Όταν η λαογραφία της Σαντορίνης συνδέεται με την επιστημονική έρευνα ..

February 19, 2016, 2:44 am

≫ Next: Το δελφίνι της Σαντορίνης

≪ Previous: Η «Παναγία Μαρουλιανή» (Υπαπαντή) της Οίας….στην Καλλίπολη του Πειραιά!

$

0

0

Ή πως δυο γενιές μιας οικογένειας αποτυπώνουν τα της Σαντορίνης

Μνήμη Μάρκου Αβερκίου Ρούσσου 

 Ένας από τους λόγους ύπαρξης του «Καλλιστορώντας», είναι εκτός των άλλων η προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας της Σαντορίνης αλλά και ευρύτερης διάδοσής της. Πόσο δε μάλλον όταν αυτή γίνεται μέσα από έρευνές Θηραίων παλαιότερων αλλά και σύγχρονων. Στην ανάρτηση αυτή θα συνδεσουμε την επιτόπια έρευνα ( και όχι μόνο ) ενός άγνωστου αλλά ιδιαίτερου Θηραίου ερευνητή λαογραφίας , του Μάρκου Αβέρκιου Ρούσσου μαζί με την έρευνα της εγγονής του Ελισάβετ Καφούρου στο μεταπτυχιακό του Πανεπιστήμιου Πειραιά και αναμενόμενο τίτλο : « Η Σαντορίνη ως γαστρονομικός προορισμός[1]»

Γράφει το λοιπός ο Μάρκος Αβέρκιος Ρούσσος στα «Λαογραφικά της Σαντορίνης» το 1971 ως προς την καλλιέργεια τομάτας και την παρασκευή τοματοπολτού: « ... Επί τη ευκαιρία θα πρέπει να αναφέρω και ένα χαρακτηριστικό που συνέβη τον Αύγουστο του 1925. Αν και ήμουν πολύ μικρός το ενθυμούμαι καλώς διότι μου είχε κάνει εντύπωση. Οι ταράτσες του Εμπορείου – πηγή του τοματοπολτού- ήταν κατακόκκινες από τα σκαφίδια με το τοματοπελτέ, όταν ξαφνικά μέσα σε λίγα λεπτά έγιναν από κόκκινα μαύρα σαν το κατράμι. Αιτία ήταν η ξαφνική πτώση της ψιλής μαύρης τέφρας από τον ουρανόν από την έκρηξη του ηφαιστείου. Η καταστροφή του τοματοπολτού ήταν τελεία, οι παραγωγοί παρατηρούσαν με σταυρωμένα τα χέρια να χάνονται οι κόποι και ο ιδρώτας τους, ανίκανοι να αντιμετωπίσουν την μαύρη σκόνη που έπεφτε από τον ουρανό. Οι παραγωγοί εκείνης της εποχής ήταν αληθινά μάρτυρες εργάζονταν από τα χαράματα μέχρι την νύχτα και ποτέ δεν χόρταιναν ψωμί. Παρακολουθούσαν με καρτερία την μανία όλων των στοιχείων της φύσης  που απο αιώνες χτυπούν το νησί. Σεισμοί και εκρήξεις, φωτιά και καπνός, λάβα και μύδροι, θειάφι και βρώμα από καυτό σίδηρο ήταν γνωστά πράγματα σε αυτούς. Όμως ποτέ οι Θηραϊοι παραγωγοί και οι κάτοικοι του νησιού γενικότερα δεν άφησαν αυτό το πολύχρωμο τσουρουφλισμένο διαμάντι των Κυκλάδων, την Σαντορίνη, αλλά αντίθετα την αγαπούσαν όλο και περισσότερον και την αγάπη τους αυτή για το νησί την παρέδωσαν σαν κληρονομιά και στις επομένες γενιές»  - Όπως έκανε και ο ίδιος.....

Aρκετά χρόνια αργότερα η Ελισάβετ προσθέτει ερευνητικά στην αφήγηση του παππού της μέσα από την    μεταπτυχιακής της εργασία : «Η παραγωγή και η προώθηση των τοπικών προϊόντων μίας περιοχής κατέχουν ιδιαίτερο ρόλο στην τοπική οικονομία και αναδεικνύουν τον γαστρονομικό προορισμό δίδοντας προστιθέμενη αξία. Το κλίμα αλλά και το ιδιαίτερο έδαφος του νησιού περιορίζουν την καλλιέργεια πολλών και διαφορετικών ειδών. Η άνυδρη καλλιέργεια είναι γεγονός σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο μικροπεριβάλλον της Σαντορίνης, όμως συμβάλλουν τα τελευταία χρόνια στην δημιουργία μίας ξεχωριστής ποικιλίας προϊόντων, τα οποία συνεπάγουν την νέα σαντορινιά κουζίνα και την σαντορινιά γεύση κατ’ επέκταση. [...]Στη Σαντορίνη ο γαστροτουρίστας μπορεί να βρει μια πληθώρα δραστηριοτήτων, ώστε να έρθει σε επαφή με την παράδοση και τη γευσιγνωσία των τοπικών προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία που προσφέρουν μαθήματα οινογνωσίας, δοκιμές κρασιών σε συνεργασία με ντόπιους παραγωγούς ενώ διαθέτουν ποικιλίες τοπικών κρασιών σε καταλόγους και κελάρια».

Η Ελισάβετ, παρουσιάζει ταυτόχρονα και την έρευνά της που διεξήχθη εξαιτίας της διπλωματικής εργασίας της: «  Συνοψίζοντας, παρατηρούμε ότι για αυτό το δείγμα, η γαστρονομία ήταν βασικός παράγοντας σε κάθε ταξίδι του. Αυτό φαίνεται για παράδειγμα από το ότι τουλάχιστον το μισό του προϋπολογισμού τους για τα ημερήσια έξοδα δίνονταν στο φαγητό. Οπότε το ποσοστό 37.5% από την πλευρά των ξένων και 40% από την πλευρά των Ελλήνων που προτείνουν τη Σαντορίνη σαν προορισμό γαστρονομίας είναι αρκετά ενθαρρυντικό. Επίσης, η τάση τους να ξανά επισκεφτούν το νησί παρουσιάζει υψηλά αποτελέσματα, 62.5% οι ξένοι, 31.7% οι Έλληνες και το φαγητό σίγουρα είναι ένας από τους παράγοντες που επηρέασαν την επιλογή τους γιατί στο 47.5% των ξένων και στο 46.7% των Ελλήνων άρεσε το φαγητό που δοκίμασαν στο νησί. [...] Εν κατακλείδι, ο γαστρονομικός τουρισμός ανήκει την πολιτική έξυπνης ανάπτυξης. Αυτό συμβαίνει γιατί η ανάπτυξή του δεν απαιτεί μεγάλες επενδύσεις σε πάγια και άλλα στοιχεία. Στο βασικό προϊόν της Σαντορίνης υπάρχει καλό φαγητό και καλό κρασί. Το μόνο που χρειάζεται είναι η κατάλληλη ανάπτυξη και η εφαρμογή μίας στρατηγικής marketing , η οποία θα έχει ως στόχο της τη δημιουργία μίας ποιοτικής μορφής τουρισμού (γαστρονομικού τουρισμού), τη δημιουργία υπεραξίας στον γαστρονομικό τουρίστα και την άμβλυνση της εποχικότητας της τουριστικής περιόδου. Με άλλα λόγια πρέπει να τεθούν γερές βάσεις ώστε η γαστρονομία ως τουριστικό προϊόν να προσφέρει ποιοτικές γαστρονομικές εμπειρίες και πρωτόγνωρες απολαύσεις αναβαθμίζοντας την γαστρονομική προσφορά και προσελκύοντας περισσότερους τουρίστες».

---

[1]Πηγή: Ελισάβετ Καφούρου : «Η Σαντορίνη ως γαστρονομικός Προορισμός»,  ΜBA in Tourism Management, Πανεπιστήμιο Πειραιά, 2015 βλ. www.academia.edu. (Eνημέρωση Φεβρουάριος 2016). ( Άδεια αναδημοσίευσης)

---

Το δελφίνι της Σαντορίνης

February 28, 2016, 9:24 pm

≫ Next: Διάσημοι Θηραίοι.... Αγνώστων «Ηρώων» : Μεσαριά

≪ Previous: Όταν η λαογραφία της Σαντορίνης συνδέεται με την επιστημονική έρευνα ..

$

0

0

Το δελφίνι της Σαντορίνης

 «Στην Αρχαία Θήρα σ ένα χαμηλό ύψωμα στο Μέσα Βουνό υπάρχει το ιερό του Αρτεμίδωρου. Αποτελείται από βωμούς, επιγραφές και ανάγλυφα Χτίστηκε περίπου το 280 π.Χ. από τον Αρτεμίδωρο, τον ναύαρχο του στόλου των Πτολεμαίων. Εκτός από τον ίδιο απεικονίζονται κι ένα λεοντάρι, ένα δελφίνι κι ένας αετός που συμβολίζουν αντίστοιχα τον Απόλλωνα, τον Ποσειδώνα και το Δία. Ο Ποσειδών αναφέρεται συχνά σε κείμενα σχετικά με την Καλλίστη και τη Θήρα. Ο ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Κάδμος επισκέφθηκε τη Θήρα αναζητώντας την Ευρώπη. Το 197  π.χ. ο λαός της Ρ¨οδου τίμησε τον Ποσειδώνα χτίζοντας έναν ναό επάνω στο νέο νησί Ιερά. Και ο Πλάτων αναφέρει τον Ποσειδώνα σε συσχετισμό με τον μύθο της Ατλαντίδας που μερικοί ερευνητές ταυτίζουν με τη Σαντορίνη. Το δδελφίνι έχει μήκος περίπου ενός μέτρου  και υπάρχει επιγραφή λαξεμένη στο βράχο με το αφιέρωμα: Στον Ποσειδώνα, Θεό της Θάλασσας, ο Αρτεμίδωρος , με φιλικά αισθήματα για τον λαό, σκάλισε στον αιώνιο βράχο ένα δελφίνι θέλοντας έτσι να τιμήσει τους θεούς»

Πηγή:Walter Friedrich– Ελένη Γιαννοπούλου Ακύλα( Επιμ):Φωτιά στη Θάλασσα, Εκδόσεις Πασχαλίδη Αθήνα 2007 σ17

Διάσημοι Θηραίοι.... Αγνώστων «Ηρώων» : Μεσαριά

March 2, 2016, 12:03 pm

≫ Next: Διάσημοι Θηραίοι Αγνώστων Ηρώων: Οία

≪ Previous: Το δελφίνι της Σαντορίνης

$

0

0

 [....] Προ δωδεκαετίας περίπου κατά το 1920 κατά μήνα Ιούνιο συνεστήθη μια εννεαμελής επιτροπή εκ Θηραίων Μεσαριτών  εκ των κ.κ. Πέτρου Μ. Δεναξά, Βασιλείου Π. Φουστέρη, Μιχ. Α. Δανέζη, Κων. Γεωργ. Δαμίγου, Ιωάννου Λιγνού, Τζώρτζη Φουστέρη, Βάλσαμου Νομικκού, Δημ. Γ. Βαζαίους ήτις και απετέλεσε τον πυρήνα της ιδρύσεως του συνδέσμου των απανταχού Μεσσαριτών [....]

Ένας από τους σκοπούς της δράσης του ήταν και η ανέγερση Ηρώου. Συγκεκριμένα : « Το Συμβούλιο εξέλεξε μεγάη επιτροπή προς συλλογής εράνου προς ανέγερσιν Ηρώου υπέρ των πεσόντων αδελφών μας Μεσαριτών κατά τους πολέμους του 1912- 1922, ο έρανος δε είχε τοιαύτη επιτυχίαν ώστε συνεκέντρωσε το ποσό των δραχμών πεντήκοντα χιλιάδων, αμέσως προέβη εις την παραγγελία  ωραίου Ηρώου εις τον εν Τήνω γλύπτηνν Καπαριάν όπερ επερατώθη περί τα τέλη του μηνός Μαίου του έτους 1928 και ετοποθετήθη όπισθεν του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου εν Μεσαριά, παραχωρηθείσης δωρεάν και μιας μικράς πεζούλας παρά της κυρίας Φλώρας Νομικού, το γένος Δημ. Βενιέρη όπερ σήμερον είναι ένα στόλισμα του χωριού μας πρωτοφανες δια τη νήσον Θήρα. Τα αποκαλυπτήρια εγένοντο την 24^ηΙουνίου του αυτού έτους 1928 μνήμην του Αγίου Ιωάννου και ημέρα της εορτής του συνδέσμου παριστάμενου ολόκληρου του Δημοτικού Συμβουλίου.  

Η Μεσαριά δια πρώτη φορά προσέλαβε πανηγυρικήν όψη.  [...] Μετά τον Αγιασμό εμίλησε ο Πρόεδρος κ. Πέτρος Δεναξάς, όστις είπε τα εξής:  «   Κύριε Πρόεδρε της Κοινότητας, Κύριοι Σύμβουλοι

Ο Σύλλογός μας εθεώρησε καθήκον όπως εις τα τέκνα της Κοινότητός μας που εκπλήρωσαν τον φόρο της ζωής των δια την πατρίδα μας κατά το έτος  1912 – 1922 τους ανεγείρει Αναμνηστικήν Στήλην « τιμής ένεκεν».  Κατόπιν ωμίλησε δι ολίγων ο Πρόεδρος της Κοινότητας Θωμάς Μαρκεζίνης, ευχαριστήσας τον Σύνδεσμον δια τα ευγενή αισθήματά του και διά την κοινωφελή δράσιν του όστις όχι μόνο ετίμησε τους αδελφούς ημών αλλά έδωκε το παράδειγμα και εις όλα τα άλλα χωριά της νήσου όπως ανεγείρουν και εκεί Ηρώα. 

Ποιοί οι πεσόντες Μεσαρίται;

1)      Μάριος Χρήστου, ταγματάρχης,

2)      Αντώνιος Μαρμαράς, λοχίας

3)      Κωνσταντίνος Βενιέρης, λοχίας

4)      Αντώνιος Λιγνός, δεκανεύς,

5)      Νικόλαος Τούντας, στρατιώτης,

6)      Προκόπιος Μπούκουρης, στρατιώτης

7)      Αντώνιος Μ. Δανέζης, στρατιώτης,

8)      Δημήτριος Λιγνός, στρατιώτης,

9)      Βασίλειςο Ξαγοράρης, στρατιώτης

10)   Μηνάς Νομικός, στρατιώτης,

11)   Αντώνιος Μώτος, στρατιώτης

12)   Εμμανουήλ Συρίγος, στρατιώτης

13)   Ιωάννης Καφούρος, στρατιώτης,

14)   Δημήτριος Φουστέρης, στρατιώτης,

15)   Αντώνιος Βάιλας, στρατιώτης

16)   Βάλσαμος Παράβαλος, στρατιώτης

17)   Ιωάννης Ζώρζος, στρατιώτης

18)   Πέτρος Βαίλας, στρατιώτης,

19)   Νικήτας Φουστέρης, στρατιώτης,

20)   Κωνσταντίνος Ξαγοράρης, στρατιώτης,

21)   Αρτέμης Λιγνός, στρατιώτης

22)   Πέτρος Δανέζης στρατιώτης,

23)   Αντώνιος Καφούρος, στρατιώτης

24)   Ελευθέριος Πρέκας, στρατιώτης.

Παθόντες εκ κακουχιών και θανόντες εν πολέμω :

1)      Π. Μαρμαράς, ανθυπολοχαγός,

2)      Ευάγγελος Φουστέρης, δεκανευς,

3)      Ευάγγελος Δανέζης, στρατιώτης,

4)      Ιωάννης Βαζαίος, στρατιώτης

5)      Κωνσταντίνος Φουστέρης στρατιώτης,

6)      Φραγ. Ξαγοράρης, στρατιώτης

7)      Ιάκωβος Πελεκάνος, στρατιώτης.

 [.....]

