέαν ἀνακάλυψιν προϊστορικῶν κτιρίων και ἀλλων ἀντικειμένων, ἄτινα καὶ ἄν ἤθελον ἀποδοθῆ εἰς λαόν ἐποχῆς προσεγγιζούσης τοῖς καθ΄ημᾶς χρόνοις, οὐδέποτε δύνανται νὰ ὧσι μεταγενέστερα τῆς τῶν Καρῶν μεταναστάσεως. [..]

Ἐσχάτως δὲ γενομένων νέων ἀνασκαφών ἐν Ακρωτηρίω Θήρας, ἀναλώμασι μὲν τῆς Γαλλικής Κυβερνήσεως, ἐπιμελεία δε τῶν πολυμαθών  Gorceixκαι Mametἀνευρέθησαν ἔτερα κτίρια ὄμοια τοῖς ἐν Θηρασία. Ἀλλα τουθόπερ νομίζω πολλοῦ λόγου ἄξιον , ἐστί τὸ ἐν τῷ γηπέδω τοῦ ἀξιοτίμου Κ. Γ. κανακάρη, ἀνακαλυφθὲν οἴκημα , οὗ ὁ ἐσωτερικός τοῖχος ἐστί κεχρισμένος ἐκ πηλοῦ δι ἀσβέστου, τὸ δε ἐν λόγω ἐπίχρισμα κεχρωματισμένον διά βαφῆς ἐρυθροῦ ζωηροτάτου χρώματος. Εὑρέθησαν πρὸς τούτοις διάφορα πήλινα ἀγγεία καὶ σὺν αὐτοῖς συντρίμματα ἀγγείων κεχρωματισμένων τέχνης ἀριστης καὶ τὰ μάλιστα ὁμοιαζόντων τοῖς καλουμένοις Τυῥῥηνικοῖς. Εὑρέθη ἐπί τέλους καὶ μικρός τις ἐξ ὀρειχάλκου πρίων ἐκτός ἄλλων λιθίνων ἐργαλείων, ἅτινα πάντα ἀποδεικνύουσι σαφῶς τὸν πολιτισμόν τοῦ ποιήσαντος ταῦτα λαοῦ… Αλλά ποιός τις ὁ λαός οὗτος ;….Το κατ΄ ἐμὲ ἐπερειδόμενος ἐπί τῶν γεωλογικῶν γεγονότων διστάζω να πιστεύσω ὄτι οὖτός ἐστίν ἐκ τῶν ἤδη γνωστῶν τῆ ἱστορία λαῶν … καὶ ἀν ἀγαθῆ τύχη εὑρεθῶσιν ἐπιγραφαί, ὅπερ οὐ νομίζω δύσκολον, καθότι λαὸς τοσούτω εἰς τὰς τέχνας προβεβηκὼς φαίνεται μοι ἀπίθανον νὰ ἐστερεῖτο πάντη γραμμάτων, τοὐλάχιστον ἱερογλυφικών, θέλει διαλυθῆ ἡ ἀπορία ἡμῶν.

Ευελπιστῶ δὲ ὄτι μετὰ τὸ πέρας τῶν ἀνωτέρω ἀνασκαφῶν οἱ εἰρημένοι κ.κ. Gorceixκαι Mametθέλουν φωτίσει τὸ κοινὸν διὰ λεπτομεροῦς περιγραφῆς τῶν ἀνακαλυφθέντων ἀντικειμένων καὶ δι ἐμβριθῶν ἐπ αὐτῶν σχολίων .

Εν τούτοις δέξασθε κ.τ.λ.

Την 1/13 Ιουν 1870.

Ι.Δε-Κιγάλλας»

Πηγές: 1) Περιοδικό  ΠΛΕΙΑΣ  τεύχος 484 (http://pleias.lis.upatras.gr/index.php/pandora/article/view/17649/17634)

2) http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%81%CF%89%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9_%CE%98%CE%AE%CF%81%CE%B1%CF%82

Όταν ο Χίλλερ ανακαλύπτει ...και η Αρχαιολογική εταιρία ...αγνοεί ...!

October 17, 2014, 10:04 am

≫ Next: Στυλιανός Σαρπάκης- Σπύρος Γρίβας: Δύο Θηραίοι Ευεργέτες της Αιγύπτου

≪ Previous: Απόσπασμα επιστολής του Ιωσηφ Δεκιγάλλα για τις ανασκαφές του Ακρωτηρίου Θήρας