Πηγή: Μιχαήλ Ζώρζου: Ημερολόγιο Θήρας- Αμοργού, Πειραιάς, Εκδ. Θηραϊκής, 1933, σς. 235 κ.εξ.

Υ.γ. καλλιστορώντας: Πολλές φορές  η ιστορική και μόνο αναπαραγωγή  της πηγής δεν χρειάζεται επιπλέον ερμηνείας.  Η ανάρτηση αυτή γίνεται και σε συνδυαμσό με την προηγούμενη για τα Ηρώα ανάρτηση για τα Φηρά, τον Πύργο και το Μεγαλοχώρι (http://kallistorwntas.blogspot.gr/2015/06/blog-post_12.html) και φυσικά θα εμπλουτιστεί και με τα υπόλοιπα της Σαντορίνης. Αλλά ακόμα και ένας απλός έρανος για την ανέγερση ενός ηρώου μιας κοινότητας αναδεικνύει την εντελώς διαφορετική και αναγκαία ανάδειξη της άγνωστης τοπικής ιστορίας του νησιού. Ευχαριστώ Θερμά τον κ. Νίκο Καμπουράκη για τη συμβολή του στην ανάρτηση αυτή.

Διάσημοι Θηραίοι Αγνώστων Ηρώων: Οία

March 4, 2016, 3:20 am

≫ Next: Τρανή Σαρακοστή στη Σαντορίνη

≪ Previous: Διάσημοι Θηραίοι.... Αγνώστων «Ηρώων» : Μεσαριά

$

0

0

Ας συνεχίσουμε το αφιέρωμα στους Ήρωες των Ηρώων και ας κατευθυνθούμε προς την Οία Αφιερωτής μνημείου είναι ο  Ματθαίος Γ. Μαυρομμάτης.

 Τα ονόματα των πεσόντων είναι :

Αντώνιος Ν. Παπάζουγλος Αντώνιος Αλ. Παράβαλος

Αντώνιος  Ν. Καρράς  Βασίλειος Γ. Μαυρομμάτης

Γεώργιος Δ. Συρίγος  Γεώργιος  Ι. Νομικός

Γεώργιος  Δ. Πλατής , Εμμανουήλ Ν. Ποθητός

Εμμανουήλ  Μ. Βλάχος , Ζωρζης Δ. Χάλαρης

Ζώρζης Ν. Μπαλόπητος,  Ιωάννης Π. Σιγάλας

Ιωάννης Ν. Συρίγος, Ιωάννης Ν. Συρίγος

Μαρίνος Ε. Δεωνάς, Μιχαήλ Α. Βλάχος ,  Νικόλαος Ι. Πιτσικάλης

Νικόλαος Ιακ. Συρίγος , Νικόλαος Π. Κάιλας

Πέτρος Ε. Αρβανίτης, Σπυρίδων Ν. Παπάζουγλος

Τομάζος Γ. Νομικός. Λουδάρος Χ. Καρράς

Αντώνιος Ι. Σαρρής, Γέωργιος Δ. Χάλαρης

Ιωάννης Ν. Πελέκης, Ευάγγελος Μ. Κατζηλιέρης

Ειρηνικός Μ. Αλαφούζος

Το καλλιστορώντας είναι πάντα διάθεσιμο εαν τυχόν κάποιος γνωρίζει περισσότερα στοιχεία για τους Θηραίους πεσόντες. 

Τρανή Σαρακοστή στη Σαντορίνη

March 12, 2016, 9:53 am

≫ Next: Καλλιστορώντας....μαγειρικά: Νηστίσιμος Χαλβάς της Οίας με νισεστέ και μαστίχα

≪ Previous: Διάσημοι Θηραίοι Αγνώστων Ηρώων: Οία

$

0

0

φώτο: Αρτεμία Αργυρού

Μάρκου Αβέρκιου Ρούσσου 

-          Τούτη είναι η στερνή αχαλασά μας, για ταύτως λεβέρετε τους κάβους και τ απογρίπια, αβαράρετε τη βάρκα στο σκέρο, σύρετε τα φαλάγγια και τα κουπιά και βάλτες την άγκουρα στο χωμάτισμα... Αύριο μπαίνει η Τρανή Σαρακοστή

Αυτές τις κουβέντες είπε ο καπετάνιος, ο γερο Βουρκάνος, στο τσούρμο του κι έβγαλε την καπνοσακκούλα του να στρίψει το τσιγάρο....

Αύριο μπαίνει η τρανή Σαρακοστή... Αυτά τα λόγια του γερο καπετάνιου, αγγίξανε τις πιο λεπτές χορδες της ψυχής των αγαθών ψαράδων και ήτανε για αυτούς σαν θεία επιταγή που ερχότανε ολοίσια από το Θεό. Ξέρανε οι ανθρώποι εκείνοι της θάλασσας πως αν δεν πάνε στο γυαλό, θα πεινάσουν και αυτοί και τα παιδιά τους. Όμως έτσι έπρεπε να γίνει, γιατί έμπαινε η Σαρακοστή και ολάκερο το νησί θα νήστευε. Ακόμα και οι άρρωστοι νήστευαν και δεν έτρωγαν ούτε λάδι, ενώ οι λοχώνες ετρέφοντο σαράντα μέρες με χυλό και σισαμόλαδο. Αν καμμία φορ η ανάγκη το επέβαλλε να φάνε λάδι, η λοχού κατέβαζε το τσιμπινίκι της και έκλεινε την κρεβατοκάμαρα να να μην την βλέπουν την ώρα που έτρωγε, αλλά η γυναίκα που θα μαγείρευε το φαγητό της έπρεπε να κάμει σαράντα μετάνοιες για να  εξιλεωθεί.

Έτσι κυλούσαν οι μέρες της Τρανής Σαρακοστής,  μέσα σε μία πραγματικά κατανυκτική προσευχή και νηστεία, για να τη διακόψουνε μονάχα του Ευαγγελισμού και των Βαϊων, περιμένοντας με θρησκευτική χαρά να φάνε μόνο ψάρι που κι αυτό σπάνια το εύρισκαν εξ αιτίας της φουρτούνας όπως έλεγαν « Του Ευαγγελισμού και των Βαγιών» παίρνει ο φράρος το γιαλό». Ναι κείνοι οι άνθρωποι νήστευαν και πίστευαν με μία αληθινή πίστη που ξεπερνούσε τα γήινα όρια και έφθανε μπροστά στα κατώφλια του παραδείσου.

Ναι κείνοι οι άνθρωποι νήστευαν και πίστευαν σε μία αληθινή πίστη, που ξεπερνούσε τα γήινα όρια και έφθανε μπροστα στα κατώφλια του παραδείσου. Ζούσανε στο δικό τους κόσμο καμωμένο από όορφα ιδανικά και αισθήματα. Τον δρόμο αυτό έπρεπε να τον διαβούν με πεντακάθαρη καρδιά για να είναι άξιοι να μετάσχουν στη χαρά της Αναστασης

Έτσι γινότανε εκείνα τα χρόνια και οι άνθρωποι ήταν μονοιασμένοι και ευτυχισμένοι. Την ευτυχία τους την θεμελίωνανε στη γρανιτένια πίστη με το καθαρό νόημά τους. Οι γνώσεις ήταν φτωχές αλλά από την αγραμμματοσύνη και την αγαθότητα τους πήγαζε η Αγάπη, που είναι η τέλεια πραγματική έκφραση και φτάνει στην αγνότητα της ψυχής.

Ο συγχωρεμένος ο παπα Μαρκάκης Δεναξάς μου έλεγε ότι «οσο πιο πολύ τρέχει ο άνθρωπος με τις γνώσεις του, τόσο πιο γρήγορα θα κομματιάσει το σώμα  του στους βράχους της αμαρτ΄΄ιας.

Οι παλαιοί ανθρώποι του νησιού ζόυσαν σε ένα δικό τους μυστικό χώρο ονείρου, που μας το όνειρο αυτό δεν υπάρχει μα ούτε και πρόκειται καν να το ονειρευτούμε ποτέ, αφού το έσβυσε από το νου μας των  «μοντέρνων ανθρώπων» η εξυπνάδα.

Τώρα δεν θα βρεθούνε  γέροι καπετάνιοι να δέσουν τις βάρκες τους και να τραβήξουν τα απογρίπια, μα ούτε θα ακουστή η κουβέντα του γερού Ρουσσέτου του Βρουκάνου: « Τούτη είναι η στερνή αχαλασά μας, λεβάρετε τους κάβους και δέστε την αγκουρα γερα....γιατί αύριο μπαίνει η τρανή Σαρακοστή» .

Πηγή: Λαογραφικά της Σαντορίνης, Αθήνα 1971, σς84- 85 

Η ανάρτηση αυτή εκτός από την οικογένεια του Μάρκου Ρούσσου, αφιερώνεται στην Ευαγγελία Μενδρινού (Παλαμά) , για τη δική της Σαντορίνη !!!  

Καλλιστορώντας....μαγειρικά: Νηστίσιμος Χαλβάς της Οίας με νισεστέ και μαστίχα

March 14, 2016, 8:10 am

≫ Next: Το «Κολλυβοσάββατο των Αγ. Θεοδώρων» στην Οία

≪ Previous: Τρανή Σαρακοστή στη Σαντορίνη

$

0

0

Νηστίσιμος Χαλβάς της Οίας…με νισεστέ και μαστίχα!

Μια παλιά συνταγή που μας έδωσε γιαγιά από την Οία, μια συνταγή που έφτιαχναν οι παλιές νοικοκυρές της Οίας ως γλυκό για την νηστεία της Σαρακοστής.

Χαλβάς, όχι με σιμιγδάλι, αλλά με νισεστέ!

Αυτό που έχει σημασία, δεν είναι τόσο η συνταγή αυτή καθ’ αυτή (η οποία είναι πολύ εύκολη και σχετικά γνωστή γιατί φτιάχνεται και σε άλλα νησιά του Αιγαίου) αλλά η παρασκευή των υλικών, του νισεστέ και του λαδιού, που γινόταν τότε από τις ίδιες τις Οιάτισσες νοικοκυρές!

Το νισεστέ

Το νισεστέ είναι ουσιαστικά το αμυλάλευρο, δηλαδή το αλεύρι που προέρχεται από αλεσμένο σιτάρι ή ρύζι. Προέρχεται από την τουρκική λέξη «nisasta» που σημαίνει άμυλο, το οποίο είναι το κύριο συστατικό του σιταριού και του ρυζιού.

Σήμερα το νισεστέ πωλείται πλέον στο εμπόριο ως έτοιμο βιομηχανοποιημένο προϊόν και το βρίσκουμε στα ράφια με τα αλεύρια και τις κρέμες αραβοσίτου. Τα παλιά χρόνια όμως οι γυναίκες της Οίας έφτιαχναν νισεστέ μόνες τους.

Έβαζαν το ωμό ρύζι σε ένα μεγάλο τουλουπάνι (είδος υφάσματος), το έκαναν πουγκί δένοντας το από πάνω και στη συνέχεια με μια βαριά πέτρα κοπανούσαν το ρύζι ώστε να σπάσει σε μικρά-μικρά κομμάτια. Κατόπιν άνοιγαν το τουλουπάνι, έριχναν το κοπανισμένο ρύζι σε σιδερένιο ή πέτρινο γουδί (όχι ξύλινο) και με το γουδοχέρι κοπανούσαν ξανά το ρύζι το οποίο πλέον έθραυε και γινόταν σκόνη. Αυτή η σκόνη ήταν το νισεστέ! (δεν χρησιμοποιούσαν ξύλινο γουδί, γιατί το ξύλο είναι ελαφρύ υλικό και χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να θρυμματιστεί ένα τόσο σκληρό υλικό όπως το ρύζι).

Το ρύζι όμως στα παλιά χρόνια της Οίας (ιδίως στα τέλη του 19^ουαιώνα, τότε που η Οία ήταν ο ναυτότοπος της Σαντορίνης) ήταν τροφή που την συναντούσε κανείς ως επί το πλείστον σε ναυτικά σπίτια και κυρίως στα καπετανόσπιτα.

Όταν λοιπόν μια νοικοκυρά δεν είχε ή δεν μπορούσε να φτιάξει μόνη της νισεστέ από ρύζι, έβρισκε έτοιμο…στους μυλωνάδες! Το σιτάρι που άλεθαν οι μυλωνάδες στους ανεμόμυλους και γινόταν αλεύρι για την παραγωγή ψωμιού, ήταν ουσιαστικά το νισεστέ! Όταν λοιπόν η νοικοκυρά πήγαινε στον μυλωνά για να πάρει αλεύρι ώστε να ζυμώσει, φύλαγε μια μικρή ποσότητα για να κάνει το χαλβά, αφού το κοσκίνιζε πρώτα καλά-καλά για να γίνει ακόμα πιο λείο στην υφή.

Το λάδι

Στην παρασκευή του εν λόγω χαλβά δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ ελαιόλαδο! αφενός γιατί η γεύση του ελαιολάδου δεν απορροφάται εύκολα από το νισεστέ και αφήνει μια αίσθηση «λαδίλας» στο στόμα, αφετέρου γιατί στη Σαρακοστή νηστεύεται και το ελαιόλαδο! Επειδή λοιπόν εκείνη την εποχή ήταν δυσεύρετα στο εμπόριο τα σπορέλαια, έβαζαν λάδι από σουσάμι.  Και που το έβρισκαν; Μα που αλλού…στο ταχίνι φυσικά!

Ως γνωστόν το ταχίνι δεν είναι τίποτα άλλο από λιωμένο ψημένο σουσάμι. Όταν το ταχίνι κατασταλάζει μέσα στο βάζο, η «πάστα» του ταχινιού κατακάθεται και από πάνω βγαίνει λάδι (για αυτό και κάθε φορά που ανοίγουμε ένα βάζο ταχίνι, το ανακατεύουμε καλά-καλά). Αυτό λοιπόν το λάδι που «ανεβαίνει» στην επιφάνεια, χρησιμοποιούσαν για να κάνουν το χαλβά. Μάλιστα αρκετές νοικοκυρές αντί για το λάδι, έβαζαν μια κουταλιά από ολόκληρο το ταχίνι.   Στη σημερινή εποχή όμως, οι νοικοκυρές της Οίας χρησιμοποιούν οποιοδήποτε σπορέλαιο (αραβοσιτέλαιο, ηλιέλαιο,  σησαμέλαιο, σογιέλαιο). Κυρίως όμως χρησιμοποιούν ηλιέλαιο ή σογιέλαιο, επειδή είναι πιο «ελαφριά» στη γεύση σε σύγκριση με τα άλλα σπορέλαια.

Υλικά

2 ποτήρια ζάχαρη

1 ποτήρι έτοιμο νισεστέ

4 ποτήρια νερό

3 κουταλιές της σούπας σπορέλαιο της προτίμησης σας (προσοχή! όχι ελαιόλαδο)

σπορέλαιο για επάλειψη της φόρμας

2 βανίλιες

λίγη μαστίχα κοπανισμένη

1 ποτήρι ανάμεικτο με σταφίδες, αμυγδαλόψιχα κομμένη, καρυδόψιχα κοπανισμένη

κανέλλα σκόνη

Εκτέλεση

Σε μια λεκάνη βάζουμε το νερό, τη ζάχαρη και το νισεστέ να λιώσουν. Βάζουμε στην κατσαρόλα το λάδι να ζεματίσει και ρίχνουμε μέσα το μείγμα. Ανακατεύουμε καλά και στην συνέχεια ρίχνουμε τις βανίλιες, την μαστίχα και τους ξηρούς καρπούς. Ανακατεύουμε υπομονετικά σε μέτρια φωτιά μέχρι να πήξει. Σε μια φόρμα ή σε ένα γυάλινο πυρέξ, αλείφουμε τα τοιχώματα γύρω-γύρω με λάδι και ρίχνουμε μέσα το χαλβά. Το αφήνουμε να κρυώσει και το σερβίρουμε πασπαλίζοντας από πάνω κανέλλα.

 

Το «Κολλυβοσάββατο των Αγ. Θεοδώρων» στην Οία

March 15, 2016, 9:52 am

≫ Next: «Το Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων»…..μέρος Β…

≪ Previous: Καλλιστορώντας....μαγειρικά: Νηστίσιμος Χαλβάς της Οίας με νισεστέ και μαστίχα

$

0

0

Η εκκλησία των Αγ.Θεοδώρων στην Οία

Σε παλαιότερο κείμενο http://kallistorwntas.blogspot.gr/2014/06/blog-post_4.htmlείχαμε αναφερθεί στην λαϊκή τοπική παράδοση της Οίας για «τα Χρυσά Κόλλυβα»  ή αλλιώς για τα κόλλυβα της Πεντηκοστής υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων.

Το πρώτο Σαββάτο της Μεγάλης Σαρακοστής, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τους Αγ. Θεοδώρους:τον Θεόδωρο τον Τήρωνα και τον Θεόδωρο τον Στρατηλάτη και συγκεκριμένα την «ανάμνηση του θαύματος των κολλύβων του Αγ.Θεοδώρου του Τήρωνα».

Ο Ιουλιανός ο παραβάτης -παγανιστής Ρωμαίος Αυτοκράτορας- θέλησε να «μολύνει» τους χριστιανούς υπηκόους διατάζοντας κρυφά την Καθαρά Εβδομάδα (σ.σ. η πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής ξεκινώντας από την Καθαρά Δευτέρα)όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών. Ο Αγ. Θεόδωρος φανερώθηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και του παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί ώστε να μην αγοράσουν τρόφιμα και να αναπληρώσουν την τροφή τους βράζοντας κόλλυβα. Έτσι ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα και το Σάββατο ο λαός απέδωσε ευχαριστίες στον Άγιο. Από τότε, η Εκκλησία τελεί την ανάμνηση αυτού του γεγονότος σε δόξα Θεού και τιμή στον Αγ.Θεόδωρο.

Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν το εξής:

Το Σάββατο των Αγ.Θεοδώρων που τιμάται η ανάμνηση του θαύματος των κολλύβων ΔΕΝ είναι Ψυχοσάββατο!

Τα επίσημα Ψυχοσάββατα της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπέρ αναπαύσεως της ψυχής των κεκοιμημένων είναι δύο:

α) Το Σαββάτο πριν την Κυριακή της Αποκρέω, το λεγόμενο ως «Σαββάτο των Ψυχών»

β) το Σαββάτο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής, τα λεγόμενα και «Χρυσά Κόλλυβα της Πεντηκοστής».

Το Σάββατο των Αγ. Θεοδώρων που εορτάζουμε αύριο, οι νοικοκυρές προσφέρουν λοιπόν τα κόλλυβα εις ανάμνηση του θαύματος που έκανε ο Άγιος και ΟΧΙ προς χάριν των κεκοιμημένων όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει ως αντίληψη!  Φυσικά και δεν απαγορεύεται η όποια επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των ψυχών, απλά διευκρινίζουμε την σημασία και το νόημα των εν λόγων κολλύβων.

Η λαϊκή τοπική παράδοση της Οίας αναφέρει λοιπόν ότι το «Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων» (έτσι το λένε στην Οία) οι νοικοκυρές της Οίας έκαναν τα κόλλυβα με σκοπό υπέρ υγείας και βοηθείας των οικογενειών τους. Ήταν τα κόλλυβα…των ζωντανών!!  Έφτιαχναν δηλαδή τα κόλλυβα για να τιμήσουν την ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, όπου μέσω αυτών (των κολλύβων) ζητούσαν από τον Άγιο να είναι πάντα βοηθός και προστάτης των οικογενειών τους, όπως βοήθησε τότε και τους χριστιανούς να μην μολυνθούν από τις ειδωλολατρικές τροφές του Ιουλιανού. Για αυτό και τα κόλλυβα που έφτιαχναν δεν ήταν «στολισμένα» όπως είναι τα κλασσικά κόλλυβα για τους νεκρούς, αλλά ανάμεικτα τα υλικά σαν γεύμα, συμβολίζοντας έτσι το γεύμα από κόλλυβα που έφαγαν οι χριστιανοί κατ’ εντολή του Αγ.Θεοδώρου.  

Τα κόλλυβα ως «γεύμα» εις ανάμνηση του θαύματος

Πήγαιναν λοιπόν το πιατάκι με τα κόλλυβα το πρωί του Σαββάτου στην εκκλησία των Αγ.Θεοδώρων μαζί με το χαρτί των ονομάτων των οικείων τους και οι ιερείς τελούσαν δέηση υπέρ υγείας, αλλά όσες ήθελαν τελούσαν και τρισάγιο ιδιαίτερο για ανάπαυση των κεκοιμημένων τους.

Αυτό όμως που έχει μια ιδιάζουσα θέση στη λαϊκή τοπική παράδοση της Οίας και είναι συνδεδεμένο με το Σάββατο των Αγ.Θεοδώρων ήταν η αποκατάσταση των ανύπαντρων κορασίδων!

Οι ανύπαντρες έπαιρναν 3 σπυριά («τρία» τα πρόσωπα της Αγ.Τριάδας) από τα «διαβασμένα» κόλλυβα, τα τύλιγαν σε ένα κομμάτι άσπρο ύφασμα που το έδεναν με κόκκινη κλωστή σχηματίζοντας το σχήμα του Σταυρού σε μορφή φυλαχτού και τα έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους τρία συνεχόμενα βράδια.

Το «φυλαχτό» που έφτιαχναν εσωκλείοντας μέσα τα 3 σπυριά

για να το βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους

ώστε να ονειρευτούν τον μέλλοντα σύζυγο τους

Πίστευαν ότι όπως ο Αγ.Θεόδωρος φανερώθηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και του παρήγγειλε να ενημερωθούν οι χριστιανοί για το σκοπό του Ιουλιανού, έτσι θα φανερωθεί και στον δικό τους ύπνο και θα τους δείξει ποιο παλικάρι θα παντρευτούν! Πριν λοιπόν κοιμηθούν το βράδυ του Σαββάτου, και αφού έκαναν την προσευχή τους έλεγαν το παρακάτω στιχάκι με την προσμονή να ονειρευτούν τον μέλλοντα σύζυγο….

«Άγιε μου Θεόδωρε,

Θόδωρε συνόδωρε,

που τον κόσμο βοηθάς,

και τις τύχες συναντάς,

εκεί στην έρημο που πας,

άμα δεις και τη δική μου,

να τη γλυκοχαιρετάς!!».

Ίσως στις μέρες μας, κάποιες νοικοκυρές στην Οία να φτιάχνουν ακόμη κόλλυβα το Σάββατο των Αγ.Θεοδώρων υπέρ υγείας και βοηθείας των οικείων τους, όπως έκαναν οι γιαγιάδες και οι προγιαγιάδες τους. Ίσως όμως και να έχει ξεχαστεί αυτή η παράδοση με το πέρασμα των χρόνων.

Αυτό όμως που μας έκανε ευχάριστη εντύπωση, είναι ότι πληροφορηθήκαμε πως εξακολουθούν να φτιάχνουν κόλλυβα υπέρ υγείας…οι Οιάτες του Πειραιά!  οι οποίοι  με την εγκατάσταση τους στο μεγάλο λιμάνι πήραν μαζί με τις αποσκευές τους τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις συνήθειες τους κρατώντας τα καλά φυλαγμένα στην καρδιά τους με τα οποία γαλούχησαν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.  

Κάθε χρόνο λοιπόν, το πρωί του Σαββάτου των Αγ.Θεοδώρων, πηγαίνουν στις ενορίες τους στον Πειραιά κόλλυβα όπου διαβάζουν δέηση υπέρ υγείας των οικογενειών τους.  Και μάλιστα επειδή το εν λόγω έθιμο είναι παράδοση και σε άλλα νησιά του Αιγαίου, οι νησιώτες του Πειραιά -όχι μόνο οι Οιάτες- τελούν τις δεήσεις, καθώς πλέον το έθιμο αυτό έχει ενσωματωθεί στα θρησκευτικά δρώμενα της πόλης.

Αν λοιπόν, όσοι μένετε στην Αθήνα, βρεθείτε το Σαββάτο το πρωί σε κάποια από τις εκκλησίες του Πειραιά,

-ιδίως της Καλλίπολης- και συναντήσετε Οιάτες ή γενικότερα νησιώτες που θα σας δώσουν κόλλυβα, μην διστάσετε να τα πάρετε!

Θυμηθείτε μόνο, ότι δεν πρέπει να τους πείτε «ο Θεός ‘σχωρές τις ψυχές των δικών σας» αλλά…

«Χρόνια σας πολλά! Να είστε καλά με υγεία και χαρά και του χρόνου να εορτάσετε!».

Χρόνια πολλά λοιπόν και καλή Σαρακοστή!!!!

«Το Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων»…..μέρος Β…

March 19, 2016, 3:56 am

≫ Next: Ένα Πρωινό στα Φηρά....το 1979

≪ Previous: Το «Κολλυβοσάββατο των Αγ. Θεοδώρων» στην Οία

$

0

0

 Με αφορμή την ανάρτηση μας για το «Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων στην Οία» (http://kallistorwntas.blogspot.gr/2016/03/blog-post_15.html) Πειραιώτες δεύτερης και τρίτης γενιάς με καταγωγή από την Οία, μας έστειλαν φωτογραφίες  από το Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων στις ενορίες τους στον Πειραιά.   Οι πιστοί αδειάζουν τα κόλλυβα σε πανέρι που στήνεται μέσα στην εκκλησία, το οποίο στο τέλος μεταφέρεται στον προαύλιο χώρο και φεύγοντας  ο καθένας μπορεί να πάρει όση ποσότητα θέλει. Μαζί με τα κόλλυβα πηγαίνουν στο ναό και πρόσφορο με τα ονόματα υπέρ υγείας και βοηθείας των οικείων τους.

Αναγνώστης μας Πειραιώτης με καταγωγή από την Οία (από την πλευρά της μητέρας του)  μας έδωσε τις παρακάτω πληροφορίες σχετικά με τα υλικά των κολλύβων των Αγ.Θεοδώρων,  πληροφορίες τις οποίες κράτησε από την Οιάτισσα γιαγιά του  και την Οιάτισσα μητέρα του και τώρα πλέον ο ίδιος με τη σειρά του τις μεταλαμπαδεύει στα δικά του παιδιά.

Οι γενιές αλλάζουν,  τα χρόνια περνούν, όμως οι παραδόσεις και τα έθιμα συνεχίζονται σαν ένα αέναο σκοινί συνδέοντας την γενέτειρα των γονιών τους Οία, με τη δική τους γενέτειρα τον Πειραιά…

Όπως μας είπε λοιπόν, η συχωρεμένη η γιαγιά του, έλεγε πως τα κόλλυβα των Αγ.Θεοδώρων που έφτιαχναν στην Οία τα παλιά χρόνια δεν περιείχαν τα ίδια υλικά με τα κοινά κόλλυβα των μνημοσύνων.
Επειδή ήταν «Άγια Κόλλυβα» δηλαδή ήταν κόλλυβα εις μνήμη του θαύματος του Αγίου Θεοδώρου, περιείχαν υλικά που συμβολίζουν την διαιώνιση της ζωής, την ευγονία και τα ελέη του Θεού προς τους ανθρώπους:

1. Σιτάρι (συμβολίζει το βρασμένο σιτάρι όπου ο Αγ.Θεόδωρος έδωσε εντολή να τραφούν οι χριστιανοί)

2. Σταφίδες (συμβολίζουν την Άμπελο που είναι ο Χριστός)

3. Αμύγδαλα & καρύδια (συμβολίζουν την  ευγονία)

4. Ρόδι (συμβολίζουν τα  ελέη του Θεού)

5. Ζάχαρη (συμβολίζει τη γλυκύτητα του Παραδείσου, καθώς όλοι οι άνθρωποι πρέπει να πράττουμε σε αυτήν την ζωή για την είσοδο μας στον Παράδεισο).   

Δεν περιείχαν υλικά που συμβολίζουν τους κεκοιμημένους όπως: μαϊντανός («η ανάπαυση εν τόπω χλοερώ»), κανέλλα («αρώμασι εν μνήματι κηδεύσας απέθετο») και σουσάμι: («ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει»)

Τα υλικά για τα κόλλυβα των μνημοσύνων των κεκοιμημένων θα τα δείτε εδώ:

http://kallistorwntas.blogspot.gr/2014/06/blog-post_4.html

Ως Καλλιστορώντας ευχαριστούμε τους φίλους μας από τον Πειραιά για τις φωτογραφίες και τις πληροφορίες.

Μήπως τελικά οι Σαντορινιοί στην καταγωγή που δεν γεννήθηκαν, δεν μεγάλωσαν και δεν ζουν στο νησί είναι ένα «καμπανάκι» για όλους εμάς εδώ, ώστε να δούμε ξανά την «άλλη Σαντορίνη»;

Την Σαντορίνη των παραδόσεων, των εθίμων, της ιστορίας που μας κληροδότησαν οι παλιοί Σαντορινιοί και έχουμε υποχρέωση να τα διαφυλάξουμε ώστε να τα συνεχίσουν και οι επόμενες γενιές…..

Σαντορίνη δεν είναι μόνο ο τουρισμός, τα κρουαζιερόπλοια, το ηφαίστειο, το ηλιοβασίλεμα…

---

Ένα Πρωινό στα Φηρά....το 1979

March 30, 2016, 11:30 am

≫ Next: To "Paris Match"στη Σαντορίνη του 1956

≪ Previous: «Το Κολλυβοσάββατο των Αγ.Θεοδώρων»…..μέρος Β…

$

0

0

Ένα Πρωινό στα Φηρά....το 1979
Πηγή: Ν. Βενιέρης « Σαντορίνη» 1979

Πρωί Κυριακής είναι η ώρα που ο κόσμος των Φηρών βιάζεται να αποσπασθεί από τις φροντίδες του σπιτιού ... Η καμπάνα της Μητρόπολης καλεί τους πιστούς σε προσευχή .

Ο όμορφος ναός γεμίζει κόσμο .. Εδώ που ο αριθμός  των κατοίκων δεν καταδδικάζει τα άτομα στην ανώνυμα ύπαρξη του .. Ξέρεις ποιός είναι ο καθένας, συναντάς πρόσωπα αγαπητά πουναι αναπόσπαστα δεμένα με το χώρο . Ας πούμε ποιός δεν περιμένει να δει κάθε φορά τον Μάνο τον Καραβία που τόσα χρόνια με την ίδια ζωντάνια και αμείωτο ενδιαφέρο υπηρέτησε την κοινότητα από τη θέση του Προέδρου ή και του ενεργού πολίτη. Το Γιώργο το Βελούζο που κάθε μέρα ανανεώνει την επαφή του με την πόλη ; Ή τον Χρύσανθο τον Αργυρό  που πάντα με ευγένεια θα σε εξυπηρετήσει;  […] μετά την λειτουργία κάνω την πρώτη μου επαφή με την λευκή πολιτεία . Περπατώ στο φρύδι των Φηρών πάνω  από την άβυσσο και τα θειαφισμένα γκρεμνά που είναι όλο μεγαλείο και ομορφιά ...[..]

Αναζητώ το καφενείο του Αβερκίου Σιγάλα, την ταβέρνα του Μάρκου της Δόλιας, το εμπορικό του Καλβοκορέση, το φαρμακείο του Μοσχόχειλου, το κατάστημα του Κερά, το συμβολαιογραφείο του Αλαφούζου, το γραφείο του Ζάνου. Τίποτα δεν υπάρχει από το χτες. Έσβυσε η Σαντορίνη των πολιτικών, των εφοπλιστών και των «φράγκων» με τους προγονικούς τίτλους... ο χρόνος κύλησε. Μπροστά μου δύο πικροδάφνες, πικρά απομεινάρια της φάμπρικας του Νομικού. ...[..]