$

0

0

Ὁ διακεκριμένος ἐρασιτέχνης ἀρχαιολόγος κ. F. Hiller von Gartringen σπουδαίας ὑπηρεσίας παρέσχεν ἐσχάτως διὰ τῆς ἀνακαλύψεως τῆς ἀρχαίας Θήρας.Αἱἀνασκαφαί, ἀρξάμεναιτὴν 15ηνΜαΐουἐ. ἔ. ἰδίαιςδαπάναιςτοῦεἰρημένουκλεινοῦ ἀρχαιολόγουἐπὶτοποθεσίαςὄντωςμαγευτικῆς, παρουσίασανἀρκετὰμέρητῆςπόλεωςτῆςἀρχαίαςΘήρας. Ἐπὶτῆςκορυφῆςτοῦτελευταίουπρὸςνότονἄκρουτῆςνήσου,  καλουμένουἘξωμύτου, εἰςὕψος 360 μέτρωνἀπὸτῆςθαλάσσηςμὲπερίλαμπρονθέανδεσπόζουσαντῆςὅληςνήσουκαὶτῶνπέριξνησυδρίων, ἔναντιἔχουσαντὴνθαυμασίανσιλουέτταντῆςΚρήτηςκαὶἀριστερᾷτὴνΣέριφονκαὶΦολέγανδρον, ἡἀρχαίαΘήραπαρουσιάζειθεσπέσιονθέαμα.

Ἐκεῖἀνεκαλύφθησωρείαἐπιγραφῶνκαὶτύμβων,  ἄφθονοςσυλλογὴἀγγείωνδιαφόρωνμεγεθῶνμέχριςἑνὸςμέτρου, τέχνηςτελειοτάτης,  ἀνάγλυφαρωμαϊκῆςἐποχῆς, πολλὰἀγαλμάτιαβυζαντινῆςτέχνης, μίαμικρὰἈφροδίτηἄνευκεφαλῆς, πολλοὶκίονεςκαὶπλεῖσταἄλλα. Ἐντοῖςἀγγείοιςμάλισταεὑρέθησανκαὶπολλὰὀστᾶκεκαυμένα.  ἩἈρχαιολογικήμαςἙταιρία, οὔτεἕναἄνθρωπονδὲνἔστειλενἀκόμηἐκπεριεργείαςὅπωςἴδῃτὰεὑρεθέντα, ἐνῷἐξἐναντίαςσωρείαξένωνἀρχαιοφίλωνκαθ’ ἑκάστηνἐπισκέπτονταιτοὺςτόπουςτῶνἀνασκαφῶνκαὶφωτογραφοῦσιτὰδιάφοραεὑρήματα.

ἘξὅλωντῶνἐνἈθήναιςἀνθρώπωντῶνγραμμάτωνμόνηἡλογίαδεσποινὶςΣεβαστὴΚαλλισπέρηἐπεσκέφθηπρότινωνἡμερῶντὰςγενομέναςἀνασκαφάς.  

Ἐκ δὲ τῶν ἐν Θήρᾳ διαμενόντων, ὁ προοδευτικὸς σχολάρχης Φηρῶν κ. Βασιλείου μετὰ

ἀξιεπαίνου καὶ ζηλευτῆς προθυμίας παρακολουθήσας τὰς γενομένας ἀνασκαφὰς καταγίνεται ἤδη εἰς τὴν περισυλλογὴν τῶν ἀνακαλυφθέντων. Τοποθετήσας τὰ πλεῖστα  τούτων καὶ μᾶλλον εὐμετακόμιστα ἐν δυσὶν αὐθούσαις πᾶσαν καταβάλλει ἐπιμέλειαν περὶ τὴν ταξινόμησιν, καταγραφὴν καὶ ἀριθμολόγησιν αὐτῶν.  Ἀτυχῶς τὰ ὑπὸ τοῦ ὑπουργείου τῆς Παιδείας παρασχεθέντα αὐτῷ μέσα πρὸς μεταφορὰν αὐτῶν ἐν τῇ πρωτευούσῃ τῆς Θήρας ἦσαν ἐλάχιστα, τὰ δὲ μέχρι τοῦδε γενόμενα ὑπερέβησαν τὰς προσδοκίας πάντων.  Ἀσύγγνωστος ἡ ὀλιγωρία τῶν περὶ τὴν Ἀρχαιολογικὴν Ἑταιρίαν. Εἴχομεν τοὐλάχιστον τὴν ἐλπίδα ὅτι κατ’ ἰδίαν τινὲς τῶν περὶ τὰ ἀρχαιολογικὰ καταγινομένων καὶ δυναμένων θὰ ἐπωφελοῦντο τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Hillerκαὶ θὰ ἔσπευδον τὰς πολὺ ἀξίας λόγου ἀνακαλυφθείσας ἀρχαιότητας τῆς πάλαι Θήρας.  Βέβαιον εἶνε ὅτι πολλὰ ἀκόμη μᾶς ἐπιφυλάσσουσιν αἱ προσεχῶς ἐπαναληφθησόμεναι ἀνασκαφαὶ δαπάναις τοῦ αὐτοῦ λογίου ξένου, ἐξ ὧν δὲν ἀμφιβάλλομεν ὅτι μεγάλως θέλει πλουτισθῆ ἡ ἐπιστήμη τῆς ἀρχαιολογίας.