Θυμάμαι το σπίτι του Περικλή του Νομικού, που στην εποχή της ακμής του φιλοξένησε τον Γεώργιο Α και το σπίτι της Βαζεγγίου όπου γευμάτισαν ο Παύλος κι η Φρειδερίκη όταν επισκέφθηκαν τη Σαντορίνη. [..]Θυμάμαι τη λέσχη του Γιαννίτση. Εκεί στην εποχή μου σύχναζαν όλοι οι ζηλωτές της πολιτικής. Ο Κάτωνας ο Ασιμής, ο Γεώργιος Κωβαίος, ο Πλούταρχος Νομικός, ο Σπύρος Μαλασπίνας, ο Ιωάννης Κουτσογιαννόπουλος και κοντά τους ο Αντώνης Λυγνός, να υπεραμύνεται της πολιτικής του αρχηγού του Σπύρου Μαρκεζίνη.

Στη λέσχη με το μπιλιάρδο της και τις απλόχωρες αίθουσες της έβλεπα πολλά πρωινά να απολαμβάνει τον καφέ του ο φτωχός εκατομμυριούχος Σαρπάκης που πάντα ακολουθούσε τις εντολές του Ευαγγελίου και από τους δύο χιτώνες του , έδινε πάντα τον 1 στον αχιτόνα!! Άλλοτε πάλι συναντούσα τον Πέτρο τον Νομικό μαζί με τον Μιλεράν να συζητούν για θέατρα και για έργα που επρόκειτο να ανεβάσουν

[..] Θυμάμαι ακόμα τον Δον Ζαχαρία να κατηφορίζει από το αρχοντικό του. Το ήθος και η συμπεριφορά του, φανέρωναν έναν καλλιεργημένο ιερέα με βαθείες προγονικές αρετές. Κοντά σε αυτόν αναμνήσκομαι και τον δικό μας Αρχιμανδρίτη Μακάριο Σιγάλα που στάθηκε ο καλός ποιμην των Θηραίων. [...]

Μα ας μη γίνομαι αχάριστος. Τα Φηρά όσο και αν άλλαξαν εξακολουθούν να χουν αμείωτη γοητεία υφασμένη στον ίδιο κομβά. Δίπλα στους όποιους κακότεχνους μοντερνισμούς υπάρχει πάντα η γυμνότητα των γκρεμών. Πέρα από τα ουδέτερα, σύγχρονα διόροφα υπάρχει πάντα η λευκή καμπυλότητα των παλιών σπιτιών να ανακλά το εκθαμβωτικό φως. Πίσω από τις φωτισμένες με νέον βιτρίνες των καταστημάτων, ο ήλιος πάντα βουτάει μαγευτικός και ολοκόκκινος, στα μπλαβά νερά κι είναι για το μάρι ένα όραμα έξω από τις εποχές, για την ψυχή ένα μύνημα ζωής ευφροσύνης υψωμένης στην αιωνιότητα. Πολλά μένουν ακόμα μετά τους σεισμούς και την εισβολή του τουρισμού, για να βάζουν σε πειρασμό έναν καλλιτέχνη και να ξυπνούν σε μας που τα ζήσαμε..αναμνήσεις γεμάτες πικρή ηδύτητα.

To "Paris Match"στη Σαντορίνη του 1956

April 7, 2016, 1:29 pm

≫ Next: Όταν μια φωτογραφία του σεισμού της Σαντορίνης ( 1956) διηγείται ...

≪ Previous: Ένα Πρωινό στα Φηρά....το 1979

$

0

0

Βρισκόμαστε στα 1956, και από το Αρχείο του « Paris Match» ο Ιταλο-Γάλλος Φωτογράφος, Walter Carone αποτυπώνει τις στιγμές....  Πηγή εικόνων: www.gettyimages.com 

Μία γυναίκα... μόλις έχει δει οτι το σπίτι της έχει πλήρως καταστραφεί ... Διακρίνεται επίσης ένα πορτρέτο στον τοίχο που έμεινε ανέπαφο

Άλλη μία σώζει μόνο το πορτρέτο του άντρα της ....

Δύο άντρες με τα υπάρχοντά τους σε κάποιο κατεστραμμένο δρόμο

o ιερέας ( μάλλον προς την περιοχή του Καμαρίου) με τους πιστούς  πάλι μια μέρα μετά τον σεισμό

Διακρίνεται το ξενοδοχείο Θεοξένεια  και το παλιό καμπαναριό της Μητρόπολης . Φηρά μία μερά μετά...

η τότε βασιλική οικογένεια ( Παύλος, Φρειδερίκη και Σοφία) στην Περίσσα)

η Βασίλισσα Φρειδερίκη στη Σαντορίνη  μία μερά μετά τον σεισμό

Όταν μια φωτογραφία του σεισμού της Σαντορίνης ( 1956) διηγείται ...

April 14, 2016, 8:39 am

≫ Next: Αναβροχές -Λιτανείες -Ψυσικαριες του Φίλιππα Κατσίπη

≪ Previous: To "Paris Match"στη Σαντορίνη του 1956

$

0

0

Πριν μeρικές ημέρες είδα στα Νέα της Σαντορίνης τις φωτογραφίες του σεισμού του 1956.
Στην συνημμένη φωτογραφία που πιθανόν να σας έχουν ενημερώσει ήταν το σπίτι του Σιγάλα (Κερά) Ιδιοκτήτη τότε της Ηλεκρικής γεννήτριας (συνεχούς ρεύματος) που ηλεκτροφοδούσε την περιοχή των Φηρών, όπου σκοτώθηκε μαζί με την σύζυγό του από τον σεισμό του 1956.
Το φως από την γεννήτρια που είχαμε τότε ήταν μέχρι τα μεσάνυκτα.
Στις 2340 ώρα είχαμε το πρώτο προειδοποιητικό σβήσιμο , στις 2350 το δεύτερο και το τρίτο και τελευταίο στις 2400 ώρα.
Αυτό γινόταν για να προλάβεις να φθάσεις σπίτι σου προτού πέσει το μαύρο σκοτάδι.
Όπως βλέπετε στην φωτογρεαφία υπήρχε μιά αμυγδαλιά ψηλά πάνω από τον δρόμο.
Από τον δρόμο αυτό πέρναγαν όλα τα Κατωφηριανά παιδιά για το Δημοτικό Σχολείο.
Όταν  τα αμύγδαλα είχαν ξεραθεί, πετροβολούσαμε την αμυγδαλιά για να πέσουν στον δρόμο να τα πιάσουμε.
Ο πετροβολισμός γινόταν με δύναμη για να κλονισθούν τα κλαδιά και να πέσουν τα αμύγδαλα.
Εάν όμως δεν πετυχαίναμε την αμυγδαλιά οι πέτρες πήγαιναν στα παράθυρα της Εθνικής Τράπεζας όπου σήμερα είναι το Μουσείο, τότε φεύγαμε αντίθετα προς τις καμάρες για να μη μας δούν από την Τράπεζα.
Σήμερα στον χώρο της Αμυγδαλιάς είναι το Εστιατόριο του κυρίου Ποθητού Μενδρινού.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία

Χαράλαμπος Ν. Μενδρινός
Συνταξιούχος Κατωφηριανός
Πηγή: www.neasantorinis.gr

Αναβροχές -Λιτανείες -Ψυσικαριες του Φίλιππα Κατσίπη

April 24, 2016, 11:27 am

≫ Next: Από τα "Σήμαντρα"του Εμπορείου.... στον "Καιόμενο"Πύργο ( Πάσχα 2016)

≪ Previous: Όταν μια φωτογραφία του σεισμού της Σαντορίνης ( 1956) διηγείται ...

$

0

0

Αναβροχές   -Λιτανείες   -Ψυσικαριες

 Πηγή: Ιστορικά και Λαογραφικά της Νήσος Σαντορίνης: Αναβροχές Λιτανείες και Ψυσικαριες, Ανάτυπον από την «Φιλολογική Πρωτοχρονιά», Αθήνα 1963

Από  τα  χρόνια  τα παληά  τα  αμνημόνευτα, μέχρις  και  τα  συγκαιρινά, δεινές συμφορές,  περιστάσεις  και  παντοίες ανάγκες δέρνουνε  και   μαστίζουνε   ετούτο  το   πολυβασανισμένο  νησί   των   Κυκλάδων    το  επονομαζόμενο καί  Σαντορίνη.

Και  άλλοτες  μεν  ,  από    τα   έγκατα   και   την  άβυσσο   της  απύθμενης  θάλασσας ξενερίζουνε  και  επιφαίνουνται  κατα καιρούς   ,   εν  μέσω  πυρίνων  φλογών  και  ατμίδων   καπνού  ,  ζοφώδη  και  σκοτεινά  ηφαίστεια   σκορπίζοντας   τον   τρόμο  και   τον  όλεθρο   στους  ήμερους  κατοίκους  της  πολύπαθης   αυτής   νήσος.   Και   άλλοτες πάλι  ξαφνικά  κι΄ αναπάντεχα    ξυπνά   η   ανεξιχνίαστη    οργή  και  η   ακαταμάχητη   του   σεισμού   μανία , απλώνοντας   σ΄ όλο  το  νησί  την   ερήμωση και  τον  θάνατο.  Τους   αδυσώπητους  δε  αυτούς  τύρρανους  καμμιά  δύναμη   ανθρώπινη    δεν  είνε  σε θέση να  τους   καταπονέσει  και  να  τους  μερώσει,   ειμή  η  ανείκαστος  του   Δημιουργού   μακροθυμία και  το  άπειρο Αυτού  έλεος  και  στην  άμετρη   καλωσύνη    Του  καταφεύγουν  οι  ταπεινοί και  θεοσεβούμενοι  Θηραίοι  όταν  έρθουν  οι   οργισμένες  ετούτες  ώρες.

Κοντά  όμως  σ΄αυτές  τις   δύο  τρομερές   και   αγιάτρευτες  πληγές   που κανένα  φάρμακο  θεραπευτικό   δεν  βρέθηκε  να  τις   γιατρέψει, υπήρχε   και   μία   άλλη  τρισχειρότερη  μάστιγα  η   ανοβροχιά  ή   ανεριά   καθώς    παρονομάζουνε   την  ανυδρία.   Και  την   αποκαλώ    οδυνηρότερη   και   φοβερότερη, γιατί  μ  όλο  που   τα δεινοπαθήματα  του  σεισμού  είναι   πικρότατα  και   θανάσιμα όμως  η  διάρκειά  του  είνε  μονάχα  για  δευτερόλεπτα  της  ώρας  και  λίγες  στιγμές  βαστά  ο  θυμός  και  η  κακωσύνη  του.  Ενώ   το  μαρτύριο   το  απερίγραπτο  της  δίψας  κ’  η  καταστροφή έκ ταύτης  του  νησιού   μας  βαστούσε  χρόνια  ολόκληρα   . Τότες  οι  ουρανοί  κλειδώνανε  και  δάκρυο   νερό  δεν   έσταζε  επάνω   σ΄ ετουτη  τη  γής,  που  είνε  άνυδρος  κι  ούτε  τρεχούμενο   νερό    κι΄  ούτε  πηγή   υπάρχει   πουθενά  να  βρέξεις  τά   χείλη  σου.  Κι΄ είτανε  τότες  η  οδύνη  των  ανθρώπων  απέραντη  κι΄  απροσμέτρητη  η  καταστροφή  .

Η  γής  έσβυνε    απ΄  την   ξηρασία,  χορτάρι  δεν  φύτρωνε   και   πράσινο  φύλλο   δεν   άνοιγε.  Τά  ζωντανά   ψοφούσανε   απ΄  το  φρικτό  και  πικρότατο  θάνατο   της   δίψας    κι΄  όλος  ο   κόσμος   κατέβαινε  στα    παραθαλάσσια   μέρη,  όπου  υπήρχανε   μερικά    πηγάδια   για   να   αντλήσουνε  λιγάκι  νερό    και     ας    είτανε  θολό,  γλυφό  και   πικρό,  που  πιότερο  άναβε   τή  δίψα   .  Μά  και   τα  πηγάδια   στερεύανε και τα  μικρά    παιδιά   με   κλάματα,  θρήνους  και   κοπετούς  διακονεύανε  μπροστά   στις   πόρτες  των   σπιτιών  που  είχανε   μεγάλες   ,`ιστέρνες,  αντί  για   ψωμί   μια   σταγόνα νερό  για  να  βρέξουνε  τα   μαραμένα  χείλη  τους.

Ας  έρθουμε  όμως  στο  προκείμενο  κι΄ ας  δούμε  τα   καθέκαστα  με    τή   σειρά     τους.

Πού  λέτε,  η  πρώτη  φρικοδέστερη   απ΄  όλες  τις   αναβροχιές    πού  βρήκανε  τη  Σαντορίνη  είνε αυτή  που   μνημονεύει  στην  ιστορία  του   ο  γέρο  Ηρόδοτος     και   που   συνέβηκε   ,  κατά  τα   γραφόμενά   του,   τον  έβδομο    αιώνα  πριν   της   Χριστού  γεννήσεως.

Γράφει  λοιπόν   κι΄ ανιστορεί  ο  ρηθείς  ιστορικός,  πώς  « επτά   έτέων  ουκ  ύε την  Θήρην,  εν τοίσι  τα  δένδρεα  πάντα  σφι  τα  εν  τη   νήσω  πλήν  ενός   εξαυάνθη»[1]   Και   ό  εστί       μεθερμηνευόμενον:  εφτά    χρόνια   έκαμε  να  βρέξει  στην   Θήρα   και   μέσα  σ΄  αυτό  το   διάστημα όλα  τα   δέντρα   του  νησιού    ξεραθήκανε  εκτός   από  ένα!. 

Και   το   γεγονός   αυτό  παρέμεινε   στις  παραδόσεις    του  νησιού   μας   ύστερις    από τόσους    αιώνες  κι΄ ό  Θρύλος  λέει   πώς :  τό   μοναδικό  αυτό  δέντρο που  άντεξε  τα   επτά  χρόνια   της   αναβροχιάς  και  παρέμεινε  μονάκριβο  μεταταύτα,  είναι  η  συκιά  που  βρίσκεται    και  σήμερα   στην   Καμένη!. [2]Αυτά  τουλάχιστο  έγραφε  σ΄ ένα  άρθρο  του  σχετικό  στα  1898  ο  ιδρυτής  της  τοπικής  μας  εφημερίδας  που  έχει  τον   τίτλο  «Σαντορίνη»,  ο  μακαρίτης  Ιωάννης  Ν.  Βαρβαρήγος.[3]

Κι΄ αυτή  η  συκιά  βρισκότανε  πραγματικά  απάνω  στο  ηφαίστειο,  στη  Νέα   Καμένη  κ΄ έκανε ωραιότατα  σύκα   .Μάλιστα   κ΄ένα  μικρό  λιμανάκι  που  υπήρχε   στο  νησί  αυτό  της  Καμένης   λεγότανε   από  τους  ναυτικούς:   το    λιμάνι    της    Συκιάς   «έκ  τίνος  δένδρου   του   αυτού  ονόματος». [4]Σημειώνω ακόμη, πως  πριν  από   εκατό   χρόνια  που  ήκμαζε  το   μικρό  λιμάνι  της   Σαντορίνης   ο  Αθηνιός,  γιατί  εκει  υπήρχε και  ταρσανάς   στη  θέση  Σκέρος[5] και  τα  εργαστήρια  των   πιθυτεκτόνων   ήγουν  των  βαρελάδων [6],  τα  μαστορόπουλα     παραβγαίνοντας   στο   κολύμπι  πηγαίνανε   κολυμπώντας    ίσαμε   το   νησί    της    Καμένης   από   τον   Αθηνιό.  Για   να   τα  πιστέψουνε  όμως  επειδή   η  απόσταση  είναι   μεγάλη  -   κοντα   τρία   μίλλια   για   να   πάς-  έπρεπε  να   φέρνανε   γυρίζοντας  κι΄ ένα  σύκο  από  την   ανωτέρω   συκιά   για   σημάδι.

Ούτω  λοιπόν  η  παράδοση  του   νησιού   μας   έδεσε  τη  μία  συμφορά   :  της  αναβροχιάς,  με  την άλλη :  του  ηφαιστείου  .  Πάντα   ταύτα όμως  άλλοι  θα   τα   διερευνήσουν  και   θα   τα   εξετάσουν   και  θα μας  πούνε το  γιατί    και   το   πως   και   όχι   η   αναξιότητα  μου.

Και  το  πρωτάκουστο    αυτό  κακό    πού  ξεπερνά  ακόμη  και  την  ανομβρία  πού   επέβαλε στους  κακότροπους  και   άνομους  Εβραίους  ο  Προφήτης  Ηλίας  και  που  κατά  τας  Γραφάς   εκράτησε  τριάμισυ  χρόνια,  είχε  αφορμή   και  αιτία  το  περιστατικό  ετούτο,  που   είνε   ωραιότατη  ιστορια και  διήγημα  σπουδαιότατο   .  Για   τούτο  και  το  μνημονεύω  και   παρακαλώ  σας  να  το   ακροαστείτε,    κέρδος  δε  θα  τόχετε  και   όχι  ζημία.  Ας   είνε.

Που  λέτε, τω  καιρώ  εκείνω, καθώς  γράφει  ο  Ηρόδοτος, στη  Σαντορίνη  βασίλευε  ένας  γέροντας  βασιλέας,  Γρίννος  ονόματι.  Ούτος  μαζύ   με  άλλους  επίσημους  Θηραίους   είχε  ξεκινήσει  απ΄ το  νησί   του  και  είχε  έρθει  στο  Μαντείο  των Δελφών  για  να  προσφέρει  θυσία  πολυτελή   και  πλούσια  «εκατόμβη»  στον  Θεό  Απόλλωνα  ,  πού  είτανε    και  ο  πολιούχος   και  προστάτης  της  νήσος .  Μαζύ  τους  δε   είτανε  κ΄  ένα  αρχοντόπουλο,  Βάττος  ονομαζόμενος και  που  τονε  μνημονεύω  από  τώρα  γιατί    θα    τον   ανταμώσουμε καί   παρακάτω.

Εκεί  το  λοιπόν  που  προσφέρανε   τη   θυσία  τους  η μάντισσα  Πυθία  κατά   προσταγή  και  φώτιση   του  Απόλλωνα  εχρησμοδότησε    και   τους   είπε  να  ξεκινήσουνε  παρευθύς  και   να πάνε  στη   χώρα  της   Λιβύης   και   να  ιδρύσουν  αποικία!…..Αυτοί  όμως  οι  κακονούστατοι,   προφασιζόμενοι προφάσεις  αμαρτιών και  διισχυριζόμενοι΄   ο  μεν  πως   είνε   γέροντας   και  βραδύγλωσσος,    ο  δε  πως  δεν  ξέρει  να  πάει  στα     άγνωστα   μέρη  της  Λιβύης    αδιαφορήσανε   να  εκτελέσουνε  το  θέλημα  του   Απόλλωνα  και   παρακούσανε  το   Θεικό   πρόσταγμα   .

Δεν  λογαριάσανε όμως  οι  άφρονες πως  :  θεός  ού μυκτηρίζεται και  κανένας   θνητός  δεν  είνε σε   θέση  ατιμωρητεί να  τα  βάλει   μαζύ   του.

Παραβάντες  όθεν  την   εντολή  του  θείου   προστάγματος,  ήρθε  και  έπεσε  το  φοβερό  αυτό  κακό  κι΄η  απερίγραπτη    αυτή   συμφορά στη  Σαντορίνη,   που   κατά  τα   προλεχθέντα    επρόκειτο   να  βαστάξει   εφτά  ολόκληρα   χρόνια.

Και  κατ΄αρχάς  ο  λαός  δεν  ήξερε  κατά  το  σύνηθες   τίποτα  για  το  ζήτημα  της  αποκίας και  τα  συναφή και  απορούσε   για  το   κακό  που  είχε  φτάσει   στο  νησί  τους    .   Μα  όσο   περνούσαν  τα  χρόνια  και   τα    πράματα  ζορίζανε  και  φτάσανε  στο  αμήν ,  τότε  οι   άρχοντες  είπανε  την   αλήθεια και  το  ανεξιχνίαστο  μυστήριο  της   αναβροχιάς   απεκαλύφθη .  Πάραυτα  ο  λαός   πειθανάγκασε   τους  κρατούντας  να  εκτελέσουν  το   θεικό   πρόσταγμα    και     με    αρχηγό  τον  προαναφερθέντα  Βάττο  ξεκινήσανε  για  τή  Λιβύη  .  Μετά  πολλά  δε   βάσανα  και  περιπέτειες   που   αφίνωτες  για   να  μην  πολυμακραίνω  από  το  προκείμενο, φτάσανε  στην  ξακουσμένη   αυτή  χώρα: «εκεί  που  πάντοτε  τ΄ αρνιά με  κέρατα  γεννιούνται  και τρείς  φορές  τα  πρόβατα  γεννοβολούν  το  χρόνο»[7]

Φτάνοντας   δε  στην   άγνωστη   μέχρι  τότες   αυτή    χώρα  θεμελίωσαν  οι  Θηραίοι  την   πρώτη  ελληνική   αποικία,   πού  την  ωνόμασαν  Κυρήνη, προς  τιμή  και   δόξα  μιάς  βασιλοπούλας   ,   που  την  είχε  κλέψει  ο  Απόλλωνας  απ΄ το   Πήλιο  και   την    είχε   εγκαταστήσει  σ΄  εκείνα   τα  μέρη. Κ΄ έτσι  ευθύς  πού ετέλεσαν  το  θέλημα  του θεού,  τέλειωσε  και  το  μαρτύριο  της   αναβροχιάς  στη  Σαντορίνη. 

Και από  την   καίλα  της  δίψας και  τα  μαρτύρια  που  είχανε  τραβήξει  στα  χρόνια   της   ανυδρίας στο  νησί  τους  οι  άποικοι,  την   καινούργια   πολιτεία  τους   την   εθεμελίωσαν   δίπλα  από  μία  «κρήνη»  και  σ΄ ένα  μέρος  όπου  «ο   ουρανός  τετρηται» [8],  ήγουν  είτανε  τρυπημένος  και  έβρεχε  ακατάπαυστα……

Για να  κλείσω  δε   το  κεφάλαιο  αυτό  σας  λέω  σας  λέω  ακόμη,  βιαστικά    και  κοντοσύλλαβα,  πως η    αποικία  αυτή   των  Θηραίων  «ιπποτρόφος  εστίν   γάρ   αρίστη   καί   καί    καλλίκαρπος  και  πολλούς  άνδρας  αξιολόγους  έσχε»[9]  έγινε  μετά   ταύτα  πολυάνθρωπη  και   δοξασμένη  και  η  Κυρηναική  φιλοσοφική  σχολή  της  παρέμεινε  φημισμένη[10]

Μα   ο  άνθρωπος    που   τήνε  δόξασε  και  τ΄  όνομά   του    θα   παραμείνει   στον  αιώνα  τον  άπαντα και  θα  μνημονεύεται  όσο  θα  ζει   ο   κόσμος   είνε  :   Ο  Σίμωνας  ο  Κυρηναίος   …. Ναι …. Ναι…αυτός   είναι   :  «ον   ηγγάρευσαν  ίνα  άρη  τον  Σταυρόν     Αυτού»    .

Ζωντανή   δε   υπήρχε  στο  νησί  μας   στα   παλαιότερα  χρόνια   η   παράδοση   που  και  μέχρις  και  τα  δικά  μου   χρόνια  ακουγότανε, πως  εκείνος   που   σήκωσε  τον Σταυρό  από  τον  ώμο  του  Κυρίου  καί τόν έφερε στό Γολγοθά είτανε Θηραίος !   [11]

Καιρός μας  όμως  θαρρώ  πως  είνε  να  ξανάρθουμε  στά  περαιτέρω,    γιατί  καταπολλά  ξεμακρύναμε  και  θάχετε  δίκηο     να   μου   παραπονέσθε.

Μετά   την   ανωτέρω  φρικτή  του  νησιού  μας   καταστροφή   ,  καθώς  τουλάχιστον   εγώ  γνωρίζω,  δεν  αναφέρεται καμμιά  άλλη   αναβροχιά   .  Ειμή,  καθά  λέγεται  παρά   του   ρηθέντος  Βαρβαρρήγου συνέβη   και  πάλι   μια    άλλη  ανομβρία,  έτσι  που   αναγκαστήκανε  οι   παπάδες  του  νησιού   να   κάμουνε   τον   Μεγάλο   Αγιασμό  «με  πηγαδίσιο  νερό»   γιατί  δεν   είχανε  ιστερνίσιο!…

Για  να   φτάσουνε  δε   σ΄ αυτό  το  σημείο     οι  πολλα  θρησκευόμενοι    και   θεοσεβείς   Σαντορινιοί,  στοχάζομαι   πως  σε  καμμιά  ιστέρνα   δεν   θα  υπήρχε   νερό  . Κι΄ αν  ακόμα   σκεφτείτε     πως    η   γιορτή   του   Αγιασμού   γίνεται  στις   6    του  Γενάρη  και    δεν  είχανε   και  δεν  είχανε   νερό,  συλλογιστείτε  τώρα  και   απομοναχοί    σας   το   τι   φρικτό   μαρτύριο   θα    είχανε   περάσει  το   καλοκαίρι.

---

[1]Ηρώδοτος : Βιβλ Δ κεφ 151

[2]Καμένες: λέγονται από αιώνες τα ηφαίστεια της Σαντορίνης Και ειδικά με το όνομα αυτό λεγόντουσαν τα τρία ηφαίστεια νησάκια : Η Παλαιά Νέα και Μικρή Καμένη που βρίσκονται μες στην καλντέρα της Σαντορίνης

[3]Ιω. Ν. Βαρβαρρήγος: η ανομβρία. Εφημ. «Σαντορίνη» αρ. Φύλλου  538/ 19- 4- 1898

[4]Ιωσήφ Δεκιγάλλας : Γενική Στατιστική της νήσου Θήρας Ερμούπολις 1850 σ.26 – 27

[5]Σκέρος= ο λάκκος όπου τοποθετούν και σιγουράρουν στην αμμουδιά οι ψαράδες τη βάρκα τους, όταν τη βγάζουν από τη θάλασσα

[6]Ι . Δεκιγάλλας: ανωτέρω σ. 29

[7]Ομήρου Οδύσσεια: Ραψ Δ στιχ 85-86 Μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη

[8]Ηρόδοτος: Βιβλ Δ’ κεφ 158

[9][9]Στραβων: Βιβλ 17

[10]Δ. Ιω. Κουτσογιαννόπουλος: Η θηραϊκή αποικία Κυρήνη και η Φιλοσοφικής αυτής Σχολή. Επετ. Κυκλ.  Μελετών  19: 2

[11]Ιω . Ν.. Βαρβαρρήγος: ανώτερω Φιλ Κατσίπης: Το Χρονικό της Περίσσας Αθήνα 1958 σ 42 

Από τα "Σήμαντρα"του Εμπορείου.... στον "Καιόμενο"Πύργο ( Πάσχα 2016)

April 29, 2016, 11:23 pm

≫ Next: Το πανηγύρι του Άη Γιώργη του Σιδερίτη στην Επισκοπή (Μέσα) Γωνιάς.

≪ Previous: Αναβροχές -Λιτανείες -Ψυσικαριες του Φίλιππα Κατσίπη

$

0

0

Ένα ιδιαίτερο και παλιό έθιμο είναι τα σήμαντρα στη περιοχή του Εμπορείου της Σαντορίνης. Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι της περιοχής κάθε χρόνο το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, αναβιώνουν το έθιμό τους, γυρνώντας όλο το χωριό με διάφορα αυτοσχέδια σήμαντρα, καλώντας όλους τους συγχωριανούς ώστε να παρευρεθούν το βράδυ στην ακολουθία του Επιταφίου. 

Ξεκινούν από την πλατεία του χωριού με κορυφή της πορείας το φανάρι, την σημαία και ακολουθούν οι «Ροκάνες» (ξύστρες), τσαμπούνες κτλ. και περιφέρονται σ΄ όλο το χωριό.

Κατά την διάρκεια της διαδρομής τους, ακολουθούν διάφορα κεράσματα από «τσικουδιά» (ρακί), γλυκίσματα κτλ.
Διαμεσολαβούν ενδιάμεσες στάσεις στις εκκλησίες προκειμένου να προσκυνήσουν.
Με γνώμονα την βαθειά τους παράδοση, αλλά και την απέραντη αγάπη τους, όλα τα νοικοκυριά είναι ανοιχτά και τους τρατάρουν παραδοσιακό ποτό - τσικουδιά, καραμέλες, νηστίσιμοι μεζέδες, εκφράζοντας τον αυτοσεβασμό και εκτίμησή τους.
Οι κάτοικοι του χωριού μικροί και μεγάλοι από επτά περίπου ετών ετών ως και ογδόντα επτά....!!! οργανόνονται τόσο στις αυτοσχέδιες κατασκευές τους, όσο και στην περιφορά των κατά την ημέρα αυτή έτσι ώστε να ξορκίσουν το κακό και ''φωνάζουν''το μεγαλείο της Ορθοδοξίας.
Είναι ένα παλιό έθιμο το οποίο πηγάζει θα λέγαμε από τα χρόνια της τουρκοκρατίας.
Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι η περιφορά τους στα γραφικά και στενά σοκάκια του καστελιού!Κάθε χρόνο και καλύτερα.


Και από την άλλη Πλευρά.... Ο Πύργος ο  "Καιόμενος "και η φωνή του Σαμψών του Φύτρου να σε συγκλονίζει ..... 

Το πανηγύρι του Άη Γιώργη του Σιδερίτη στην Επισκοπή (Μέσα) Γωνιάς.

May 7, 2016, 12:21 am

≫ Next: Θηραϊκή Ναυτιλία –Πίνακας Πλοίων Θηραϊκής Ναυτιλίας έτους 1856

≪ Previous: Από τα "Σήμαντρα"του Εμπορείου.... στον "Καιόμενο"Πύργο ( Πάσχα 2016)

$

0

0

Κείμενο και φωτογραφίες Βαγγέλης Ι. Παράβας

Του Άη Γιωργιού γιορτάζεται στις 23 του Απρίλη, αλλά καθώς είναι πολύ πιθανό να πέφτει στη Μεγάλη Σαρακοστή, κατά τη διάρκεια της οποίας αποφεύγονται χαρμόσυνοι εορτασμοί ένεκα των πένθιμων και τεθλιμένων γεγονότων της Σταύρωσης, είναι κινητή εορτή, οπότε μετατίθεται την επομένη της Λαμπρής, όπως συνέβη και εφέτο (2016), που τους Γιώργηδες τους γιορτάσαμε τη δεύτερη μέρα του Μαγιού.

Έξον όμως από την ημερομηνία αυτή οι Κυκλαδίτες βρίσκουν πολλές ευκαιρίες να γιορτάσουν τους Γιώργηδες, όπως και συμβαίνει στη Μέσα Γωνιά, στο μικρό χωριουδάκι που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του Προφήτη Ηλία. Εκεί, πάνω από το χωριό και στο τέλος περίπου ενός φιδογυριστού, σχεδόν αρχαίου καλντεριμιού, βρίσκεται το εκκλησάκι του Άη Γιώργη του Σιδερίτη. Ο Σιδερίτης στολισμένος κι όμορφος, γιορτάζεται στις 3 του Νοέμβρη, ενώ το φθινόπωρο έχει ήδη μπει για τα καλά, και οι πρώτες βροχές έχουν ξεδιψάσει κάπως την άνυδρη θηραϊκή γη. Το ξωκκλήσι βρίσκεται ανάμεσα σε αναβαθμίδες με κοντές φιστικιές, ένα από τα παραδοσιακά προϊόντα του νησιού, και από τα λίγα δέντρα που βρίσκει κανείς στη Σαντορίνη.