 Σπόρτσμαν.

 Πηγή :To Άστυ, αρ. φύλ. 2437, 29.08.1897: 4

Bibliothèque nationale de France, département Monnaies, médailles et antiques, 1966.453.2460

Στυλιανός Σαρπάκης- Σπύρος Γρίβας: Δύο Θηραίοι Ευεργέτες της Αιγύπτου

October 23, 2014, 8:52 am

≫ Next: Έκθεση Θηραίων Πολεμιστών - Μητρώο Παλαιών Πολεμιστών Κυκλάδων

≪ Previous: Όταν ο Χίλλερ ανακαλύπτει ...και η Αρχαιολογική εταιρία ...αγνοεί ...!

$

0

0

  Στυλιανός Σαρπάκης

Καταγόταν από τα Φηρά, αλλά αναχώρησε από την πατρίδα του και εγκαταστάθηκε στο Καϊρο της Αιγύπτου το 1873, όπου εισήχθη στην Αμπέτιον Σχολή. Το 1877 ιδρύει εργοστάσιο πολυθογραφικής εργασίας , και θεωρούνταν το καλύτερο στο είδος του. Στεγαζόταν  σε οίκημα  σε οδό που ονοματίστηκε από την Αιγυπτιακή Κυβέρνηση ως «πάροδος Σαρπάκη», λόγω της ιδιαίτερης συμβολής του Σαρπάκη στην τοπική κοινωνία. [1]

Λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου, ο Μεταξάς δημιουργεί επιτροπή εράνου για την Αερπορία, ενώ παράλληλα δημιουργούνται νέα προγράμματα εκπαιδεύσεως. Το 1937, ο Μεταξάς βρίσκει τον Σαρπάκη σαν αρχικό αρωγό του εράνου, ο οποίος προσφέρει 2 μαχητικά α/φ Gloster SS.37 Gladiator Mk I, τα καλύτερα της εποχής. Τα δύο αυτά αεροσκάφη είχαν βαφτεί ασημένια σε όλες τις επιφάνειες τους. Ονομάστηκαν «ΘΗΡΑ – ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ» και «ΣΑΡΠΑΚΗΣ» από τη γενέτειρα και το όνομα του ευεργέτη αντίστοιχα. Τα ονόματα ήταν βαμμένα στην άτρακτο από τις δυο πλευρές και τα αεροσκάφη έφεραν εθνόσημα στις πτέρυγες και στο πηδάλιο διευθύνσεως. Χρησιμοποιήθηκαν ως προκεχωρημένα εκπαιδευτικά – ήταν δε κανονικά οπλισμένα – ενώ κατά το εξάμηνο Οκτωβρίου 1940 – Απριλίου 1941 βάφτηκαν με παραλλαγή και εντάχθηκαν στην 21η Μοίρα Διώξεως. Το ένα χάθηκε σε ατύχημα και το άλλο έλαβε μέρος τουλάχιστον σε μια περιπολία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Εκτός των δύο προαναφερθέντων, άλλα δεκαέξι δόθηκαν από τη RAF ως βοήθεια από τον Δεκέμβριο του 1940 ως τον Απρίλιο του 1941.  [2]

Για τον τόπο καταγωγής του ο Σαρπάκης έχτισε εξ ολοκλήρου την ομώνυμη πλατεία και συνέβαλε σημαντικά στην δημιουργία ειδικών γραμματοσήμων για το νησί.

Σπύρος Γρίβας[3]:

Καταγόταν από το Εμπορείο Σαντορίνης. Εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, αφού αρχικά πέρασε από το Καϊρο. Διατηρούσε μεγάλο εμπορικό βιβλιοπωλείο. Συνεργάστηκε με όλη τη θηραϊκή κοινότητα της περιοχής .

Παράλληλα με τις εμπορικές του δραστηριότητες, επισκεύασε πολλά σχολεία, και τα εμπλούτισε με κατάλληλα υλικά αλλά και όργανα διδασκαλίας. Ειδικά για το Εμπορείο, εμπλούτισε το σχολείο με μεγάλη βιβλιοθήκη, ανήγηρε το Μαρμάρινο Ηρώο των πεσόντων Εμποριτών, μερίμνησε για την ύδρευση της τότε κωμόπολη του Εμπορειου, και έστελνε συνέχεια και κρυφά χρήματα σε φτωχές οικογένειες του νησιού.

---

[1]Μ.Ζώρζου: Ημερολόγιο Θήρας 1933, Εκδ. Θηραϊκή, σελ. 99.

[2]http://www.haf.gr/el/mission/weapons/historic/1935_1940/Gloster_Gladiator.asp

 (ενημέρωση Οκτώβριος 2014)

[3]Μ. Ζώρζου: Ημερολόγιο…, ο.π. σ.68, 102.