Από τη γιορτή δε λείπει φυσικά το  παραδοσιακό πανηγύρι, και σε όλους τους προσερχόμενους μετά τη λειτουργία και την θεία κοινωνία, προσφέρονται από τους κτήτορες (?) του ξωκκλησιού παραδοσιακά εδέσματα, όπως ψάρι σαβόρε, (τηγανητά ψάρια με σκόρδο και δεντρολίβανο σβησμένα σε ξύδι) και βέβαια το κουφέτο με την ανείπωτη γλύκα του.

Αξιοσημείωτο γεγονός στο πανηγύρι του Άη Γιώργη του Σιδερίτη είναι το κρέμασμα του μπακαλιάρου. Από νωρίς, και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, έξω από εκκλησάκι και πάνω από το ρημίδι, τεντώνονται σκοινιά στα οποία κρεμιούνται μπακαλιάροι παστοί και ρέγγες καπνιστές. Με το πέρας της λειτουργίας ο κόσμος περνάει και σερβίρεται μόνος “ξελουριάζοντας“ το μπακαλιάρο και τη ρέγγα με το χέρι και συνοδεύοντάς τα με άφθονο ντόπιο σαντορινιό κρασί για να ξεπλύνει την αρμύρα τους.

Ο μπακαλιάρος ο “ξελουριαστός” ήταν ένας από τους μεζέδες της παλιάς Σαντορίνης, πριν την έλευση του ηλεκτρισμού και των ψυγείων. Κρεμασμένος στην πόρτα της κουζίνας συνόδευε το μεσημεριανό ή το απογευματινό κρασί σε μικρές “λουρίδες” που της τραβούσαν οι παλιοί με τα δάχτυλα.

Y.γ καλλιστορώντας: Με πολύ μεγάλη συγκίνηση και χαρά καλωσορίζω και επίσημα στην ομάδα μας τον Βαγγέλη Παράβα από μία ξεχωριστά αγαπητή οικογένεια  του Μεγαλοχωρίου, την οικογένεια Βίκτωρος Ακύλα. Έναν Επιστήμονα με εξαιρετικά διαφορετική πνοή και αγάπη για το νησί την οποία βγάζει όχι μόνο μέσα από τη φωτογραφία! Βαγγέλη ... τα παράλληλα μονοπάτια πολλές φορές... πρέπει να ενωθούν!!! 

Θηραϊκή Ναυτιλία –Πίνακας Πλοίων Θηραϊκής Ναυτιλίας έτους 1856

May 20, 2016, 11:12 am

≫ Next: Θηραϊκή Ναυτιλία - Πρώτα Θηραϊκά Ατμόπλοια - Μεσοπόλεμος, Μεταπολεμική περίοδος

≪ Previous: Το πανηγύρι του Άη Γιώργη του Σιδερίτη στην Επισκοπή (Μέσα) Γωνιάς.

$

0

0

του  Νίκου Ψύχα

Απόσπασμα από το άρθρο  του στο περιοδικό Ζήνων , Έκθεσις Σαντορίνης Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1961.

Στο θρυλικό αφιέρωμα του περιοδικού Ζήνων για την Σαντορίνη, ο Νίκος Ψύχας  αναφέρεται σε μέρος της ιστορίας της Θηραϊκής Ναυτιλίας. Προσωπικά θα σταθώ σε δύο μεγάλα αποσπάσματα τα οποία ουσιαστικά είναι οι κατάλογοι με τα Θηραϊκά Πλοία από το 1856 μέχρι και τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.  Για καθαρά πρακτικούς αλλά και εκπαιδευτικούς λόγοι οι κατάλογοι θα αναρτηθούν σε δύο φάσεις. Αρχικά, ο κατάλογος του 1856 και στη συνέχεια σε επόμενη ανάρτηση ο νεότερος κατάλογος.

« ....Παραθέτω ήδη πίνακα δυνάμεως των εμπορικών Θηραϊκών Σκαφών, άνω των 30 τόννων του έτους 1856 συνταχθέντος επί υπουργού των Ναυτικών Ανδρέου Μιαούλη, υπό του Ιωάννη Δραγούμη.

Πίνακας συνταχθέν υπό υπουργού Ναυτικών Ανδρέα Μιαούλη ( 1856)
Όνομα πλοίου	είδος	τόνοι	Ιδιοκτήτης
Παναγία Κύκκου	βρίκιον	187	Χριστόδουλος Δ. Νομικός
Αγαμέμνων	βρίκιον	158	Αντωνίου Αρβανιτοπούλου
Όμηρος	βρίκιον	185	Μιχαήλ. Ν. Μαλανδρή
Αριστείδης	βρίκιον	187	Ηλ. Ιωάννου
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	242	Δημ. Στεφ. Μακρή
Άγιος Σπυρίδων	γολέττα	55	Αντ. Καρρά
Παναγία Πλατσανή	βρίκιον	222	Εμμανουήλ. Κ. Λαγκαδά
Ρούμπεν	βρίκιον	395	Ιακ. Π. Ρουμπέν
Κοίμησης Παναγίας	βρίκιον	246	Ανδρέου Θ. Νομικού
Ναπολέων	βρίκιον	234	Γεωργίου Μ. Μαλιαράκη
Λεμισσός	βρίκιον	233	Ιωάν. Α. Θεοδωσίου
Υπαπαντή	βρίκιον	213	Σπυρ. Π. Βαρβαρρήγου
Παναγία Μαλτέζα	βρίκιον	160	Πέτρου Μ. Πλατή
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	251	Ματθαίου Ν. Συρίγου
Ηρακλής	βρίκιον	167	Μιχ. Κωνστη
Παναγία Πλατσανή	βρίκιον	186	Μαρ. Α. Σορώτου
Άγιος Ελευθέριος	γολέττα	71	Εμμαν. Μ. Ζάννου
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	59	Μιχ. Γ. Μανωλακάκη
Ποσειδών	βρίκιον	184	Βαρθολ. Χ. Σταυριανού
Άγιος Γεώργιος	βρίκιον	219	Νικ. Μ. Λαγκαδά
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	231	Μάρκου Ι. Γαβρίλη
Άγιος Αντώνιος	βρίκιον	211	Αντώνη Σ. Αλαφούζου
Μαρίδι	βρίκιον	329	Ιωαν. Ν. Ελευθερίου
Άγιος Γεώργιος	βρίκιον	250	Γεωργίου Ι. Ζάννου
Είσοδεια της Παναγίας	γολέττα	46	Ιωάν. Χ. Μιχαήλ
Παναγία Ακαθίστου	βρίκιον	239	Γεωργίου Αλαφούζου
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	306	Νικ. Ν. Συρίγου
Μιχαήλ Αρχάγγελος	βρίκιον	428	Αντ. Π. Ρουμπέν
Θεία Ελπίς	βρίκιον	325	Νικ. Σ. Αλαφούζου
Ευαγγελίστριια	γολέττα	49	εμμ. Α. Δενδρινου
Ηρακλής	βρίκιον	69	Μιχαήλ. Χ. Νικολάου
Άγιος Κωνσταντίνος	βρίκιον	272	Μιχαήλ Μαλανδράκη
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	67	Φρατζέσκου Π. Ανδρέου
Αγία Τριάς	βρίκιον	44	Φρατζέσκου Α. Πλατή
Παναγία Ελεούσα	βρίκιον	223	Ιωάννου Μανωλέσσου
Παναγία	βρίκιον	180	Νικολάου Μπελλώνια
Πελοπίδας	βρίκιον	166	Μιχαήλ Διάκαρη
Παναγία Υπαπαντή	βρίκιον	172	Νικ. Π. Βαρβαρρήγου
Παναγία Υπαπαντή	γολέττα	39	Γεωργίου Ρούσσου
Ευαγγελίστριια	βρίκιον	240	Αντώνη Ν. Δειμέζη
Αγία Ματρώνα	βρίκιον	230	Νικ. Εμμ. Βαρβαρρήγου
Αγία Φιλομένη	βρίκιον	294	Λουίγης Ρουμπέν
Μαργαρώ	βρίκιον	126	Αλεξίου Κυπριώτη
Οργέττα	βρίκιον	150	Λουίζου Δειμέζη
Αγελαίδα	βρίκιον	250	Ιωάννου Καρρά
Ιάκωβος Δελένδας	βρίκιον	255	Κωνσταντίνου Κοζάου
Μιμίκα	βρίκιον	160	Νικολάου Εμμ. Βαρβαρρήγου
Παναγία Πλατσανή	βρίκιον	179	Μάρκου Γ. Ζάννου
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	255	Διον. Γ. Ζάννου
Παναγία η Κοίμησις	βρίκιον	226	Δημ. Ν. Συρίγου
Παναγία Μαλτέζα	βρίκιον	201	Εμμανουήλ Ιάκωβου Αβάζου
Άγιος Σπυρίδων	βρίκιον	115	Αντώνη Αρβανιτοπούλου
Άγιος Κυριακός	βομβάρδα	73	Γεωργ. Δ. Σκορδίλη
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	293	Ιωαννου Μ. Μαλιαράκη
Δύναμις	βρίκιον	96	Γεωργίου Καρρά
Άγιος Γεώργιος	βρίκιον	98	Εμμ Μηνά
Αφροδίτη	γολέττα	47	Νικόλαου Μηνά
Δύο αδερφοί	βρίκιον	267	Ιωάννη Φουμέλη
Καλλιόπη	βρίκιον	220	Ιωάννου Μισερλή
Παναγία	γολέττα	45	Νικολάου Α. Καραβίτη
Άγιος Νικόλαος	βρίκιον	183	Γεωργίου Ν. Ζάννου
Άγιος Γεώργιος	βρίκιον	219	Ιωάννου Α. Δαρζέντα
Ευαγγελίστριια	βρίκιον	82	Γεωργίου Κωνσταντίνου
Άγιος Παντελεήμων	βρίκιον	131	Κώστα Εμίρη
Αγία Τριάς	γολέττα	77	Γεωργίου Ηλία
Άγιος Γεώργιος	γολέττα	43	Σπυρ. Καραβίτη
Ευαγγελίστριια	βρίκιον	84	Κανάκης Μαγκασιανού
Μαριγώ	βρίκιον	300	Μηνά Μαυρικάκη
Αριστείδης	βρίκιον	177	Κανάκης Νερατζούλης

Πηγή φωτογραφίας:CHOISEUL-GOUFFIER, Gabriel Florent Auguste de. Voyage pittoresque de la Grèce, Paris, J.-J. Blaise M.DCC.LXXXII [=1782].

---

Θηραϊκή Ναυτιλία - Πρώτα Θηραϊκά Ατμόπλοια - Μεσοπόλεμος, Μεταπολεμική περίοδος

May 22, 2016, 8:11 pm

≫ Next: H Nτoμάτα της Σαντορίνης, του Φίλιππα Κατσίπη

≪ Previous: Θηραϊκή Ναυτιλία –Πίνακας Πλοίων Θηραϊκής Ναυτιλίας έτους 1856

$

0

0

Απόσπασμα από το άρθρο  του στο περιοδικό Ζήνων , Έκθεσις Σαντορίνης Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1961.

Στο θρυλικό αφιέρωμα του περιοδικού Ζήνων για την Σαντορίνη, ο Νίκος Ψύχας  αναφέρεται σε μέρος της ιστορίας της Θηραϊκής Ναυτιλίας. Προσωπικά θα σταθώ σε δύο μεγάλα αποσπάσματα τα οποία ουσιαστικά είναι οι κατάλογοι με τα Θηραϊκά Πλοία από το 1856 μέχρι και τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.  Για καθαρά πρακτικούς αλλά και εκπαιδευτικούς λόγοι οι κατάλογοι θα αναρτηθούν σε δύο φάσεις. 

Πρώτα Θηραϊκά Ατμόπλοια  περίοδος Α. Π.Π – 1914

1.        Κωνσταντίνος Κανάρης, του Κ. Πλατή

2.       Βασίλειος Κοζαδίνος, του Γ. Μαυρομμάτη

3.       Τριάνδης, του Ν. Νομικού

4.       Μουσούρης, του Ν. Νομικού

5.       Βρυιζος, του Ι. Σαρρή

6.       Πρώτον»του Ματθαίου Μαυρομμάτη

7.       Ισμήνη του Π. Νομικού

8.       Ολκάς,του Γ. Σιγάλα

9.       Θήρα του Μηνά Νομικού

10.               Θεσσαλία, του Πέτρου Νομικού ( επιβατηγόν)

Mεσοπόλεμος ( 1918- 1940)

Όνομα χωρητικότητα                  ιδιοκτησία 

s/s Nίκος Κανελλόπουλος 600Πέτρος Νομικός 

s/s Πέτρος Νομικός 3500Πέτρος Νομικός 

s/s Νικόλαος Νομικός 1000Νίκος Νομικός 

s/s Μαριέττα 2500Πέτρος Νομικός 

s/s Ιωάννης Νομικός 1000Νίκος Νομικός 

s/s Μαρία Νομικού 1700Νίκος Νομικός 

s/s Κερά Παναγιά 900Γεωργίου Χάλαρη 

s/s Ανάστασις 8000Κυριάκου Ψύχα 

s/s Πρωτεύς 1100Εμμανουήλ Καραβία 

s/s Δημήτρης Νομικός 1800Λουκά Νομικού 

s/s Πετράκης 7000Πέτρος Νομικός 

s/s Πέτρος   7000Πέτρος Νομικός 

s/s Φλώρα Νομικού 3500Λουκά Νομικού 

s/s Νεράιδα 4500Πέτρος Νομικός 

s/s Μαρία Νομικού 900Λουκά Νομικού 

s/s Ασημίνα Μπαίκα 2200Ποθητού Μπαίκα 

s/s Φεναρέτη 1000Χρυσ. Καραβία 

s/s Ισμήνη 1000Χρυσ. Καραβία 

s/s Τάσος 6000Εμμανουήλ Καραβία 

s/s Σαντορίνη 1000Γεωργίου Χάλαρη 

s/s Άγιος Σπυρίδων 6000Πέτρου Δακουτρου

s/s Όρος Πεντελικόν 8500Κυριάκου Ψύχα 

s/s Άγιος Γεώργιος 3100Γεωργίου Σιγάλα

s/s Καδιώ 2200Γεωργίου Σιγάλα

s/s Κερά Παναγιά 2 1400Γεωργίου Χάλαρη 

s/s Φλώρα Νομικού 3100Λουκά Νομικού 

s/s  Τέτη 3700Λουκά Νομικού 

s/s Νικόλαος Μπάικας 3100Ποθητού Μπαίκα 

S/s Tέτη 1500Γεωργίου Σιγάλα

s/s Μαριέττα Νομικού 8000Πέτρος Νομικός 

s/s Πετράκης 9500Πέτρος Νομικός 

s/s Παναγιώτης 5000Πέτρος Νομικός 

S/s Μεσαριά Νομικού 1400Πέτρος Νομικός 

S/s Ασπασία Νομικού 9000Πέτρος Νομικός 

s/s Θηρασιά Νομικού2000Πέτρος Νομικός 

s/s Άγιος Νικόλαος 1500Γεωργίου Σιγάλα

s/s Πόπη 2800Γεωργίου Σιγάλα

s/s Τασία 5200Γεωργίου Σιγάλα

Μεταπολεμική περίοδος 

Όνομα Χωρητικότητα   ιδιοκτησία 

s/s Φλώρα Νομικού 3200Λουκά Νομικού 

t/v Μαρία Νομκκού 850Λουκά Νομικού 

t/v Τέτη Νομικού 1250Λουκά Νομικού 

t/v Ιωάννης Νομικός 2650Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Λευτέρης 7050Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Νικόλας 7660Λουκά Νομικού 

T/v Kαπετάν Μήτσος 8300Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Γιώργης 8200Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Ηλίας 9700Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Πέτρος 11200Λουκά Νομικού 

t/v Καπετάν Αντώνης 9750Λουκά Νομικού 

t/v  Καπετάν Μανώλης 3600Λουκά Νομικού 

s/s Πέτρος Νομικός 11.000Μάρκου Νομικού 

M/t Ασπασία Νομικού 21.000Μάρκου Νομικού 

M/t Μαριέτα Νομικού 17500Μάρκου Νομικού 

s/s Βασιλευς Αιγευς 12.500Μάρκου Νομικού 

M/t Βασιλευς Θήρας 32.500Μάρκου Νομικού 

Μ/τ Bασιλευς Πηλευς 32.500Μάρκου Νομικού 

M/t Βασιλευς Μίνως 14.500Μάρκου Νομικού 

Μ/v Μιαούλης 1.800Μάρκου Νομικού 

M/v Κανάρης 1.800Μάρκου Νομικού 

Μ/v Καραισκάκης 18.000Μάρκου Νομικού 

S/s Λούλα Νομικού 10.500Eυάγγελου Νομικού 

s/s Εφη 10.500Eυάγγελου Νομικού 

s/s Πρόεδρος Κρουγιερ 10.500Eυάγγελου Νομικού 

s/s Πρόεδρος Μπραντ 26.000Eυάγγελου Νομικού 

s/s Πρόεδρος Στείνς 10.500Eυάγγελου Νομικού 

S/s Παναγιώτης 15.000Eυάγγελου Νομικού 

s/s Ρούλα 10.300Eυάγγελου Νομικού 

t.m/v Μαίρη Λου 42.000Eυάγγελου Νομικού 

t.m/v Κυανούς 16.000Eυάγγελου Νομικού 

s/s Σαντορίνη 10.500Καδιώ Σιγάλα 

s/s Ρίτα 2.500Καδιώ Σιγάλα 

S/s Καδιώ 3.000Καδιώ Σιγάλα 

s/s Ερμούπολις 3.500Καδιώ Σιγάλα 

s/s Άγιος Γεώργιος 2.500Καδιώ Σιγάλα 

S/s Καδιώ 2.000Καδιώ Σιγάλα 

M/v Αναστάσιος 900Αφοί Ρήγα

M/v Καπετάν Κώστας 2.350Αφοί Ρήγα

m/v Άγιος Νικόλαος 550Αφοί Ρήγα

m/v Υπο κατασκευή 900Αφοί Ρήγα

s/s Καπετάν Γιάννης 1.650Αφοί Ν. Νομικού 

S/s Ευαγγελίστρια 1.930Αφοί Ν. Νομικού 

s/s Λιλή 2.250Αφοί Ν. Νομικού 

s/s Ειρήνη 3.060Αφοί Ν. Νομικού 

s/s Οία 3.060Αφοί Ν. Νομικού 

s/s Πόθω 3.250Αφοί Ν. Νομικού 

s/s Αγιος Χαράλαμπος 4.650Αφοί Ν. Νομικού 

Υ.γ. ερευνητικό: Ο Νίκος Ψύχας στο άρθρο του στο Ζήνων, αναφέρει την μεταπολεμική περίοδο και στους Αδερφούς Ε. Πλατή, χωρίς όμως να προσδιορίζει τα πλοία  αυτά. 

H Nτoμάτα της Σαντορίνης, του Φίλιππα Κατσίπη

June 9, 2016, 8:23 pm

≫ Next: "ΘΗΡΑΙΚΑ ΝΕΑ" 1958 - 2015 ....Μια άλλη Σαντορίνη

≪ Previous: Θηραϊκή Ναυτιλία - Πρώτα Θηραϊκά Ατμόπλοια - Μεσοπόλεμος, Μεταπολεμική περίοδος

$

0

0

 Απόσπασμα από το : Φ. Κατσίπης: Το Χρονικό Του Κάμπου μας, Πηγή: Μ.Δανέζης: Σαντορίνη ( 1970 ) σ.σ 242- 244

«.... Και έτσι η πρώτη μαρτυρία για την ντομάτα ειναι του Πυργιανού Λαογράφου Ιω. Κυριακού, που σε μία από τις συλλογές του που βρίσκονται στα αρχεία της Ακαδημίας και έχει γραφτεί στα 1875 λέει και τα εξής: « Τα λοιπά προιόντα, μιλεί για το κρασί), δεν είναι λόγου άξια, εξαίρεση της κριθής, του ωχρά (αρακά) του βάμβακος , των χρυσομήλων». Και παρακάτω γράφει για τα φυτά που βγαίνουν στα χωράφια του Προφήτη πως καλλιεργούνται ... «χρυσόμηλα, ων γίνοεται εξαγωγή και κράμβαι (γούλες).  Άρα τα χρυσόμηλα, δηλ οι ντομάτες στα 1875 ήτανε από τα αξιόλογα προιόντα του νησιού μας ( όπως το κριθάρι και ο αρακάς) και μάλιστα κάνανε εξαγωγή. Για μπελντέ όμως δεν λέει τίποτα. Από μία μελέτη όμως του αειμνηστου Εμμανουήλ Βασιλείου που ήταν Σχολάρχης Φηρών που δημοσιεύτηκε στον Δ’ τόμο του Χίλλερι,  πληροφορούμεθα πως « εξ αυτών κατασκευαζέται ο περιζήτητος πολτός, κοινώς μπελτές, όστις πωλείται εν Σύρω, Αθήναις και άλλαις της Ελλάδος πόλεσιν

Πάντως η συστηματική καλλιέργεια της ντομάτας άρχισε  από το 1920 ότε «αυξάνει καταπληκτικώς η καλλιέργεια του πλουτοφόρου φυτού της ντομάτας εις τας περιφέρειας Μέσα Γωνιάς, Πύργου, μπορείου και λοιπών χωριών όποιυ πολλαι άμπελοι μεταβάλλονται  εις χωράφια δια φύτευσιν ντομάτας. Και το 1922 , η αυτή εφημερίδα γράφει : « αυξάνουν οι αγροί και λιγοστεύουν τα αμπέλια, διότι οι αγροί των ντοματών, αποδίδουν πενταπλάσιο εισόδημα».

Και κατ αρχάς η καλλιέργεια της ντομάτας γινότατανε σε φυτείες και κατά τον Μάρτη μεταφυτεύανε τα φυτά στα χωράφια. Ύστερα όμως αλλάξανε σύστημα και σπέρνανε  κατ ευθεία στα χωράφια των ντοματοσσπορο. Δηλαδή σε μικρούς λάκκους ρίχνανε το σπόρο κι όταν φυτρώνανε τα φυτά τα αραιώνανε αφήνοντας μία δυο ρίζες τις πιο καλλίτερες. Ένα φουφούλιασμα κάνανε μονάχα κι όταν μεγαλώνανε τα φυτά, κι αρχίζανε να δένουνε ντομάτες, τα βουλοχώνανε ( γονατίζανε), δλδ, γέρνανε τα φυτά από κει που δεν τα πειράζε ο καιρός και τα σκεπάζανε με χώμα από τη μία μερια. Και τούτο γινότανε για να αντέχουνε στον αγέρα και για να μην ψηλώνουνε τα φυτά, οπότε όλη τη δύναμη την έπαιρνε το φυτό και όχι η ρίζα.

Αρχές του Μάη βγαίνανε τα πριμαρόλια ( πρώιμες) και στα τέλη του Ιουνίου άρχιζε η μικρή βεντέμα, όπως λέγανε τον τρυγητό της ντομάτας. Δεν ήτανε η καταυτού βεντέμα μα πάλι δουλεύανε αι τρυγητάδες  που τις περισσότερες φορές ήταν γυναίκες.

Πρωτόγονος ήτανε ο τρόπος της παρασκευής του ντοματοπελτέ εκείνα τα χρόνια. Και γινότανε όπως θυμούμαι με τον εξής τρόπο: Αφού τρυγούσανε τις ντομάτες στα χωράφια, τις κουβαλούσανε στην κάναβα  που εκείνους τους μήνες ( Ιουνιο και Ιούλιο) ήταν αδειανή. Εκεί σε ένα δωμάτιο ή στο ρακιδιο, είχανε μεγάλες σκάφες και με τα χέρια τους οι γυναίκες τις λιώνανε. Ύστερα κι αφού τις στίβανε καλά περνούσανε το χυμό από το σουρωτήρι το μεγάλο για να μην περνούν οι σπόροι. Τον καθαρό δε αυτό χυμό, τον βράζανε σε μεγάλα καζάνια, ρίχνοντας το αναλογο αλάτι.

 Και αφού έβραζε καλά τον μεταφέρανε με καθαρούς γκαζοντενεκέδες του πετρελαίου στην ταράτσα, όπου είχαε απλώσει κατά σειρά σκαφίδια ρηχά και τα γεμίζανε με τον βρασμένο χυμό και τα αφήνανε στον ηλιο να ξεραθεί. Και για να μην κολλήσει μ ένα ειδικό ξύλινο κουτάλι τον ανακατεύανε αυτό το χυμό μέχρις ότου ξεραινότανε. Κι ύστερα τον μαζεύανε και τον βάζανε σε βαρέλια. Μα και ο κάθε νοικοκύρης έκανε του σπιτιού του τον μπελ΄τέ, βάζοντας τονε για να ξεραθεί σε σκουτέλες και σε πιάτα. Κι έτσι «βλέπεις τις ταράτσες και τις αυλές πλαισιούμενας από το βαθύ ερυθρούν χρώμα του χυμού της ντομάτας και εις τας σειράς των παρατεταγμένων αβαθών και παντός σχήματος σκαφιδιών και την αναδινομένην ευοσμίαν του τοματοπελτέ πληρούσαν την ατμόσφαιραν των τοματοπαραγωγών χωριών» καθώς έγραφε ένας χρονογράφος της εποχής.

διαφήμιση της δεκαετίας του 1970

Γρήγορα όμως η παραγωγή αυξήθηκε και το 1924 ιδρύθηκε στον Μονόλιθο το πρώτο εργοστάσιο από τους αδελφούς Μ Νομικό ( Πέτρο και Δημήτρη) με τον γαμπρό τους το Δημήτριο Μανουδάκη. Και που τις εργασίες συνεχίζουνε σήμερα οι Γεώργιος και Πέτρος Δ. Νομικός ( τα παιδιά του φαμρικαδόρου).

Τελειώνοντας σημειώνω πως τις μικρές και στρογγυλές ντομάτες, τις λένε στη Σαντορίνη                       ( κουμεντόρια, ασφαλώς κατά παραφθορά του pommodoroόπως τις λέγανε οι Επτανήσιοι. 

"ΘΗΡΑΙΚΑ ΝΕΑ" 1958 - 2015 ....Μια άλλη Σαντορίνη

June 22, 2016, 12:04 pm

≫ Next: 1956 - 2016 : 60 χρόνια από το σεισμό της Σαντορίνης...

≪ Previous: H Nτoμάτα της Σαντορίνης, του Φίλιππα Κατσίπη

$

0

0

1958 – 2015

 Και ένα επίσημο emailνα σε ενημερώνει οτι έπεσε η αυλαία της εφημερίδας  "Θ Η Ρ Α Ι Κ Α Ν Ε Α»

Αλήθεια πως διακόπτεται μια εφημερίδα όταν από μέσα της έχουν περάσει ο Φίλιππας ο Κατσίπης, Ο Ανδρέας ο Νομικός ο Ιωσήφ ο Δακορώνιας, ο Μάρκος ο Ρούσσος, Η Γουλιελμία Συρίγου, ο Αντώνης Κονταράτος, ο Τάσος Καραβίας η Αργυρούλα Παπανδρεοπούλου,  η Σοφία η Γιάννακα, μα και τόσοι άλλοι ...

Είχα την μεγάλη ευτυχία και τιμή να είμαι μέλος της Εφημερίδας «ΘηραΪκά Νέα» για πολλά χρόνιά αλλά και η λαλά μου Γουλιελμία Συρίγου για πολύ περισσότερα...Μία από τις πολλές αιτίες που μ έκαναν να αγαπώ και να βλέπω διαφορετικά αυτό το νησί είναι και τα «Θηραϊκά Νέα», σαν ένα από τα «παιδιά» του Μανώλη Λιγνού ...

Μια εφημερίδα που ξεκίνησε 2 χρονιές μετά τον μεγάλο σεισμό, αρχικά έδρασε  σαν μια άκρως πολιτικοποημένη εφημερίδα, με την πάροδο των χρόνων όμως, διαδραμάτισε σημάντικό  πυλώνα σύνδεσης των κατοίκων του νησιού με τους Σαντορινιούς της Αθήνας, Η μάλλον το αντίστροφο ... η ανάγκη των Σαντορινιών της Αθήνας να συνδεθούν με το νησί τους ... Η ανάγκη των Σαντορνιών να διαβάσουν κείμενα με τη θηραϊκή Ντοπιολαλιά ... ή να ταξιδέψουν σε εξαιρετικά σημαντικές αφηγήσεις  για την ιστορία και τη λαογραφία του τόπου μας... Η ανάγκη ταυτόχρονα των Θηραϊκών Συλλόγων να ανακοινώσουν τις εκδηλώσεις τους  αλλά και των ξενιτεμένων να μάθουν ποιός και που πέθανε .. από το νησί ...Ταυτόχρονα δε, οι ενημερώσεις των πολιτών, αλλά και η αναγκαία παρουσίαση των ειδήσεων στο νησί αλλά και στις Κυκλάδες, διαμόρφωσε άλλο ένα χαρακτηριστικό της εφημερίδας 

Η συμβολή  των «Θηραϊκών Νέων» στην πνευματική αναγέννηση του νησιού είναι σημαντική  όχι μόνο λόγω της εφημερίδας και των κειμένων – ανακοινώσεων που τη συντρόφευαν. Ξεχωριστής σημασίας είναι τα βιβλία που κατάφερε ο Μανώλης Λιγνός με πολύ κόπο και μεράκι να εκδοθούν. Τα Θ Η Ρ Α Ι Κ Α , των εκδόσεων της εφημερίδας «Θ Η Ρ Α Ι Κ Α ΝΕΑ»  διαμορφώνουν ένα ξεχωριστό πλαίσιο στις γενικές εκδόσεις που αφορούν το νησί :  «Θηραικά 1: Χρήστου Δέδε, Φίλιππας Κατσίπης», «Θηραικά 2: Γουλιελμίας (Μίτσας) Συρίγου – Μονιούδη), Η Σαντορίνη μου», «Θηραϊκά 3 , Ν.Σιγάλα Τοπωνυμικό της Θήρας», «Θηραϊκά 4 Νίκου Χρ. Αλιπράντη Γενεαλογικά της Σαντορίνης ( Α και Β τόμος)», «ΘηραΪκά 5 Νίκου Χρ. Αλιπράντη, Ιωσήφ Δεκιγάλλας». 

Ευτυχώς είχα την μεγάλη ευτυχία να γνωρίσω από κοντά τον Μανώλη. Να γνωρίσω την αγάπη του γι αυτό το νησί... Να γνωρίσω τον τρόπο δράσης των Θηραϊκών Νέων... Για να καταλάβεις ποιος είναι ο Μανώλης δεν χρειάζεται τίποτα άλλο από το να διαβάσεις τα εισαγωγικά του σημειώματα

Δεν θέλω στην παρούσα ανάρτηση να μιλήσω μόνο για τον Μανώλη ... Του Χρειάζονται ΠΟΛΛΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ !!! Θα επανέλθω ξεχωριστά ...

Απλά  τα «Θηραϊκά Νέα», είναι κομμάτι άμεσο αλλά και έμμεσο του εαυτού μου ...  Και απλά θα κλείσω με μία αποστροφή του λόγου του στο εισαγωγικό του σημείωμα στο βιβλίο «Η Σαντορίνη μου/»

«...Τα μόνα που διατηρούν το χρόνο, είναι τα κείμενα, καταγραμμένα οπουδήποτε [... ] όπου μετά από χρόνια εμείς θα ξεφυλλίζουμε με ευλάβεια και συγκίνηση τα παλαιότερα, ενώ οι μεταγενέστεροι θα ανατρέχουν για να γνωρίσουν μια άλλη εποχή ....»... Μια άλλη Σαντορίνη ...συμπληρώνω...

Ας μην χαθεί  αυτή η τόσο ξεχωριστή παρουσία 57 και πλέον χρόνων της Σαντορίνης....

Μανώλη, ... Σ ευχαριστώ!

Ιωσήφ Πέρρος 

1956 - 2016 : 60 χρόνια από το σεισμό της Σαντορίνης...

July 1, 2016, 11:56 am

≫ Next: 1956- 2016 : 60 Χρόνια από το Σεισμό της Σαντορίνης - Εφημερίδα "ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ" - 10 Ιουλίου 1956

≪ Previous: "ΘΗΡΑΙΚΑ ΝΕΑ" 1958 - 2015 ....Μια άλλη Σαντορίνη

$

0

0

60 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το σεισμό της Σαντορίνης....

Ένα διαφορετικό αφιέρωμα σε μια ημέρα που όλα άλλαξαν στο νησί ...

«Να δώσει ο Θεός να μη ξαναγίνει τέθοια συμφορά» είναι η χαρακτηριστική φράση όλων έζησαν αυτές τις στιγμές…. Μια συμφορά που έμελε να αλλάξει τα πάντα…. Οι εικόνες αυτές μένουν όμως χαραγμένες στο νου των ανθρώπων που τις έζησαν. Οι εικόνες αυτές "εμφανίζονται"και πάλι κάθε που πλησιάζει ημέρα του μεγάλου σεισμού της "αλλαγής". Οι άνθρωποι ακόμα πονάνε...συγκινούνται... Σαν να γινε ο σεισμός μια μέρα πριν... οχι εξήντα χρόνια.

Και ίσως πολλοί αναρωτηθούν γιατί πάλι ένα αφιέρωμα στο σεισμό αυτό; Τι ιδιαίτερο υπάρχει από έναν σεισμό με θύματα και ζημιές.... Μέσα από συγκεκριμένα αφιερώματα από τις εφημερίδες  και όχι μόνο της εποχής, πάμε να ανακαλύψουμε τις πρώτες εικόνες μετά το σεισμό ...  Ας ξεκινήσουμε σιγά σιγά το ταξίδι αυτό....

WalterFriedrich: «Φωτιά στη Θάλασσα, Ηφαιστειότητα και Φυσική Ιστορία της Σαντορίνης, Ο Μύθος της Ατλαντίδας», Εκδόσεις Π. Πασχαλίδης σ.216 Αθήνα 2007  

Oτελευταίος καταστροφικός σεισμός της Σαντορίνης έγινε στις 9 Ιουλίου 1956. Ήταν ένας από τους πιο ισχυρούς στην Ευρώπη τον 20^οαιώνα ( Schwarzbach 1958). Σε διάστημα 12.5 λεπτών δύο σεισμοί συγκλόνισαν το νησί. Το επίκεντρο του πρώτου σεισμού ήταν κοντά στην Αμοργό. Τα Γεωδυναμικά Ινστιτούτα της Ουψάλα και της Κιρούνα στη Σουηδία κατέγραψαν για μεν τον πρώτο σεισμό ισχύ 7.7 βαθμών  της κλίμακας Mercalli– Sieberg και για τον δευτερο που το επίκεντρό του ήταν κοντά στο νησί ισχύ 7.2. Η πρώτη δόνηση είχε στην Αμοργό ισχύ 9 της κλίμακας Mercalli– Sieberg  στη Σαντορίνη και στην Πάρο 8, στη Θηρασιά, στην Ανάφη, στην Αστυπάλαια, στην Νάξο, στην Κάλυμνο στη Λέρο και στην Πάτμο 7 και στην Αθήνα 4 βαθμών. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε μία επιφάνεια 270.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. 

Εφημερίδα : "Αιγυπτος " 9 Ιουλίου 1956

Η δεύτερη δόνηση ήταν κάπως ασθενέστερη. Το Σεισμολογικό Εργαστήρι Αθηνών κατέγραψε μέγιστη τιμή 5 βαθμών της κλίμας Mercalli– Sieberg  και η πληγείσα περιοχή είχε έκταση 180.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στη Θήρα χτύπησε ιδιαίτερα την Οία και ταα Φηρά που καταστράφηκαν σχεδόν τελείως. Σκοτώθηκαν 53 άτομα στη Θήρα και στα γειτονικά νησιά, ισοπεδώθηκαν  συνολικά 529 κτίσματα ( τα 326 στη Θήρα), 1482 είχαν σοβαρές ζημιές και 1750 ελαφρές. Αλλά και σε άλλα χωριά ο σεισμός κατέστρεψε πολλά κτήρια. Πολύ σοβαρές συνέπειες είχε για τους κατοίκους η καταστροφή των δεξαμενών νερού. Η έλλειψη νερού υποχρέωσε τους κατοίκους του χωριού Αγριλιά Θηρασιάς να το εγκαταλείψουν. Οι κάτοικοι της Μέσα Γωνιάς μεταφέρθηκαν στο Καμάρι που την εποχή εκείνη ήταν ακόμη ψαροχώρι.  Αυτός ο σεισμός ήταν μία τραγική εμπειρία κι από τότε όλα τα κτίρια χτίζονται με αντισεισμικές προδιαγραφές αφού και στο μέλλον μπορεί να συμβούν  στην ίδια περιοχή.

1956- 2016 : 60 Χρόνια από το Σεισμό της Σαντορίνης - Εφημερίδα "ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ" - 10 Ιουλίου 1956

July 1, 2016, 10:00 pm

≫ Next: 1956- 2016: 60 Χρόνια από το Σεισμό της Σαντορίνης- Εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ 13 Ιουλίου 1956

≪ Previous: 1956 - 2016 : 60 χρόνια από το σεισμό της Σαντορίνης...

$

0

0

ΕΙΣ 40 ΝΕΚΡΟΥΣ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ ΕΙΣ ΚΥΚΛΑΔΑΣ

ΣΥΝΕΧΙΣΘΗΣΑΝ ΚΑΘ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΝΥΧΤΑ ΑΙ ΣΕΙΣΜΙΚΑΙ ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗ ΘΗΡΑΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΠΛΗΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΚΑΙ ΤΑΣ ΑΛΛΑΣ ΝΗΣΟΥ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΔΕΝ ΕΔΕΧΘΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΕΡΘΕΙΣΑΝ

ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ.

Αι πρώται ειδήσεις από τον τόπου του Δράματος

  

Η νήσος Σαντορίνη κατοικείται από δύο χιλιάδων ετών  π.Χ.  το σύνολο του πληθυσμού της ανέρχεται εις 9.332 κατοίκων. Είναι γνωστόν, ότι επτά σεισμοί έλαβον χώραν προηγουμένως. Εις τα 196 π.Χ., εις τα 726 π.Χ. εις τα 1573, εις τα 1650, εις τα 1707, εις τα 1866, εις τα 1925.

Το υπουργείον των Εσωτερικών ανεκοίνωσε, ότι ο σεισμός έθιξε ολόκληρη την περιοχή του νοτίου Αιγαίου. Η Kάλυμνος εδοκιμάσθη επίσης σκληρώς και εσημειώθησαν  θύματα. Μεγάλα κύματα κατέκλησαν επίσης τας νήσους Σύρον, Σαντορίνη, Κάλυμνο. Τα πλοία του ελληνικού πολεμικού ναυτικού κατέπλευσαν εις τας πληγείσας περιοχάς. Ναυτικαί μονάδες  διετάχθησαν να καταπλεύσουν εις Σαντορίνη προς βοήθεια του πληθυσμού και αεροπλάνα υπερίπτανται της νήσου. Ο σεισμός, εγένετο αισθητός και εις τας Αθήνας. Άπασαι αι τηλεφωνικαί επικοινωνίαι μετά των Αθηνών διεκόπησαν.

Κατά πληροφορίας εξ Σαντορίνης, τα περισσότερα χωρία της νήσου, κατεστράφησαν. Εις το χωρίον Μέσα Γωνιά, όλες σχεδόν αι οικίαι κατέρρευσαν. Ο λιμενάρχης Σύρου, ανέφερε ότι 40 άτομα εφονεύθησαν εις Σαντορίνη. Αι τραυματίαι εστάλησαν εις Σύρον.

Τα κύματα εκάλυψαν την Κάλυμνο μέχρι αποστάσεως 100 γιαρδών. Επισήμως , εγνώσθη αργότερον ότι 30 άτομα εφονεύθησαν εν Σαντορίνη και ότι το 40 % των οικιών υπέστησαν ζημίες.

Δέκα πρόσωπα εφονεύθησαν εις την Νήσον Ιος. Πανικόβλητοι οι κάτοικοι της Σαντορίνης συρρέουν προς την ακτή, ζητούντες να εκκενωθούν εις την ήπειρο.

Αεροπλάνο της Αμερικανικής Αεροπορίας ανεχώρησε εξ Αθηνών εις Σαντορίνη με εμπειρογνώμονας παρομοίας βοηθείας. Αφετέρου η Αγγλική Πρεσβεία προσέφερε τη βοήθεια του Βρετανικού Ναυτικού. Εν τω μεταξύ αμέσως μετά τους σεισμούς, εκινητοποιήθησαν όλαι αι κρατικαί υπηρεσίαι δια την εξακρίβωσην των ζημιών και την παροχή των πρώτων βοηθειών προς τους πληγέντας. Κατόπιν εντολής του κυρίου Καραμανλή προς τους αρμοδίους υπουργούς, ετέθη αμέσως εις εφαρμογή ο νόμος περί αντιμετωπίσεως εκτάκτων αναγκών, και ήρχισαν λαμβανόμενα όλα τα αναγκαία μέτρα δια την περίθαλψη των σεισμοπαθών. Ούτω εστάλη αεροπλάνον με τροφάς και φάρμακα εις τη Σαντορίνη, ενώ ταυτοχρόνως έπλεε προς την νήσον το πολεμικό «Αδριάς». Έπλευσε δι επίσης εις μεν την Κάλυμνο το πολεμικό                               « Πλέσσας» το δε πολεμικό «Δόξα» εις άλλας πληγείσας εκ του σεισμού νήσους.  Καθ όλην την πρωίαν αεροπλάνα ντακότα υπερίπτανται των νήσων δια αναγνωριστικάς πτήσεις.

Την μεσημβρίαν, χθες, απέπλευσε δια Σαντορίνην  το πολεμικό «Αιγαίον» του οποίου επέβησαν ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων κ. Ράλλης, ο Υφυπουργός Προνοίας κ. Ψαρέας και αδερφαί νοσοκόμοι του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, αι οποίοι μεταφέρουν φάρμακα και κλινοσκεπάσματα και άλλα εφόδια. Συγκεκριμένως, υπό του ελληνικού ερυθρού Σταυρού απεστάλη φορτηγό νοσοκομείο δυνάμεως 240 κλινών, και σταθμόν επιδέσεως δυνάμεως 5 κλινών.  Απεστάλησαν επίσης φορητοί ασύρματοι και άλλα εφόδια. Αντιπρόσωποι του Τύπου και κινηματογραφισταί ανεχώρησαν δια του ως άνω πλοίου εις τας πληγείσας νήσους.

Το απόγευμα, (χθες), ανεχώρησε δια πας σεισμοπλήκτους νήσους το αρματαγωγό, «Αλιάκμων», με τρόφιμα και άλλα εφόδια απαραίτητα δια τους πληγέντας πληθυσμούς. Αναχώρησαν επίσης, τμήματα μηχανικού και πεζικού προς παροχή υπηρεσιών. Την 13.30 μ.μ. , χθες, απέπλευσε εκ Πειραιώς εις Θήραν δρομολογηθεν εκτάκτως το επιβατηγόν «Κανάρης» με το οποίον απεστάλη υγειονομικο υλικόν προς εξασφάλιση υγειονομικής περιθάλψεως εις τους σεισμοπαθείς. Με το ίδιον σκάφος, ανεχώρησαν αξιωματικοί και άντρες του κεντρικού Λιμεναρχείου Πειραιώς καθώς και συνεργείο ιατρών και νοσοκόμων του Κρατικού Νοσοκομείου Πειραιαώς υπό τον υφυπουργό κ. ΤΟύντα. Ο «Κανάρης» προσέγγισε εις Σύρον, και περιέλαβε τον Νομάρχην ως και υλικόν προορισμένο για την περιοχή. Εξ’αλλου την 5^ημ.μ. χθες, απέπλευσε δια Σαντορίνην προς εκτέλεσιν του τακτικού του δρομολογίου το επιβατηγόν «Μοσχάνθη» αφετέρου, κατά διαταγή του Υπουργού του Εμποριου απεστάλησαν δια αεροπλάνων, σημαντικαί ποσότητες διαφόρων τροφίμων εις Σαντορίνη. Σήμερον, αναχωρεί δια τας σεισμοπλήκτους νήσους ο Υφυπουργός Οικισμού κ. Τριανταφυλάκος προκειμένου να λάβει γνώση των ζημιών και να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανοικοδομήσεως των πληγεισών νήσων.

ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΑΣΙΝ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ

Χθες το εσπέρας, εξεδόθη εκ του Πολιτικού Γραφείου, η ακόλουθως ανακοίνωση:

« Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Καραμανλής, ευθύς ως έλαβε λίαν πρωί γνώση της θεομηνείας η οποία έπληξε την Θήραν, έδωκε αμέσως τηλεφωνικώς οδηγίας δια την κάλυψη των πρώτων μέτρων. Ούτω διετάχθη, όπως απογειωθεί αεροπλάνον της ΕΒΑ, όπως εξετάσει την κατάστασην εις τας Νήσους Σύρο και Κάλυμνο, α οποίοι  εφεροντο ως αι περισσότερον πληγείσαι, να εξακριβώσει δε εάν και ποίαι ζημαίαι επροξενήθησαν εις τας άλλας νήσους. Διέταξεν επίσης τα πολεμικά πλοία και τα εμπορικά τοιάυτα τα οποία εβρίσκοντο εις τον τομέα των πληγεισών νήσων, να πλεύσουν ολοταχώς προς ταύτας και να παράσχουν τας πρώτας βοηθείας. Εν συνεχεία ο Πρωθυπουργός, εκάλεσε εις σύσκεψη τους Υπουργούς Εθνικής αμύνας, Δημοσίων Έργων, Εμπορίου και τον Ναύαρχο κ. Σπανίδη.

Μετά το πέρας της συσκέψεως ο κύριος Πρωθυπουργός υπέγραψε απόφαση δια της οποίας η θεομηνία χαρακτηρίζεται ως τοπική συμφορά μεγάλης εκτάσεως, και διατάσσεται η κινητοποίηση βάση σχεδίου, δια την αντιμετώπισή της. Επίσης διέταξε τους υπουργούς κ. κ. Ράλλη, και Ψαρέαν να μεταβούν επιτόπου και να αναλάβουν υπό τις καταστάσεως επιβαλλόμενα μέτρα. Απεστάλησαν επίσης, κατόπιν εντολής του κυρίου Πρωθυπουργού, εις τας νήσους, μηχανικοί προς διαπίστωση των ζημιών.

Πλείστα πολεμικά πλοία, διετάχθησαν να πλεύσουν, πάση δυνάμη, εις τας πληγείσας νήσους και να παράσχουν τας υπηρεσίας των. Η υδροφόρος «ΟΣΣΑ» διετάχθη να πλεύση εις Σαντορίνη με φορτίο 400 τόνων ύδατος. Διετάχθη επίσης να αποσταλεί και άλλο ύδωρ ώστε να υπερβεί η αποστελλόμενη ποσότης τους χιλίους τόνους.

Την 18.15 της χθες, αεροπλάνο εξετέλεσε την πρώτη ρίψη τροφίμων εις την περιοχή της Σαντορίνης. Διοικητής του Συγροτήματος Αρωγής ορίσθηκε ο πλοίαρχος κύριος Κισσός και στρατιωτικός διοικητής της περιοχής ο ταξίαρχος κύριος Παπαγεωργίου .

Οι νομάρχαι Δ/νήσου και Κυκλάδων εβρίσκοντο εις την πληγείσαν υπό της θεομηνίας περιοχήν. “